9g sáng Thứ Tư 21 Tháng Chín 2022 giờ Moscow, trong diễn văn 15 phút phát sóng trên truyền hình quốc gia, Vladimir Putin tuyên bố Moscow sẽ điều động 300,000 quân dự bị trong nỗ lực gỡ gạc chuỗi thất bại nhục nhã trên chiến trường Ukraine…
Trong diễn văn, Putin đả kích phương Tây, bày tỏ quyết tâm thực hiện các cuộc “trưng cầu dân ý” tại những khu vực chiếm đóng để hợp pháp hóa “chủ quyền”, và ám chỉ việc Kremlin sẵn sàng sử dụng vũ khí hạt nhân để “bảo vệ lãnh thổ Nga”. “Trước mối đe dọa đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của đất nước chúng ta, để bảo vệ đất nước và người dân Nga, chúng ta chắc chắn dùng đến mọi phương tiện” – Tổng thống Nga nói. Putin cũng nói rằng những gì đang xảy ra là nỗ lực phương Tây nhằm tiêu diệt và chia cắt nước Nga. “Mục đích của phương Tây là làm suy yếu, chia rẽ và cuối cùng là phá hủy đất nước chúng ta… Năm 1991, chúng đã làm tan rã Liên Xô, và giờ phải đến lúc chính Nga phải tan rã chúng… Trong nhiều thập niên, chúng luôn nuôi dưỡng lòng căm thù đối với Nga…”
Putin còn nói rằng giới chức chóp bu NATO toan tính tiêu diệt nước Nga bằng vũ khí hạt nhân (!), rằng phương Tây lâu nay kích động các nổi dậy bên trong nước Nga, cung cấp vũ khí cho đám phiến quân khủng bố ở miền Nam, giật dây cuộc đảo chính ở Ukraine vào năm 2014 và biến Ukraine thành một “đầu cầu chống Nga, biến chính người Ukraine thành bia đỡ đạn”…
Theo văn bản của sắc lệnh được công bố trên trang web Kremlin ngay sau diễn văn của Putin, việc huy động lực lượng dự bị sẽ có hiệu lực bắt đầu từ thứ Tư, đồng thời quân đội cũng cho biết các hợp đồng đối với quân dự bị và binh sĩ hiện chiến đấu ở Ukraine sẽ được tự động gia hạn cho đến khi kết thúc giai đoạn động viên một phần, hoặc vô thời hạn. Andrei Kartapolov, Chủ tịch Ủy ban quốc phòng Hạ viện, nói rằng đối tượng đầu tiên là các sĩ quan, trung sĩ, hạ sĩ và trung úy 35 tuổi trở xuống và họ sẽ trải qua khóa huấn luyện quân sự trước khi được đưa qua Ukraine.
Matthew Harries, Giám đốc chính sách hạt nhân và phổ biến vũ khí hạt nhân tại Royal United Services Institute, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại London, nhận định: “Bất kỳ quyết định nào của Vladimir Putin sử dụng vũ khí hạt nhân sẽ là điều ngu xuẩn thảm khốc”. Nga đã nhiều lần sử dụng vũ khí có khả năng hạt nhân với đầu đạn thông thường tại chiến trường Ukraine. Thị trưởng thành phố Kryvyi của Ukraine, quê hương của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho biết hỏa tiễn siêu thanh Kinzhal có khả năng mang đầu đạn hạt nhân đã được sử dụng vào đầu tháng này để phá một con đập và gây ra trận lụt lớn trong khu vực.
Hôm thứ Ba, Hạ viện Nga thông qua luật mới qui định rõ các hình phạt đối với tội trốn động viên, đào ngũ, đầu hàng và cướp bóc trong thời chiến. Theo luật được đề xuất, nếu không thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc đào ngũ sẽ bị phạt 10 năm tù. Cướp bóc bị phạt 15 năm tù… Tuy nhiên, các nhà phân tích quân sự bày tỏ nghi ngờ về tính hiệu quả của việc huy động lực lượng dự bị.
Trước mắt, kế hoạch tổ chức các cuộc trưng cầu dân ý được thực hiện từ thứ Sáu 23 Tháng Chín đến thứ Ba 27 Tháng Chín, tại bốn khu vực chiếm đóng ở miền Đông Ukraine – Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson – mở đường cho việc sáp nhập bất hợp pháp vào Nga. Jake Sullivan, Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ, nói rằng Hoa Kỳ không bao giờ công nhận tuyên bố chủ quyền của Nga đối với các vùng lãnh thổ Ukraine do Nga sáp nhập. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, Thủ tướng Anh Liz Truss và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio cũng lên án động thái này.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga cũng vừa công bố tổn thất quân sự Nga trên chiến trường Ukraine, với 5,937 người chết. Tuy nhiên, vào Tháng Bảy, Giám đốc CIA William J. Burns ước tính khoảng 15,000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng và khoảng 45,000 người bị thương. Trong khi đó, hãng truyền thông Nga Mediazona và Đài BBC tiếng Nga cho biết (dựa vào mạng xã hội, các thông báo chính thức và cáo phó), ít nhất 6,200 binh sĩ Nga đã thiệt mạng.
Với việc huy động quân dự bị, đây là lần đầu tiên kể từ ngày Nga đưa quân vào Ukraine cách đây 209 ngày (gần bảy tháng) cũng như lần đầu tiên kể từ sau Thế chiến thứ hai, nam giới ở các thành phố lớn Moscow và St. Petersburg sắp nếm mùi khói súng. Cho đến nay, gánh nặng chiến tranh chủ yếu đổ dồn vào những người lính hợp đồng từ những vùng nghèo khó nhất của Nga, nhiều người trong số họ nhập ngũ vì thất nghiệp hoặc chỉ muốn kiếm tiền để thoát cảnh nợ nần.
Vài giờ sau thông báo tổng động viên một phần của Putin, 180,000 người Nga đã ký vào bản kiến nghị trực tuyến chống nhập ngũ, được nhóm “Quyền lực mềm” tổ chức. Hiện tổng số binh lính Nga có mặt ở Ukraine là hơn 100,000 quân. Trong thực tế, vấn đề của Nga ở chiến trường Ukraine không chỉ là chuyện thiếu lính mà còn thiếu vũ khí nghiêm trọng. Và điều quan trọng nhất là thiếu tinh thần chiến đấu.
