Không như sự kiện đánh dấu 70 năm ngồi ngai vàng của Nữ hoàng Elizabeth II vào Tháng Sáu 2022 (trước khi bà mất vào Tháng Chín ở tuổi 96), khi hàng loạt ngôi sao lừng danh có mặt tại Cung điện Buckingham để tôn vinh Nữ hoàng (Adam Lambert, Diana Ross, Alicia Keys, Elton John, Craig David, Elbow, Sir Rod Stewart, Celeste…), lễ đăng quang ngày 6 Tháng Năm 2023 của Vua Charles III thiếu vắng nhiều gương mặt lớn trong giới hoạt động văn hóa-nghệ thuật.
Lễ đăng quang Charles III là một sự kiện lịch sử, một nghi lễ Hoàng gia đình đám mà Vương quốc Anh chưa từng thực hiện kể từ khi Nữ hoàng Elizabeth II lên ngôi năm 1953, một buổi lễ có sự tham gia của Chiếc ghế Đăng quang (Coronation Chair) 700 năm tuổi và Tảng đá Scone thiêng, hay Tảng đá Định mệnh (Stone of Destiny) vốn hiện diện trong lễ đăng quang của các vị vua Scotland trong nhiều thế kỷ. Thế nhưng nhiều ngôi sao hạng A thế giới đã từ chối tham dự, từ Adele, Ed Sheeran, Harry Styles, Robbie Williams đến thậm chí Elton John, bạn thân của cố Công nương Diana.
Năm 1997, sau khi dự một buổi dạ tiệc Hoàng gia, Geri Halliwell – thành viên nhóm Spice Girls – đã hôn lên má Thái tử Charles. Theo nghi thức hoàng gia, thường dân chỉ được phép bắt tay một người thuộc hoàng gia, vì vậy nụ hôn của Geri Halliwell đã trở thành sự kiện nhốn nháo truyền thông xuất hiện trên trang nhất báo chí và đi vào lịch sử văn hóa đại chúng nước Anh. Bây giờ, dù Hoàng gia mong Spice Girls tái hợp để biểu diễn trong lễ đăng quang Vua Charles III, để Geri Halliwell… có thể hôn Charles lần thứ hai, nhóm nhạc nữ một thời là biểu tượng văn hóa pop nước Anh lại né xa ông ấy. Tại sao?
Với nhiều nghệ sĩ, việc biểu diễn tại một sự kiện hoàng gia vào năm 2023 có thể đồng nghĩa với việc dính vào những xì căng đan tai tiếng mà Hoàng gia Anh đang mắc phải. Những cáo buộc gần đây liên quan mối quan hệ của Hoàng tử Andrew với tay trùm “dắt gái” Jeffrey Epstein cùng mối quan hệ tình dục bị cáo buộc của Andrew với một trong những cô gái trẻ nằm trong đường dây Epstein vẫn còn mới mẻ trong tâm trí nhiều người. Đó là chưa kể chuyện cơm không lành canh không ngọt giữa Hoàng tử Harry cùng cô vợ Meghan Markle với Hoàng gia.
Suốt vài năm qua, Harry và Markle đã liên tục “tố” Hoàng gia, cho rằng cách đối xử của họ với Markle đã dẫn đến suy sụp sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của cô ấy. Sự căng thẳng giữa vợ chồng Harry-Markle và Hoàng gia càng bùng nổ khi mới đây Harry tung ra quyển hồi ký Spare (2023) kể tất tần tật, chưa kể bộ phim Harry & Meghan trên Netflix phát vào năm ngoái. Tóm lại, Hoàng gia Anh đối mặt với nhiều thảm họa truyền thông gần đây và như vậy, bất kỳ nhân vật tên tuổi lớn nào được mời biểu diễn tại chương trình đăng quang Vua Charles III đều phải cân nhắc liệu họ có bị người hâm mộ phản ứng hay không.
Kingsley Hall, thành viên ban nhạc chính trị Profit, người từng tung ra Flag, đĩa đơn chống chế độ quân chủ đứng đầu bảng xếp hạng đĩa than Official UK vào ngay tuần lễ Hoàng gia Anh tổ chức 70 năm ngự trị ngai vàng của Nữ hoàng, nói về “nhiệt độ văn hóa Anh” hiện nay khi công chúng nhìn về Hoàng gia: “Chúng tôi tiếp cận quá nhiều những điều liên quan Hoàng gia và rất nhiều hình ảnh tiêu cực – những lễ kỷ niệm, những đám cưới, những thất bại, những cáo buộc phân biệt chủng tộc, những cái chết, rồi có ai đó bị buộc tội là kẻ săn mồi tình dục – tất cả diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn. Mọi người phát ngán với Hoàng gia và có lẽ giới nghệ sĩ không tham gia vì lý do đó.”
Với nhiều người thuộc thế hệ trẻ ở Vương quốc Anh hiện nay, thể chế Hoàng gia là điều gì đó khá là… bẩn thỉu (a dirty idea). Meg, người đứng đầu một công ty PR âm nhạc hàng đầu của Anh, nhận định rằng những nghệ sĩ tên tuổi như Harry Styles và Adele đều đang ở thời điểm trong sự nghiệp mà họ cần khẳng định bản thân sau một thập niên thành công. Họ không muốn đánh mất những gì họ đã xây dựng được và đang có. Hơn nữa, trong khi công chúng trước đây coi Nữ hoàng là “grandmother”, thì bây giờ họ không xem Charles III là “grandfather”. Ông chỉ là một biểu tượng trống rỗng của Hoàng gia.
Một điều quan trọng nữa: Lễ đăng quang Charles III diễn ra ngay thời điểm mà tình hình lạm phát và khó khăn kinh tế tại Anh lên đến đỉnh điểm. Nhiều người sẽ đặt câu hỏi: Lễ đăng quang tiêu tốn bao nhiêu tiền thuế người dân? Grace Martha, một người hâm mộ cuồng nhiệt ca sĩ Adele, nói rằng, Adele luôn tự hào là người ủng hộ tầng lớp lao động đến từ Tottenham, một trong những khu vực đa sắc tộc nhất ở Anh; và sự hào nhoáng và tiền bạc mà lễ đăng quang này tiêu tốn không đại diện cho giá trị của Adele.
Ngoài ra, chủ nghĩa thực dân của đế chế Anh cũng là một trong những chủ đề thảo luận nhiều năm qua trong xã hội Anh. Hak Baker, một nhạc sĩ đến từ London, nói rằng, với nhiều nghệ sĩ lớn, họ không muốn cúi đầu trước một hệ thống đế quốc thực dân phân biệt chủng tộc công khai, từ chối xin lỗi về quá khứ và xóa bỏ lịch sử dân tộc… Han Mee của ban Hot Milk (Manchester) cũng cho rằng Hoàng gia Anh giờ là một “thể chế lỗi thời” không đại diện cho nước Anh hiện đại, và “hãy để nó vào quá khứ, nó cũ kỹ, lâu năm và đắt tiền như loại rượu whisky nhưng không có sức mạnh và mang lại niềm vui”.
