Tướng Alexander Dvornikov, Tư lệnh bộ binh Nga, người có hơn 44 năm binh nghiệp, nổi tiếng với chiến thuật biến tất cả thành bình địa (scorched-earth tactics) trong các chiến dịch do ông chỉ huy ở Syria và Chechnya, được bổ nhiệm làm Tổng tư lệnh “chiến dịch đặc biệt” ở Ukraine vào Tháng Tư. Alexander Dvornikov tồn tại khoảng bảy tuần trước khi bị sa thải. Trong cùng thời gian, Andrey Serdyukov, một quân nhân từng phục vụ quân đội suốt bốn thập niên, Tổng tư lệnh lực lượng không kỵ tinh nhuệ, cũng bị lột lon sau khi loạt thất bại nặng nề…
Mới tuần trước, The Washington Post ngày 8 Tháng Mười cho biết, tướng Alexander Zhuravlev, Tư lệnh Quân khu Tây chịu trách nhiệm “bảo vệ” Kharkiv, đã bị cách chức sau bốn năm ngồi ghế tư lệnh, theo nhật báo Nga RBC. Phút chốc, hình ảnh hào nhoáng của một quân đội nặng tính trình diễn như Nga bỗng trở nên thảm hại, đặc biệt đối với giới sĩ quan chóp bu, với ít nhất tám tướng lĩnh bị sa thải, tái bổ nhiệm hoặc bị tống về nhà đuổi gà, kể từ khi cuộc chiến bắt đầu vào ngày 24 Tháng Hai đến nay. Đó là chưa kể ít nhất 10 “tướng quân” khác đã thiệt mạng.
Sự “có biến” trong hàng ngũ sĩ quan cấp cao đã cho thấy rõ những sai lầm cơ bản của Nga trong việc lập kế hoạch chiến tranh. Chuỗi chỉ huy rối loạn dẫn đến việc Moscow không đạt được mục tiêu quân sự chính: Nhanh chóng chiếm được Kyiv và lật đổ chính phủ Ukraine. Sự việc cũng cho thấy thêm nội bộ quân đội và quan hệ của họ với giới chính trường, khi cả hai bên đang tìm cách đổ lỗi cho nhau, trong bối cảnh mà những kẻ chóp bu như Putin, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu hay Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov đều chưa bao giờ thừa nhận sai lầm.
Không như phía Ukraine, nơi các tướng lĩnh hàng đầu luôn được phân nhiệm rõ ràng và được kính trọng, chẳng hạn Tổng tư lệnh Valery Zaluzhny hoặc Oleksandr Syrsky, người dẫn đầu cuộc phản công Kharkiv gần đây, quân đội Nga lại là một tập thể nằm dưới “sự chỉ huy tập thể” mà chẳng ai biết chính xác kẻ nào mới là kẻ có trách nhiệm chính.
Thứ Sáu ngày 7 Tháng Mười, RBC cho biết chỉ huy quân khu phía Đông của Nga, tướng Rustam Muradov vừa được bổ nhiệm thay thế tướng Alexander Chaiko. Không có lời giải thích nào được đưa ra cho việc này. Trong một thông báo công khai hiếm hoi về những thay đổi trong hàng ngũ chỉ huy, Bộ Quốc phòng Nga vào cuối tháng trước cho biết họ đã cách chức viên tướng chịu trách nhiệm về “hỗ trợ tiếp vận cho các lực lượng vũ trang” – tướng Dmitry Bulgakov; và người thay thế là tướng Mikhail Mizintsev. Nhân vật Mizintsev ít được biết đến trước cuộc chiến Ukraine nhưng người này có biệt danh ghê rợn “Đồ tể Mariupol”, sau khi giới chức Ukraine cáo buộc đương sự gây ra cuộc thảm sát man rợ khiến hàng nghìn thường dân thiệt mạng và vô số nhà cửa dân cư bị san bằng tại Mariupol.
Liên quan việc chấn chỉnh quân ngũ, hôm Thứ Sáu 7 Tháng Mười, Hạm đội Hắc Hải thừa nhận sau nhiều tuần đồn đoán rằng họ đã thay thế viên chỉ huy hạm đội, tướng Igor Osipov, bằng Phó Đô đốc Viktor Sokolov. Cần nhắc lại, vào cuối Tháng Tư, Ukraine đã đánh chìm tàu tuần dương Moskva của Hạm đội Hắc Hải bằng hai hỏa tiễn Neptune. Và vào ngay Ngày Hải quân (Navy Day, 31 Tháng Bảy), tổng hành dinh của Hạm đội Hắc Hải đã bị tấn công bởi một drone khi nó thả xuống một thiết bị nổ. Đây thật ra là một màn trình diễn dằn mặt của Ukraine khi họ muốn nói rằng họ hoàn toàn có khả năng tấn công sâu vào các vị trí của Nga.
Hôm Thứ Bảy, lần đầu tiên Bộ Quốc phòng Nga công khai loan báo bổ nhiệm tổng tư lệnh mặt trận Ukraine: Tướng Sergei Surovikin. Không ai có thể đoan chắc Sergei Surovikin có thể xoay chuyển tình hình được không. Người đứng đầu Chechnya, Ramzan Kadyrov, người đưa đưa quân lính mình hỗ trợ Nga, đã chỉ trích mạnh mẽ quân đội “nước mẹ Nga”. Ramzan Kadyrov nói rằng Tư lệnh trưởng Quân khu Trung ương, tướng Alexander Lapin, là một kẻ “bất tài” và là sản phẩm của “chế độ chuyên quyền” trong giới chóp bu trong Bộ tổng tham mưu Nga.
Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng trong Hạ viện Nga Andrey Kartapolov đang chỉ trích dữ dội bộ máy quân sự Nga. “Ngưng nói dối đi,” Andrey Kartapolov nói – “Hầu như tất cả ngôi làng biên giới của Vùng Belgorod đã bị phá hủy, nhưng chúng tôi biết điều này từ các thống đốc, các kênh Telegram, các phóng viên quân sự. Chứ không phải Bộ Quốc phòng!”. Trong khi đó, Vladimir Soloviev, người điều hành Soloviev Live, kênh thông tin tuyên truyền của Nhà nước Nga, cũng bày tỏ giận dữ: “Tôi mù tịt về chiến thuật quân sự nhưng tôi muốn hỏi rằng, ý tưởng thiên tài đằng sau các kế hoạch của Bộ Tổng tham mưu bây giờ là gì?… Các vị có nghĩ rằng thời gian đang đứng về phía chúng ta?”
