Nga và Mỹ đã đấu khẩu kịch liệt hôm thứ Tư 15 Tháng Ba 2023 sau khi một máy bay không người lái (UAV) giám sát của Mỹ chạm trán với các máy bay chiến đấu của Nga và bị rơi xuống Biển Đen gần Bán đảo Crimea của Ukraine hôm qua thứ Ba. Bộ trưởng quốc phòng của hai nước đã có cuộc đối thoại về vụ việc.
Moscow nói chuyến bay của UAV MQ-9 Reaper một lần nữa chứng minh rằng Washington liên quan trực tiếp đến cuộc giao tranh ở Ukraine, đồng thời khẳng định Nga sẽ cố gắng thu hồi mảnh vỡ của chiếc UAV. Còn các quan chức Mỹ nói vụ việc cho thấy hành vi hung hăng và mạo hiểm của Nga trên vùng biển quốc tế, đồng thời cam kết sẽ tiếp tục các chuyến bay giám sát.
Từ lâu Nga đã bày tỏ lo ngại về các chuyến bay trinh sát của Mỹ gần biên giới nước này, nhưng vụ việc hôm thứ Ba cho thấy Moscow sẵn sàng nâng cao mức độ căng thẳng giữa hai cường quốc hạt nhân. Nó phản ánh mong muốn của Điện Kremlin đối với chính sách “bên miệng hố chiến tranh” (brinkmanship) có thể làm mất ổn định tình hình hơn nữa và dẫn đến nhiều cuộc đối đầu trực tiếp hơn.
Tại cuộc họp báo hôm nay Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin nhận định vụ việc là một phần của “mô hình hành động gây hấn, mạo hiểm và không an toàn của các phi công Nga trong không phận quốc tế.” Ông Austin đã nói chuyện với người đồng cấp Nga, Sergei Shoigu, vào thứ Tư, lần đầu tiên sau năm tháng.
Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, người cũng xuất hiện tại cuộc họp báo với Bộ trưởng Austin, nói rằng: “Chúng tôi biết vụ đánh chặn là có chủ ý. Chúng tôi biết rằng hành vi gây hấn là có chủ ý”, theo AP.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong báo cáo về cuộc đàm thoại Shoigu – Austin rằng Bộ trưởng Shoigu tố giác Hoa Kỳ đã kích động vụ việc, phớt lờ các hạn chế về hoạt động hàng không mà Điện Kremlin đặt ra do hoạt động quân sự của họ ở Ukraine và cũng đổ lỗi cho “việc tăng cường các hoạt động tình báo chống lại lợi ích của Liên bang Nga.” Tuyên bố của Nga nói những hành động như vậy của Mỹ “có nguy cơ làm leo thang tình hình ở khu vực Biển Đen” và cảnh báo rằng Nga “sẽ đáp trả tương xứng với mọi hành động khiêu khích”.
Nikolai Patrushev, Thư ký Hội đồng An ninh Nga, cho biết trong bài phát biểu trên truyền hình rằng vụ việc máy bay không người lái là “một xác nhận khác” về sự can dự trực tiếp của Hoa Kỳ vào cuộc xung đột Ukraine. Điện Kremlin đã nhiều lần nói rằng Hoa Kỳ và các thành viên NATO đã trở thành những người tham gia chiến tranh trực tiếp bằng cách cung cấp vũ khí và thông tin tình báo cho chính phủ Kyiv và gây sức ép để họ không đàm phán hòa bình.
Ông Patrushev, một người thân tín của Tổng thống Vladimir Putin, cũng cho biết Nga sẽ tìm kiếm mảnh vỡ của chiếc UAV MQ-9 Reaper, có thể để tìm hiểu thông tin tình báo và đặc điểm công nghệ của nó. Sergei Naryshkin, người đứng đầu Cơ quan Tình báo Nước ngoài của Nga, khẳng định Nga có khả năng trục vớt chiếc UAV bị hư hại.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết Nga đã cử tàu đến để cố gắng trục vớt các mảnh vỡ mà tướng Milley cho rằng có thể đã chìm sâu từ 4,000 đến 5,000 feet (1,200 đến 1,500 mét). Mỹ không có tàu chiến nào ở Biển Đen để thu hồi chiếc UAV bị nạn vì Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng cửa eo biển Bosphorus – cửa ngõ ra vào Biển Đen – không cho tàu chiến ra vào từ năm 2022.
Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Kirby cho biết chiếc UAV đang ở trong không phận quốc tế khi máy bay chiến đấu của Nga va vào cánh quạt của nó. Các quan chức Mỹ cáo buộc Nga cố gắng đánh chặn chiếc UAV dù sự hiện diện của nó trên Biển Đen – khu vực kinh tế và quân sự chiến lược đối với cả Nga và Ukraine – không phải là chuyện hiếm.
Ông Kirby cho biết Hoa Kỳ “đã thực hiện các bước để bảo vệ thông tin và để giảm thiểu mọi nỗ lực của bất kỳ ai nhằm khai thác UAV đó để lấy nội dung hữu ích.”
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov mô tả mối quan hệ Mỹ-Nga đang ở điểm thấp nhất nhưng nói thêm rằng “Nga chưa bao giờ từ chối một cuộc đối thoại mang tính xây dựng và hiện tại họ cũng không từ chối nó”.
Tại Washington, Đại sứ Nga Anatoly Antonov bày tỏ lo ngại về “những hành động không thể chấp nhận được của quân đội Hoa Kỳ ở khu vực gần biên giới của chúng tôi”. “Họ làm gì cách xa Hoa Kỳ hàng ngàn dặm? Câu trả lời là hiển nhiên, họ thu thập thông tin tình báo mà sau này được chế độ Kyiv sử dụng để tấn công quân đội của chúng tôi,” ông Antonov nói.
Mặc dù các cuộc chạm trán giữa máy bay Nga và NATO không phải là điều bất thường — trước cuộc xâm lược Ukraine, các máy bay NATO đã ghi nhận mỗi năm có trung bình 400 vụ họ bị máy bay Nga ngăn chặn.
Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh quốc gia Ukraine, Oleksiy Danilov, đã viết trên Twitter rằng sự cố UAV là “một tín hiệu từ Putin rằng ông ta sẵn sàng mở rộng khu vực xung đột, lôi kéo các bên khác vào.”
Nhưng người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Kirby khẳng định: “Điều không ai muốn thấy là cuộc chiến ở Ukraine leo thang để trở thành xung đột giữa Hoa Kỳ và Nga. Chúng tôi đã làm việc rất, rất chăm chỉ trong suốt thời gian đầu của cuộc xung đột này để bảo đảm rằng nó không leo thang,” ông Kirby nhấn mạnh.
Đọc thêm:
