Wall Street Journal ngày 15 Tháng Chín 2023 cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc (Li Shangfu) đã bị bắt giữ vào tuần trước, trong khi giới chức Mỹ cho biết Tướng Lý đã bị cách chức. Lý đã không xuất hiện trước công chúng kể từ cuối Tháng Tám.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã không trả lời câu hỏi của báo chí phương Tây được gửi qua Văn phòng Thông tin Hội đồng Nhà nước, nơi thay mặt chính phủ xử lý các câu hỏi của giới truyền thông. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, trong cuộc họp giao ban thường kỳ vào hôm nay, 15 Tháng Chín, nói rằng mình “không nắm tình hình” về Lý Thượng Phúc.
Sự vắng mặt không rõ nguyên nhân của Lý Thượng Phúc, 65 tuổi, cho thấy triều đình Bắc Kinh đang bất ổn, với sự “mất tích” gần đây của nhiều quan chức cấp cao. Vào Tháng Bảy, Bắc Kinh đột ngột hất Tần Cương khỏi ghế ngoại trưởng, sau khi ông này biến mất một cách bí hiểm một tháng trước đó. Vài ngày sau, Tập Cận Bình bổ nhiệm tư lệnh mới cho lực lượng tên lửa chiến lược sau khi cách chức một vị tướng đã không xuất hiện trước công chúng trong nhiều tháng.
Trong cương vị Bộ trưởng Quốc phòng, Lý Thượng Phúc chủ yếu xử lý các vấn đề ngoại giao quân sự và không giữ trách nhiệm chỉ huy các hoạt động chiến đấu. Những vụ việc liên quan Lý Thượng Phúc cũng như loạt quan chức lặng lẽ “mất tích” đã đặt ra những câu hỏi mới về tình hình nội bộ chóp bu Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình.
Sự vắng mặt của Lý Thượng Phúc vài tuần qua đã thu hút sự chú ý của giới ngoại giao nước ngoài và các chuyên gia về Trung Quốc. Đại sứ Hoa Kỳ tại Nhật Bản, Rahm Emanuel, viết trên X (Twitter) ngày 8 Tháng Chín, rằng nội bộ chính quyền Tập Cận Bình ngày càng ly kỳ hệt như tiểu thuyết trinh thám Agatha Christie. “Đầu tiên, Ngoại trưởng Tần Cương mất tích, sau đó là chỉ huy Lực lượng Tên lửa, và bây giờ đến lượt Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc không xuất hiện trước công chúng suốt hai tuần,” Rahm Emanuel viết, kèm hashtag, “#Tòa nhà bí ẩn ở Bắc Kinh” (“#MysteryInBeijingBuilding.”)
Vào Thứ Sáu, Emanuel tiếp tục đăng một bài khác về sự biến mất của Lý Thượng Phúc. “Như Shakespeare viết trong Hamlet, ‘Có gì đó đang mục nát ở nhà nước Đan Mạch’, Rahm Emanuel bóng gió.
Cuộc thanh trừng Lý Thượng Phúc đã biến ông trở thành thành viên đương nhiệm đầu tiên của Quân ủy Trung ương bị “xử trảm” trong những năm gần đây. Năm 2017, Tướng Phùng Phong Huy (Fang Fenghui) cũng bị xử tương tự.
Phùng Phong Huy từng là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XVII và khóa XVIII, Ủy viên Quân ủy Trung ương khóa XVIII, Đại biểu Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc (Quốc hội) khóa XI (2003-2008) và Tư lệnh Quân khu Bắc Kinh. Ngày 9 Tháng Giêng 2018, Tân Hoa Xã cho biết Phòng Phong Huy bị khởi tố vì tình nghi nhận hối lộ. Trước đó ít lâu, Phùng cũng đột ngột biến mất. Tháng Mười 2018, Phòng Phong Huy bị chính thức khai trừ khỏi Đảng, tước quân hàm Thượng tướng. Ngày 20 Tháng Hai 2019, Phùng bị kết án tù chung thân nhưng tội trạng cụ thể thì không được công bố.
