Mỹ và các đồng minh châu Âu hôm Thứ Sáu đã công bố các biện pháp trừng phạt mới đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, trong một động thái hiếm hoi nhắm vào tài sản cá nhân của một nhà lãnh đạo nước ngoài. Tuy nhiên, tác động của các lệnh trừng phạt đó có thể chỉ mang tính biểu tượng. Mặc dù Putin được cho là nắm giữ hàng tỷ đôla tài sản cá nhân, nhưng vẫn còn rất ít thông tin về số tiền chính xác hoặc tài khoản ở đâu.
Theo “Hồ sơ Panama” năm 2016 của Tổ chức các nhà báo điều tra quốc tế, Putin hầu như không để lại dấu vết giấy tờ gì về tài sản của mình – chủ yếu là tài sản – được che giấu đằng sau các kế hoạch tài chính phức tạp do những người thân tín của ông tổ chức.
Trong những thứ xa xỉ có liên quan bạn bè và gia đình của Putin, nhưng không bao giờ trực tiếp với ông, có một chiếc du thuyền khổng lồ trị giá $100 triệu và một cung điện trên Biển Đen được cho là được xây dựng cho mục đích cá nhân của Putin trị giá hơn $1 tỷ! Ngoài ra còn có căn hộ trị giá $4.1 triệu ở Monaco, được một phụ nữ được cho là người tình của ông Putin mua thông qua một công ty nước ngoài. Chưa kể căn biệt thự đắt tiền ở miền Nam nước Pháp dính dáng dây mơ rễ má với bà vợ cũ của đương sự.
Cho đến nay, phương Tây chỉ có thể tập trung các biện pháp trừng phạt vào những người bị nghi ngờ là thân tín và các nhà tài phiệt thân cận với Putin, trong đó có Kirill Shamalov, con rể cũ của Putin và là cổ đông lớn trong một công ty hóa dầu của Nga; Boris Rotenberg, một ông trùm ngành xây dựng; và Gennady Timchenko, một nhà đầu tư được cho là người giàu thứ sáu của Nga.
Trên giấy tờ, nhà lãnh đạo Nga trông giống như một quan chức khiêm tốn. Năm 2018, Putin nộp một bản kê khai thu nhập chính thức, cho thấy ông sở hữu một căn hộ rộng 800 mét vuông ở St.Petersburg, cùng với hai chiếc xe hơi thời Liên Xô và một chiếc xe tải địa hình. Điện Kremlin cho biết thu nhập hàng năm của ông là khoảng $140,000 – số tiền chỉ đủ Putin mua một hoặc hai chiếc đồng hồ mà ông đeo trên tay.
Bill Browder, một nhà đầu tư ở Nga, đã làm chứng trước Thượng viện Mỹ vào năm 2017 rằng ông ước tính khối tài sản của nhà lãnh đạo Nga vào khoảng $200 tỷ. Một giả thuyết về sự giàu có của Putin cho rằng ông ta đã mạnh tay với các nhà tài phiệt Nga, dọa bắt giữ họ hoặc tệ hơn, trừ khi họ “cúng” tiền mặt hoặc cổ phần công ty của họ. Tạp chí Forbes cho biết việc tìm ra giá trị tài sản ròng của Putin là “có lẽ là câu đố khó nhất trong việc truy tìm sự giàu có của những người giàu trên thế giới”.
Tuy nhiên, các cơ quan tình báo và cơ quan thực thi pháp luật của Mỹ và EU từng theo dõi tài sản của Putin ít nhiều có thể biết được những gì mà công chúng không thể biết- theo chuyên gia chống rửa tiền Ross S. Delston. Anders Aslund, giáo sư trợ giảng tại Đại học Georgetown và là tác giả quyển Russia’s Crony Capitalism (2019), đã “chốt” tài sản của tổng thống Nga vào khoảng $125 tỷ.
Năm 2010, Sergei Kolesnikov, người tự nhận là cộng sự kinh doanh của một đồng minh Putin, đã viết bức thư cho Tổng thống Nga lúc bấy giờ, Dmitri Medvedev, khẳng định rằng Putin đang xây một biệt thự khổng lồ trên bờ Biển Đen. Một số nhà tài phiệt thân cận Putin đã tham gia dự án này vào những thời điểm khác nhau.
Năm ngoái, tỷ phú Arkady Rotenberg, một người bạn thời thơ ấu của Tổng thống Nga, đứng ra tuyên bố rằng chính ông sở hữu bất động sản này và đang biến nó thành khách sạn và chung cư. Điện Kremlin luôn khẳng định rằng Putin là người có gu ăn mặc giản dị. Truyền hình nhà nước Nga thường xuyên phát những hình ảnh Putin lang thang và “chìm đắm trong thế giới tự nhiên” giữa những khu rừng Siberia. Báo chí nhà nước Nga nói Putin chẳng sở hữu bất kỳ cung điện nào cả.
