Nhà khoa học Svante Pääbo dành giải Nobel Y Sinh 2022 vì những khám phá liên quan đến sự tiến hóa của con người.
Giáo sư Svante Pääbo, 67 tuổi, người Thụy Điển, giải trình tự bộ gene của người Neanderthal, một họ hàng đã tuyệt chủng của loài người ngày nay. Ông cũng phát hiện ra Denisova, tộc người (hominin) chưa từng được biết đến trước đây, từ một mảnh xương ngón tay 40,000 năm tuổi.
Công trình của giáo sư Pääbo cũng cho thấy sự chuyển đổi gene xảy ra ở các tộc người đã tuyệt chủng, sang Homo Sapiens sau khi di cư ra khỏi châu Phi khoảng 70,000 năm trước. Các gene cổ đại này có liên quan đến sinh lý học đối với con người ngày nay, có ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch và cách chúng ta phản ứng với các bệnh truyền nhiễm.
Theo giáo sư, người hiện đại (Homo Sapiens) có lợi thế về nhận thức so với người Neanderthal. Phát hiện của giáo sư Pääbo xuất hiện lần đầu vào năm 2010, sau khi ông tìm ra phương pháp chiết xuất, giải trình tự và phân tích DNA cổ đại từ xương người Neanderthal. Nhờ công trình này, các nhà khoa học có thể so sánh bộ gene của người Neanderthal với hồ sơ di truyền của người sống ngày nay.
Nghiên cứu tinh vi của Pääbo tạo ra lĩnh vực khoa học hoàn toàn mới. Bằng cách tiết lộ những khác biệt về gene, giúp phân biệt tất cả những người hiện đại với những hominin đã tuyệt chủng. Khám phá của ông cung cấp cơ sở để tìm hiểu xem điều gì khiến con người là độc nhất vô nhị. Theo Ủy ban Nobel, giới khoa học có thể sử dụng những công cụ này để hiểu rõ hơn về tiến hóa và lịch sử di cư của nhân loại.
Giáo sư Svante Pääbo là Giám đốc Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck ở Leipzig, Đức từ năm 1997 và là Nghiên cứu viên Danh dự tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London, Anh Quốc. Cha của ông là Sune Karl Bergström, một nhà hóa sinh cũng từng đạt giải Nobel Y Sinh nhờ công trình nghiên cứu về prostaglandin, các acid béo không bão hòa ở mô.
Người đoạt giải được trao chứng nhận Nobel, huân chương Nobel và tiền thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (hơn $900,000), vào ngày 10 Tháng Mười Hai. Các nhà khoa học thường phải đợi nhiều thập kỷ để công trình của họ được Hội đồng Giám khảo Nobel công nhận.
Năm 2021, Ủy ban xướng tên hai nhà khoa học người Mỹ David Julius và Ardem Patapoutian nhờ công trình khám phá về nhiệt độ và xúc giác. Cả hai giành giải thưởng vì “những phát hiện quan trọng liên quan tới cơ chế thụ cảm nhiệt độ và xúc giác”. Công trình của họ làm sáng tỏ cách giảm đau mạn tính và cấp tính liên quan đến một số bệnh tật, chấn thương và phương pháp điều trị.
Giải Nobel Y Sinh mở đầu cho loạt giải thưởng Nobel năm nay về nhiều lĩnh vực như vật lý, hóa học, văn học và hòa bình… Giải này được trao cho những khám phá quan trọng và nổi bật trong lĩnh vực khoa học sự sống và y học.
Năm ngoái, Ủy ban Nobel vinh danh hai hai nhà khoa học David Julius và Ardem Patapoutian, cho công trình khám phá của họ về nhiệt độ và xúc giác.
Từ năm 1901 đến nay, Ủy ban đã trao tổng cộng 112 giải Nobel Y Sinh. Nobel Y Sinh lần đầu được trao cho nhà y học người Đức Emil Adolf von Behring, “cho những nghiên cứu của ông về chất huyết thanh, đặc biệt là phát triển một loại vaccine để chống lại bệnh bạch hầu”.
(theo CNN và nguồn tổng hợp)