Với Lý Thượng Phúc, lần cuối đương sự xuất hiện trước công chúng là vào ngày 29 Tháng Tám, khi ông có bài phát biểu tại hội nghị an ninh Trung Quốc-Châu Phi ở Bắc Kinh. Lý Thượng Phúc dự kiến tham dự và phát biểu tại Diễn đàn Hương Sơn sắp tới, một hội nghị an ninh quốc tế tại Bắc Kinh quy tụ các lãnh đạo quốc phòng. Lý Thượng Phúc cũng đã đột ngột không dự cuộc họp với lãnh đạo quốc phòng Việt Nam vào tuần trước.
Dự kiến cuộc họp thường niên về hợp tác quốc phòng Việt Nam-Trung Quốc sẽ được thực hiện vào ngày 7 và ngày 8 Tháng Chín. Chuyến công du nước ngoài cuối cùng của Lý Thượng Phúc là đến Nga và Belarus vào giữa Tháng Tám. Tại Moscow, Lý gặp người đồng cấp Nga Sergey Shoigu và ca ngợi mối quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Nga là “một mô hình hợp tác”. Tại Minsk, Lý Thượng Phúc gặp Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko.
Lý Thượng Phúc mới ngồi ghế bộ trưởng quốc phòng vào Tháng Ba 2023. Tại kỳ họp thứ nhất Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (Quốc hội) Trung Quốc khóa XIV ngày 12 Tháng Ba 2023, Thượng tướng Lý Thượng Phúc được bầu làm Bộ trưởng Quốc phòng thay thế Ngụy Phượng Hòa. Trước khi trở thành Bộ trưởng, Lý Thượng Phúc từng giữ các chức vụ tại Trung tâm phóng vệ tinh Tây Xương, trong đó có việc giám sát hoạt động phóng tàu thăm dò mặt trăng và tên lửa chống vệ tinh đầu tiên của Trung Quốc.
Tháng Hai 2016, Lý Thượng Phúc được bổ nhiệm chức Phó tư lệnh kiêm tham mưu trưởng Lực lượng Chi viện chiến lược. Đây là một lực lượng chiến đấu được thành lập với nhiệm vụ giành ưu thế tác chiến về không gian, vũ trụ, không gian mạng và không gian tác chiến điện tử trên chiến trường. Cũng trong năm này, Lý Thượng Phúc được phong quân hàm Trung tướng. Năm 2017, Lý Thượng Phúc được bổ nhiệm chức Cục trưởng Cục Phát triển Trang bị thuộc Quân ủy Trung ương.
Washington đã áp đặt các lệnh trừng phạt Lý Thượng Phúc kể từ năm 2018, do vai trò của ông trong việc giám sát mua máy bay chiến đấu và thiết bị tên lửa từ Nga (liên quan việc mua 10 chiếc máy bay chiến đấu Su-35 vào năm 2017 và các thiết bị liên quan đến hệ thống tên lửa đất đối không S-400 từ tập đoàn sản xuất vũ khí lớn của Nga là Rosoboronexport). Lý Thượng Phúc được bổ nhiệm làm thành viên Quân ủy Trung ương gồm bảy người vào Tháng Mười 2022.
Vào cuối Tháng Bảy 2023, khoảng một tháng trước lần xuất hiện cuối cùng của Lý Thượng Phúc, Cục Phát triển Trang bị ban hành một thông báo cho biết họ đang xử lý những trường hợp vi phạm quy định và kỷ luật trong quy trình đấu thầu và mua sắm thiết bị, đặc biệt những vụ việc xảy ra kể từ Tháng Mười 2017.
Lý Thượng Phúc là Cục trưởng Cục Phát triển Trang bị thuộc Quân ủy Trung ương từ năm 2017 đến năm 2022. Reuters hôm nay cho biết thêm, việc Lý Thượng Phúc bị trảm liên quan đến những tình nghi tham nhũng từ việc mua sắm cho quân đội. Tính đến nay, có tám quan chức cấp cao của Cục Phát triển Trang bị do Lý Thượng Phúc lãnh đạo từ năm 2017 đến năm 2022 đang bị điều tra.
___________
ĐỌC LẠI:
