Trong chiến thuật được coi là trả thù vụ cầu Kerch nối Nga với bán đảo Ukraine, quân đội Nga đã tấn công dồn dập vào các nhà máy điện, nước và hơi sưởi ấm của người dân Ukraine, từ các thị trấn gần chiến tuyến đến các tòa nhà cao tầng ở thủ đô, đe dọa cuộc sống của hàng triệu người khi một mùa Đông khắc nghiệt đang đến. Hành động của Putin có thể gây ra một thảm họa nhân đạo mới.
Nguy cơ tử vong cao cho thường dân Ukraine
Chiến thuật của Nga nhằm làm gián đoạn các dịch vụ căn bản, gây đau khổ cho thường dân Ukraine trong lúc quân đội Nga đang vật lộn trên chiến trường để cầm cự trước những cuộc phản công giành lại lãnh thổ rất hiệu quả của quân kháng chiến Ukraine.
Theo quan sát của truyền thông quốc tế, từ ngày 10 Tháng Mười, Nga đã gia tăng các cuộc tấn công từ xa bằng phi pháo và máy bay không người lái (UAV) được cho là mua từ Iran, nhắm phá hoại các nhà máy điện của Ukraine. Hôm Thứ Ba 18 Tháng Mười, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết, Nga đã phá hủy khoảng 30% số nhà máy điện của Ukraine và gây ra tình trạng mất điện trên toàn quốc. Cư dân các thành phố Ukraine được yêu cầu tiết kiệm điện và nước; các cửa tiệm tắt hết các bảng hiệu, bảng quảng cáo.
Ông Oleksii Chernyshov, một bộ trưởng trong chính phủ Ukraine, nói trong tuần qua đã có 408 địa điểm bị tấn công, trong đó có 45 cơ sở sản xuất điện. Nhiều cuộc tấn công cũng đã tấn công các nhà máy năng lượng nhiệt tạo ra hơi nước để sưởi ấm các ngôi nhà và cơ sở kinh doanh.
Tiến sĩ Hans Henri P. Kluge, Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới khu vực Châu Âu cho biết hôm Thứ Sáu: “Việc nhà cửa bị phá hủy và không có nhiên liệu hoặc điện do cơ sở hạ tầng bị phá hủy có thể trở thành vấn đề sinh tử do mọi người không thể sưởi ấm ngôi nhà của họ”. Điều phối viên thường trú của Liên hiệp quốc về Ukraine, Denise Brown, nói với CNN hôm Thứ Ba rằng sự tàn phá đe dọa “nguy cơ tử vong cao trong những tháng mùa Đông.”
Từ thủ đô Washington, Trung tướng Patrick S. Ryder, Thư ký báo chí của Ngũ Giác Đài, hôm Thứ Ba đã lên án các cuộc tấn công của Nga nhằm vào lưới điện của Ukraine, nói rằng Kremlin “rõ ràng đang cố gắng gây đau đớn cho xã hội dân sự cũng như cố gắng gây ảnh hưởng đến các lực lượng Ukraine.” “Nhưng những gì chúng tôi thấy cho đến nay là Ukraine rất kiên cường và có khả năng đưa lưới điện của họ hoạt động trở lại một cách nhanh chóng,” Tướng Ryder nói với các phóng viên.
Ukraine sống trong cảnh mất điện
Phóng viên báo The New York Times tường trình, tại nhiều khu vực của thủ đô Kyiv, nhà chức trách cảnh báo người dân không uống nước máy bị đục ngầu sau khi nhà máy nước bị ảnh hưởng bởi các cuộc không kích hôm Thứ Hai. Ở một khu phố khác, người dân lập một bếp ăn dã chiến để cung cấp thức ăn cho những người không có nước hoặc điện. Người dân xếp hàng dài tại các cửa hàng để đổ đầy nước ngọt vào các chai, và các nhà cung cấp điện cảnh báo thành phố sẽ tiếp tục mất điện trong khi việc sửa chữa đang được thực hiện.
Tại một khu phố ngoại ô phía Bắc thành phố Chernihiv, người dân cho biết đã có vài ngày liên tiếp điện bị cắt từ 9 giờ sáng đến 6 giờ tối để bảo tồn năng lượng. Tại một nhà hàng trong thành phố, một người phục vụ đã xin lỗi khách hàng về việc ánh sáng mờ khiến họ khó đọc thực đơn, do cơ sở phải tuân thủ yêu cầu của chính quyền tắt các đèn không cần thiết.
Tại trung tâm thành phố Zhytomyr, xe điện đã ngừng hoạt động vì không có điện, và thị trưởng cho biết các bệnh viện phải dùng máy phát điện dự phòng khẩn cấp. Ở một số tầng cao, áp lực nước thấp đến mức chỉ có một số tầng đầu tiên là có nước sinh hoạt.
