- Loạt bằng chứng trên mạng xã hội và phương tiện truyền thông cho thấy vai trò của chính phủ Minsk trong chiến dịch bắt cóc trẻ em Ukraine…
Tờ Foreign Policy thuật: Vận động viên Paralympic Belarus Alexei Talai đợi ở nhà ga xe lửa chính của Minsk. Đương sự là người đứng đầu một tổ chức đưa trẻ em Ukraine sang Belarus, được thực hiện với sự hỗ trợ cá nhân của Tổng thống Belarus Aleksandr Lukashenko.
Một chương trình trên City TV thuộc sở hữu nhà nước kể về sự xuất hiện của những đứa trẻ Ukraine tại Belarus vào Tháng Chín 2022 mô tả đây là một hành động nhân đạo tốt đẹp: Những đứa trẻ vây quanh chiếc xe lăn của Talai, hô vang “Cảm ơn, cảm ơn”. Tuy nhiên, với các chuyên gia pháp lý quốc tế và giới chức chính phủ Hoa Kỳ, đây có thể là một tội ác chiến tranh.
Trong những hành động tàn ác mà quân đội Nga bị cáo buộc kể từ cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, có việc bắt cóc trẻ em – nhân danh nhân đạo. Giới chức Ukraine ước tính khoảng 20,000 trẻ em đã được đưa đến Nga trong chương trình cưỡng bức nhận con nuôi nhằm tẩy não trẻ em Ukraine. Vai trò của Nga trong việc bắt trẻ em Ukraine một cách bất hợp pháp đã được ghi nhận khá đầy đủ, nhưng các chi tiết về hoạt động tương tự ở Belarus mới chỉ xuất hiện. Những đứa trẻ được đưa đến Belarus đều có nguồn gốc từ các khu vực nằm dưới sự chiếm đóng của Nga và ngoài tầm quan sát của các nhà điều tra.
Pavel Latushka, cựu Bộ trưởng Văn hóa Belarus và hiện là nhân vật đối lập, đã ghi nhận chi tiết về các vụ bắt trẻ em Ukraine. Bằng cách theo dõi các bài đăng trên mạng xã hội, báo cáo trên các phương tiện truyền thông nhà nước và từ nguồn riêng, tổ chức của Pavel Latushka, Nhóm Quản lý Chống Khủng hoảng Quốc gia (National Anti-Crisis Management Group), có bằng chứng cho thấy ít nhất 2,100 trẻ em Ukraine đã được đưa đến Belarus từ các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng từ Tháng Chín 2022 đến Tháng Năm 2023.
Những gì họ phát hiện là bằng chứng về “tội ác chiến tranh quy mô [lớn] được tổ chức có hệ thống, do đích thân Lukashenko cầm đầu và được hỗ trợ bởi một số cá nhân và cái gọi là những tổ chức phi chính phủ,” Pavel Latushka nói. Tháng Sáu, Pavel Latushka đã gửi bộ hồ sơ về những phát hiện của ông cho Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC).
Chiến dịch bắt trẻ em Ukraine được tài trợ bởi Union State, một liên minh kinh tế và chính trị giữa Moscow và Minsk. Tháng Mười, Dmitry Mezentsev, một quan chức Nga, người đứng đầu Union State, đã đến thăm trại Dubrava. Union State đã trao hàng chục triệu rúp để hỗ trợ những chương trình “cứu” trẻ em Ukraine. Các bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội của tổ chức do vận động viên Alexei Talai đứng đầu mô tả rằng, những đứa trẻ là thành phần có nhiều hoàn cảnh khác nhau: Trẻ mồ côi, khuyết tật và những đứa xuất thân từ gia đình nghèo khó…
Công ước Geneva – xương sống của luật nhân đạo quốc tế – có các điều khoản chi tiết liên quan việc đối xử và sơ tán trẻ em thời chiến: Trẻ phải được sơ tán đến một nước thứ ba trung lập nếu có thể và phải có sự đồng ý bằng văn bản của người giám hộ. Các chuyên gia cho rằng việc tổ chức đưa trẻ em Ukraine sang Nga và Belarus là vi phạm trắng trợn những nguyên tắc căn bản của Công ước Geneva. Belarus – đồng minh số một của Nga – tất nhiên không thể là quốc gia trung lập.
Thậm chí trong những trường hợp có văn bản đồng ý của cha mẹ hoặc thân nhân, người ta cũng không thể biết chính xác thực hư câu chuyện. Khi một thành phố bị quân Nga bao vây và một hoặc nhiều tên lính Nga cầm súng xuất hiện trước cửa, yêu cầu chủ nhà giao con cái để được đưa đến các “trại hè”, cha mẹ khó có thể từ chối – theo lời Katya Pavlevych, cố vấn chính sách của tổ chức phi lợi nhuận Razom (Ukraine). Những bậc cha mẹ dĩ nhiên cũng không bao giờ được nói rõ rằng con cái họ có thể không bao giờ được trả lại.
Trong một cuộc phỏng vấn vào Tháng Mười 2022 với Sputnik, cánh tay quốc tế của truyền thông nhà nước Nga, người đứng đầu một công đoàn khai thác mỏ và dầu mỏ khu vực Minsk cho biết trẻ em Ukraine từ các khu vực khai thác mỏ của Donbas sẽ là “nhóm mục tiêu” lý tưởng để được đào tạo làm việc trong ngành công nghiệp khai khoáng của Belarus. Tuy nhiên, mục đích vẫn là tẩy não. Hãng tin AP cho biết, kể từ ngày 24 Tháng Hai 2022 khi Nga xâm lược Ukraine, Nga đã bắt hơn 5 triệu người Ukraine trong đó có 700,000 trẻ em cùng với cha mẹ, thân nhân hoặc người giám hộ chúng, trừ 2,000 em từ các trại mồ côi ở Đông Donbas.
Công ước Geneva nghiêm cấm mọi nỗ lực thay đổi danh tính hoặc quốc tịch của trẻ em sơ tán khỏi vùng chiến sự. Trong khi đó, những đứa trẻ Ukraine bị bắt đã nhanh chóng được tống vào các trại, nơi chúng được dạy tiếng Nga, văn hóa Nga và lịch sử Nga theo quan điểm nhà nước Nga. Chúng cũng nhanh chóng được nhập tịch Nga.
