New York Times số ra hôm nay (2 Tháng Ba 2022) cho biết, theo một nguồn tin tình báo phương Tây, vào đầu Tháng Hai, giới chức cấp cao Bắc Kinh đã “dặn” Nga rằng chiến dịch quân sự tấn công Ukraine không nên được thực hiện trước khi Thế vận hội Mùa Đông Bắc Kinh bế mạc. Chi tiết này cho thấy Bắc Kinh đã “nắm thông tin” việc Vladimir Putin có kế hoạch xâm chiếm Ukraine.
Ngày 4 Tháng Hai, Vladimir Putin sang Bắc Kinh gặp Tập Cận Bình trước khi Thế vận hội khai mạc. Cuộc họp thượng đỉnh kết thúc với bản tuyên bố nhấn mạnh quan hệ hai bên là “không giới hạn” và những lĩnh vực mà hai bên hợp tác là “không có vùng cấm”. Hai bên cùng lên án “âm mưu” mở rộng biên giới chính trị của NATO, và Trung Quốc cùng Nga sẽ thiết lập một trật tự mới nhằm kiến tạo “nền dân chủ thật sự” cho thế giới…
Trung Quốc bế mạc Thế vận hội ngày 20 Tháng Hai. Hôm sau, Putin ra lệnh tăng quân số vào các khu vực vốn thuộc kiểm soát của phe ly khai chống chính phủ Kyiv ở Đông Ukraine, sau khi truyền hình nhà nước Nga phát cảnh cuộc họp giữa Putin và Hội đồng an ninh quốc gia, rồi bài phát biểu hùng hồn của Putin với nội dung Ukraine phải là một phần của nước Nga hơn là một quốc gia độc lập. Rạng sáng 24 Tháng Hai, Putin bật đèn xanh khai hỏa…
Nhiều tháng trước, Nga đã điều quân rầm rộ, chuyển các đơn vị đóng sát biên giới Trung Quốc đến sát Ukraine, cũng như đưa quân vào “ém” trên đất đồng minh Belarus. Vài ngày sau khi Tổng thống Joe Biden nói chuyện với Tập Cận Bình qua video với mục đích thuyết phục Tập “cản” Putin (ngày 15 Tháng Mười Một 2021), tình báo Mỹ quyết định ngửa bài, khi đưa bằng chứng về việc Nga dồn quân sát Ukraine cho phía Trung Quốc, với ý định gây áp lực để Bắc Kinh thuyết phục Moscow hạ hỏa. Đại diện Mỹ cũng nói chuyện với Tần Cương (Đại sứ Trung Quốc tại Washington DC) cũng như với Ngoại trưởng Vương Nghị…
Không chỉ với Trung Quốc, Mỹ cũng ngửa bài với Nga. Ngày 2 Tháng Mười Một 2021, Giám đốc CIA William J. Burns bay sang Moscow. Đây, bằng chứng rõ ràng. Chúng tôi đã biết. Vài ngày sau, 17 Tháng Mười Một, Mỹ trình những gì họ thu thập được cho đồng minh NATO. Tiếp đó, Tháng Mười Hai 2021, tình báo Mỹ nhận được hai thông tin đáng chú ý: Bắc Kinh nói với Moscow rằng Mỹ đang tìm cách phá đám quan hệ Trung Quốc-Nga; và Trung Quốc sẽ không cản trở kế hoạch và hành động của Nga.
Khó có thể biết chính xác Tập và Putin bàn tính gì trong cuộc họp thượng đỉnh chính thức ngày 4 Tháng Hai và kết quả của nó là bản tuyên bố chung vỏn vẹn 5,000 từ. Hẳn nhiên những gì được thảo luận không chỉ 5,000 từ. Còn nhớ, vào thời điểm trước khi cuộc chiến Ukraine nổ ra, báo chí Mỹ tràn ngập những bài bình luận xoáy dồn vào hướng nhận định phổ biến: Cuộc động binh của Putin chắc chắn có lợi cho Trung Quốc.
Nội chính Mỹ vốn bất an sẽ càng thêm rối; châu Âu sẽ nháo nhào hỗn loạn vì bị cắt nguồn khí đốt Nga. Điều đặc biệt quan trọng: Mỹ sẽ buộc phải bỏ lỏng mặt trận Thái Bình Dương, nơi Biden đang xây dựng chiến lược vây Trung Quốc với mô hình Bộ Tứ. Hơn nữa, cuộc chiến chắc chắn kết thúc chóng vánh. Volodymyr Zelensky sẽ nhanh chóng lên máy bay Mỹ chạy trốn… Tập cũng biết chắc thế giới sẽ cấm vận Nga. Kịch bản này không lạ. Mỹ và châu Âu chỉ có mỗi lá bài ấy. Chờ xem phương Tây giở trò gì với Nga và căn cứ vào đó Trung Quốc sẽ ứng biến cho phần tiếp theo của cuộc chiến thôn tính Đài Loan nếu sau này xảy ra điều tương tự.
Tuy nhiên, Bắc Kinh và Moscow không thể tưởng tượng phản ứng thế giới khốc liệt như vậy. Thật ra cả thế giới cũng bất ngờ. Chẳng nhà tình báo lão luyện nào hoặc cơ quan tình báo kinh nghiệm sừng sỏ nào có thể hình dung một bức tranh như thế. Tình báo Nga đã sai khi tin rằng Kyiv sớm thất thủ nhờ sự nổi dậy lật đổ Volodymyr Zelensky của người dân Ukraine; tình báo Trung Quốc dự đoán sai khi tin vào những gì tình báo Nga cung cấp; cuối cùng, Putin và Tập sai khi họ quyết định chơi một cú chấn động để vẽ lại bản đồ quyền lực chính trị toàn cầu.
Ít nhất ở thời điểm này, cục diện Ukraine đã nhanh chóng làm nguội tức thì giấc mơ “luộc” Đài Loan bằng quân sự của Tập Cận Bình – một viễn cảnh mà Tập và giới chức Trung Quốc luôn mồm đe dọa. Cách đây vài ngày, khi Thủ tướng Anh Boris Johnson nói rằng thế giới cần phải phản ứng quyết liệt với cuộc xâm lược Ukraine của Putin, bằng không, viễn cảnh tương tự sẽ xảy ra ở Đài Loan, tiếng vang của nó vọng xa hơn nhiều phạm vi London.
Với Putin, cuộc chiến Ukraine đã trở thành một phép thử mà hiệu ứng nóng hổi của nó không chỉ là hậu quả kinh tế nặng nề khốc liệt mà Nga gánh chịu mà còn bài test về “tình bạn” của Tập Cận Bình. Chứng kiến cuộc tập kích “bề hội đồng” đối với Putin, Trung Quốc – dù không lên án cuộc xâm lược của Putin – bắt đầu chơi trò “ngó lơ”. Tờ Bloomberg cho biết, hai trong số ngân hàng thương mại lớn nhất Trung Quốc – Bank of China và Ngân hàng Thương mại-Công nghiệp (ICBC) – vài ngày qua đã hạn chế cấp vốn hoặc mua hàng Nga.
______
ĐỌC THÊM:
Những hạt hướng dương cho Putin
Cuộc chiến Ukraine: Putin chưa thể “làm gỏi” Ukraine
“Tình đồng chí” giữa Tập Cận Bình và Vladimir Putin “thắm thiết” cỡ nào?