Nga phải rút khỏi miền Nam Ukraine
Chiến dịch tấn công các thành phố xa tiền tuyến của Nga diễn ra ngay cả khi quân đội Nga đang gặp khó khăn ở miền Đông và miền Nam Ukraine. Kể từ đầu tháng trước, người Ukraine đã tiến hành cuộc phản công giành lại lãnh thổ bị Nga chiếm đóng, dù cuộc phản công dường như đã chậm lại trong những ngày gần đây.
Quân Nga đặc biệt khó khăn ở khu vực phía Nam và thành phố Kherson, nơi Moscow đánh chiếm ngay từ đầu trong cuộc chiến. Các lực lượng Ukraine đã cắt đứt các cây cầu được sử dụng để tiếp tế và tiếp viện cho quân đội Nga trên bờ Tây sông Dnipro.
Tướng Nga chỉ huy cuộc chiến tranh xâm lược, Sergei Surovikin, hôm Thứ Ba ngầm thừa nhận rằng các lực lượng của ông ở Kherson có thể phải rút lui. “Các kế hoạch và hành động tương lai của chúng tôi liên quan đến thành phố Kherson sẽ phụ thuộc vào tình hình chiến thuật-quân sự đang diễn ra,” ông Surovikin nói trong một tuyên bố trên truyền hình. “Tôi nhắc lại – hôm nay tình hình đã khá khó khăn rồi.”
Hôm Thứ Ba, Bộ trưởng Quốc phòng Estonia, Hanno Pevkur, cảnh báo trước khi rút lui Surovikin có thể sẽ phóng thêm nhiều tên lửa và máy bay không người lái tấn công cơ sở hạ tầng dân sự và quan trọng của Ukraine. “Ông ta sẵn sàng tiếp tục những hành động chống lại dân thường như vậy. Và mục tiêu rõ ràng là đặt người dân Ukraine dưới nỗi kinh hoàng và đe dọa thường xuyên. Đối với ông ta, mạng sống thường dân không là gì cả”, ông Pevkur nói với phóng viên sau cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd J. Austin III tại thủ đô Washington.
Nga cạn hỏa tiễn, nhờ vào Iran?
Kremlin gọi các vụ ném bom vào các thành phố của Ukraine là đòn trả đũa cho vụ tấn công ngày 8 Tháng Mười làm hư hại nặng cây cầu duy nhất nối Crimea với các vùng đất của Nga ở phía Đông – tuyến đường tiếp tế quan trọng cho các lực lượng Nga ở miền Nam Ukraine và là một dự án quan trọng của Tổng thống Vladimir V. Putin.
Và lần đầu tiên, Nga đã sử dụng nhiều UAV cảm tử – trong số đó nhiều UAV được mua từ Iran – lao vào mục tiêu và kích nổ khi va chạm. Các lực lượng Ukraine tuyên bố đã bắn hạ hầu hết các UAV, nhưng số UAV tấn công nhiều đến nỗi chúng đủ để xuyên thủng hệ thống phòng không và gây thiệt hại đáng kể. UAV giá rẻ, thường được phóng mỗi lần hàng chục chiếc.
Các hỏa tiễn đạn đạo bay với tốc độ hàng nghìn dặm mỗi giờ nên rất khó bị đánh chặn. Hỏa tiễn hành trình, bay với tốc độ vài trăm dặm một giờ, dễ bị bắn trúng hơn nhưng bay rất thấp, có thể khó bị radar phát hiện. UAV thường chỉ bay khoảng 100 dặm một giờ, khá dễ bị bắn hạ nhưng thách thức là số lượng của chúng rất đông.
Các nước NATO đã chuyển giao cho Ukraine các hệ thống phòng không có thể chống UAV một cách hiệu quả và sẽ gửi thêm trong những ngày tới, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết hôm Thứ Ba tại một hội nghị ở Berlin.
Theo các nhà phân tích phương Tây, việc Nga tăng cường sử dụng UAV và các loại vũ khí thay thế như tên lửa phòng không để tấn công các mục tiêu mặt đất cho thấy nước này đang thiếu các hỏa tiễn hành trình và hỏa tiễn đạn đạo dẫn đường chính xác, vốn là vũ khí ưa thích của họ cho các cuộc tấn công tầm xa.
Việc dùng hỏa tiễn và UAV tấn công các thành phố chứng tỏ Kremlin biết họ không thể đánh bại quân đội Ukraine nên đã chuyển sang phá hủy xã hội Ukraine và ý chí kháng cự của dân tộc này. Hành động tàn bạo đó có đạt được mục đích hay sẽ phản tác dụng là điều chưa biết trước được.
Đọc thêm:
