Người trẻ khắp thế giới đang phải sống dựa vào những công việc tay trái hơn là nghề chính, khi thị trường việc làm quá khó khăn, và nhiều người đã tìm ra lối thoát.
Meg Rutherford, 26 tuổi, ở New Zealand cho biết thu nhập từ công việc tay trái là tổ chức tiệc cho trẻ em đang ngày càng có vai trò quan trọng hơn với cuộc sống của cô. “Mọi thứ đắt đỏ hơn bao giờ hết. Em đang phải kiếm thêm thu nhập trước thực tế không thể chối cãi là chúng ta đang rơi vào thời kỳ suy thoái,” Rutherford nói.
Hồi Tháng Ba, Rutherford cho ra mắt một trang Instagram để quảng bá hoạt động kinh doanh của mình, cô cho rằng mạng xã hội là một công cụ quan trọng để mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng.
Nhu cầu tài chính là động lực lớn nhưng tiền không phải là mục tiêu duy nhất. Chuyên gia tư vấn nghề nghiệp Adrian Choo cho biết nhiều Gen Z hiện nay xem công việc làm thêm như một phần con đường sự nghiệp. “Đối với tôi, trường học không phải là ưu tiên hàng đầu. Tôi muốn mạo hiểm và tự mình làm điều gì đó”, Chang Cho Yew, 24 tuổi, sinh viên khoa kinh doanh năm cuối người Singapore cho biết. Chang quyết định thành lập PropUp, một công ty chuyên sản xuất các video quảng cáo về bất động sản sau một thời gian dài tìm kiếm lối đi cho riêng mình.
Chang đã theo đuổi công việc kinh doanh của mình, không chỉ để có thêm thu nhập mà còn để thăng tiến trong thị trường việc làm đầy cạnh tranh. Cô thoát khỏi việc cùng một nhóm sinh viên chưa tốt nghiệp tranh giành nhau một vị trí trong công ty. “Tiền có sẵn ngoài kia, miễn là bạn có khả năng giao tiếp và bán hàng,” Chang chia sẻ.
Với nhiều người, công việc làm thêm cũng là một cách để theo đuổi đam mê. Rizky, 25 tuổi, ở Indonesia cho biết anh luôn muốn được làm thiết kế đồ họa, nhưng cuối cùng phải làm giáo viên tại một trường cấp hai để có thu nhập ổn định. Và để tiếp tục theo đuổi đam mê, Rizky bắt đầu nhận các công việc thiết kế đồ họa tự do trên mạng. Một nghề tay trái thứ hai của anh, là đi chụp ảnh cưới.
Còn Joshua Bartholomew, 22 tuổi, người Malaysia, nghề tay trái lại liên quan đến âm nhạc, và Bartholomew rất vui vì có thu nhập khá cao. Ngoài công việc bán hàng ở cửa hàng nhạc cụ, anh còn đi biểu diễn âm nhạc ở các lễ hội và đám cưới, vì đam mê, và cũng để kiếm thêm cho chi phí sinh hoạt hàng ngày.
Tuy nhiên, văn hóa làm thêm cũng đem lại nhiều rủi ro như làm việc quá sức, hay sự căng thẳng mệt mỏi khi phải đồng thời đáp ứng yêu cầu của nhiều công việc.
Tính đến thời điểm hiện tại, có tới hơn 500 triệu Gen Z (từ 18 đến 26 tuổi) sẵn sàng tham gia vào thị trường lao động châu Á – Thái Bình Dương nhưng lạm phát và đại dịch đã khiến nhiều người phải sống bằng “nghề tay trái” như sáng tạo nội dung trên nền tảng mạng xã hội, kinh doanh thương mại điện tử, khai thác công nghệ,… Theo SCMP. Thậm chí không ít người trẻ phải làm nhiều việc một lúc để tìm kiếm kỹ năng mới, kiếm thêm tiền và tự chủ kinh tế.
Theo khảo sát gần đây của công ty kiểm toán quốc tế Deloitte với gần 15,000 Gen Z ở 44 quốc gia, 46% có công việc thứ hai ngoài việc chính toàn thời gian, 35% cho biết mối lo hàng đầu là chi phí sinh hoạt, 51% thẳng thắn “khai” họ thường xuyên bị “viêm màng túi” (là túi nhẵn tiền).
Santor Nishizaki, một chuyên gia về lãnh đạo tổ chức tại Los Angeles, cho rằng Gen Z đang vào đời trong thời điểm rất khó khăn. Nhiều người đã đi làm nhưng phải nhận thêm việc part-time thì mới đủ trang trải chi phí sinh hoạt. Những bạn trẻ này cũng đang phải đối mặt với hậu quả từ xã hội đang già hóa nhanh ở nhiều quốc gia. Ngoài ra, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể làm thay rất nhiều thứ, họ còn bị cắt giảm phúc lợi cùng với những rủi ro từ việc làm khan hiếm hơn.
