Tòa Bạch Ốc lẫn Ngũ Giác Đài đang bày tỏ lo ngại trước việc Vladimir Putin điên cuồng leo thang chiến tranh bằng cách đổ vấy cho Ukraine sử dụng “bom bẩn” – loại vũ khí có thể phát ra phóng xạ…
Không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào, Kremlin, hôm 24 Tháng Mười 2022, “giận dữ” cáo buộc rằng Ukraine đang lên kế hoạch cho nổ một thiết bị nổ trộn phóng xạ trên chính lãnh thổ mình với ý định đổ lỗi cho Moscow. Bộ Quốc phòng Nga nói rằng quân đội họ chuẩn bị sẵn sàng hoạt động trong điều kiện ô nhiễm phóng xạ gây ra bởi “bom bẩn”. Kyiv, Washington và châu Âu đều tin rằng Moscow đang cố tạo cớ cho việc leo thang chiến tranh với mức độ tàn khốc hơn.
Việc sử dụng bom bẩn từng là mối quan tâm hàng đầu của Mỹ trong nhiều thập niên, trước mối đe dọa việc bọn khủng bố có thể lấy trộm vật liệu có tính phóng xạ cao – từ bệnh viện chẳng hạn – và “nhét” vào chất nổ. Sức mạnh vụ nổ chỉ gây chết người như bom thông thường nhưng việc phát tán phóng xạ mới là điều đáng lo sợ. Một nghiên cứu năm 2004 do Đại học Quốc phòng (National Defense University) thực hiện cho thấy tác động kinh tế của một quả bom bẩn có thể vượt xa những tác động gây ra sau vụ tấn công 9/11 – dẫn lại từ báo TIME.
Đến nay, giới chuyên gia quân sự vẫn chưa thể hình dung điều gì sẽ xảy ra một khi bom bẩn xuất hiện trên chiến trường. Pavel Podvig, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Giải trừ quân bị của Liên Hợp Quốc (UN Institute for Disarmament Research) ở Geneva, nhắc rằng giới chức Nga từng nhiều lần “cảnh báo” về việc Ukraine có thể sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt, thậm chí ngay trước khi Nga tiến hành cuộc xâm lược vô cớ của họ vào ngày 24 Tháng Hai. Tại nhiều thời điểm khác nhau trong năm, Moscow cũng nhắc đi nhắc lại rằng Ukraine luôn nỗ lực tích trữ kho đầu đạn hạt nhân; dùng chất độc botulinum để đầu độc binh lính Nga; và vận hành một mạng lưới phòng thí nghiệm vũ khí sinh học với sự hỗ trợ của Mỹ. Nói cách khác, Kremlin luôn tạo nên một chân dung kẻ ác cho Kyiv.
Hôm Thứ Hai, Bộ Quốc phòng Nga đưa lên Telegram “kế hoạch hành động” của Ukraine, cho thấy nước này duy trì khả năng khoa học và công nghiệp để tạo ra bom bẩn. Bài đăng được đưa ra một ngày sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu thực hiện loạt điện đàm với những người đồng cấp ở Pháp, Anh, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ về vụ tấn công bom bẩn “sắp diễn ra”. Gần như ngay sau đó, giới chức phương Tây đưa ra một tuyên bố chung, bác bỏ cáo buộc của Nga. “Thế giới sẽ thấy rằng bất kỳ nỗ lực nào trong việc cáo buộc như vậy chỉ là cái cớ để leo thang”, tuyên bố chung cho biết.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (Institute for the Study of War), một tổ chức tư vấn phi lợi nhuận ở Washington, đánh giá rằng Nga “không có khả năng chuẩn bị cho một cuộc tấn công bằng bom bẩn”, nhưng quân đội Nga có thể đang lên kế hoạch cho một hoạt động bí mật khác chẳng hạn cho nổ tung một đập thủy điện ở Nam Ukraine. Nếu con đập bị tấn công, nó sẽ làm ngập toàn bộ khu vực xung quanh phía Nam của Kherson, cắt nguồn cung cấp nước cho cư dân ở đó và gây ảnh hưởng hệ thống làm mát cho nhà máy hạt nhân lớn nhất châu Âu.
Cũng với chiến thuật gắp lửa bỏ tay người, tuần trước, Tướng Sergei Surovikin, tân Tổng tư lệnh quân đội Nga tại mặt trận Ukraine, đã lên tiếng “báo động” rằng Ukraine có thể tấn công đập để gây thiệt hại cho quân Nga mà nhiều trong số đó đang cuốn cờ rút khỏi Kherson. Cần nhắc lại, việc “thoái bộ” khỏi Kherson là một trong những bước lùi quân sự nhục nhã nhất đối với Moscow và họ đã trả đũa với loạt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào các nhà máy năng lượng và mục tiêu dân sự.
