“Siêu thị trường” khu vực
Hãng Apple đã khai trương một cửa hàng trực tuyến tại Việt Nam trong tuần này, một động thái khác cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của các thị trường mới nổi châu Á đối với nhà sản xuất iPhone. Trước đó không lâu, Apple cũng ra mắt các cửa hàng “vôi kính” đầu tiên ở Ấn Độ, có nghĩa là lần đầu tiên người tiêu dùng ở nền kinh tế đang phát triển nhanh Đông Nam Á này sẽ có thể mua trực tiếp bất kỳ sản phẩm nào của Apple.
Các thị trường như Việt Nam, Ấn Độ và Indonesia đang trở nên quan trọng hơn đối với Apple khi tốc độ tăng trưởng ở các thị trường phát triển như TQ chậm lại khiến công ty phải mở rộng sang những nơi ít chú ý đến. Trong nhiều thập niên, TQ là trung tâm trong cú nhảy vọt phi thường của Apple để trở thành công ty có giá trị nhất trên thế giới và đất nước đông dân này là xương sống cho cả sản xuất lẫn tiêu dùng. Dù TQ vẫn giữ vai trò chính các hoạt động của Apple, nhưng gã khổng lồ công nghệ Apple phải phòng ngừa rủi ro khi giới thiệu những sản phẩm mới.
Giám đốc điều hành Apple Tim Cook nhận thức được triển vọng của công ty tại các nền kinh tế mới nổi và gọi đó là “những điểm sáng mới trong kết quả tài chính của công ty”. Cook “đặc biệt hài lòng” với hiệu suất tại các thị trường này trong ba tháng đầu năm nay khi ông nói với các nhà phân tích: “Apple đã đạt được các kỷ lục mọi thời đại ở Mexico, Indonesia, Philippines, Saudi Arabia, Thổ Nhĩ Kỳ, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), cũng như một số kỷ lục trong Quý III ở Brazil, Malaysia và Ấn Độ. Chúng tôi nhận thấy thị phần Apple còn thấp ở các thị trường này và dân số trẻ, năng động là cơ hội tuyệt vời cho chúng tôi”.
Trước khi Cook “định hướng tương lai”, Apple báo cáo mức doanh thu hàng quý thứ hai liên tiếp bị giảm trên toàn cầu, làm dấy lên lo ngại về nhu cầu giảm mạnh trong bối cảnh kinh tế không chắc chắn. Daniel Ives, giám đốc điều hành của Wedbush Securities, nhận định: “Rõ ràng, tốc độ tăng trưởng của Apple đã chậm lại trên toàn cầu và đang gây thêm áp lực lên công ty trong việc lấn sâu vào các thị trường mới nổi”. Ives dự đoán trong những năm tới, Indonesia, Malaysia và Ấn Độ sẽ chiếm một miếng bánh lớn hơn cho Apple nếu nhìn vào những nỗ lực của hãng tại các quốc gia này.
Theo Chiew Le Xuan, nhà phân tích nghiên cứu về điện thoại thông minh ở Đông Nam Á của Canalys, buổi ra mắt cửa hàng tại Việt Nam ngày 18 Tháng Năm cho thấy Apple đang củng cố hơn nữa sự hiện diện tại các thị trường mới nổi. Apple có nhiều chỗ để hoạt động ở những thị trường này ngoài các cửa hàng ‘vôi kính’ đã có sẵn ở các nền kinh tế phát triển hơn trong khu vực như Thái Lan và Singapore. Chiew cho biết, ngay cả Indonesia, một quần đảo rộng lớn và là thị trường điện thoại thông minh lớn thứ sáu thế giới, cũng chưa có một cửa hàng Apple ‘vôi kính’ nào. Dữ liệu của Canalys cho thấy thị phần của Apple ở đó rất nhỏ, chỉ 1% vào năm 2022.
Apple gia nhập danh sách ngày càng nhiều các doanh nghiệp toàn cầu có nhận thức lạc quan hơn về làm ăn ở Đông Nam Á, nơi đang có nhiều vốn đầu tư đổ vào sản xuất. Lực lượng người tiêu dùng của khu vực cũng hứa hẹn, với số lượng hộ gia đình có thu nhập trung bình và khá giả ở các nền kinh tế như Việt Nam, Indonesia và Philippines dự kiến sẽ tăng khoảng 5% mỗi năm cho đến 2030 (theo công ty tư vấn Boston Consulting Group). Lực lượng tiêu dùng này được gọi là “siêu thị trường tiếp theo”.
Sức hấp dẫn của tầng lớp trung lưu ngày càng đông đảo ở Đông Nam Á đã làm thay đổi tư tưởng của các công ty lớn như Apple. Đây là một cơ hội vàng cho Apple. Trong nhiều năm, các thương hiệu cao cấp đã phải vật lộn để cạnh tranh ở các thị trường mới nổi vì giá sản phẩm cao của họ, thay vào đó họ dựa vào các đại lý địa phương.
Sự vắng mặt của Apple ở những quốc gia như Campuchia hay Việt Nam thường rõ ràng hơn vào dịp ra mắt iPhone mới. Người hâm mộ iPhone phải bay đến Singapore hoặc Malaysia để mua và mang về bán lại. Điều này sẽ thay đổi trong những năm tới, đặc biệt khi Apple tiếp tục tăng cường tấn công khu vực. Apple có thể mở rộng hơn nữa hệ sinh thái và tầm với của mình sang các thị trường mới nổi bằng cách sử dụng bài học từ TQ: Thu hút khách hàng thông qua các chiến lược định giá khác nhau và từ đó đi lên.
Khi người dùng đã dùng thử hệ điều hành iOS của Apple họ thường có xu hướng gắn bó và trở thành khách hàng trung thành. Đây cũng là yếu tố cốt lõi trong thành công của iPhone ở TQ và có thể nhân rộng ở Ấn Độ, Indonesia, Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Nhưng theo Chiew, Apple có thể phải đối mặt với những rào cản ở Đông Nam Á, nơi một số quốc gia đặt ra những yêu cầu nghiêm ngặt đối với các doanh nghiệp nước ngoài.
Ví dụ, ít nhất 35% linh kiện của hàng điện tử được bán ở Indonesia phải sản xuất tại địa phương. Apple phải đáp ứng bằng cách hợp tác với các đối tác tại chỗ. Các quy định tương tự cũng ngăn Apple thiết lập cửa hàng ở Ấn Độ trong nhiều năm cho đến khi được nới lỏng vào năm 2019.
