Hôm Chủ Nhật 8 Tháng Năm, John Lee Ka-chiu (Lý Gia Siêu), quan chức an ninh hàng đầu của Hong Kong, đã được cử làm “hành chính trưởng quan” mới của thành phố – dấu hiệu mới nhất cho thấy Bắc Kinh thắt chặt kiểm soát đối với Hong Kong bất chấp vai trò trung tâm kinh doanh quốc tế của Hong Kong bị đe dọa.
Việc Bắc Kinh lựa chọn John Lee làm trưởng đặc khu hành chính Hong Kong nhấn mạnh mong muốn của Trung Quốc rằng Hong Kong phải có một quan chức lãnh đạo trung thành và phục tùng chứ không phải một người được nhân dân ủng hộ. Trung thành Bắc Kinh một cách cuồng nhiệt, Lee là người chỉ huy những cuộc đàn áp người biểu tình đòi dân chủ, phản đối luật dẫn độ ở Hong Kong năm 2019, nhiều khi rất tàn bạo.
Lee được bầu không phải do phổ thông đầu phiếu mà là do một ủy ban bầu cử gồm 1,460 thành viên, đa số là chính trị gia và chủ doanh nghiệp được Bắc Kinh lựa chọn. Ủy ban này đã bầu Lee làm trưởng đặc khu với 1,416 phiếu thuận và không có ứng cử viên nào khác. Năm ngoái Bắc Kinh đã sửa đổi luật bầu cử của Hong Kong, chỉ cho phép ra ứng cử những người nào được coi là “người yêu nước”, tức là người trung thành với chế độ cộng sản Trung Quốc. Việc bầu John Lee không làm ai ngạc nhiên vì kết quả của cuộc bầu cử “độc diễn” là chuyện người dân đã biết trước.
“Với lòng trung thành và sự kiên trì, tôi sẽ thực hiện sứ mệnh lịch sử này và sẽ đoàn kết, dẫn dắt 7.4 triệu người Hong Kong cùng nhau bắt đầu một chương mới”, Lee nói sau khi kết quả lựa chọn của ủy ban bầu cử, theo Washington Post.
Lee nguyên là quan chức cao cấp thứ hai của Hong Kong, chỉ huy lực lượng cảnh sát và an ninh của thành phố. Ông ta sẽ thay bà Carrie Lam (Lâm Trịnh Nguyệt Nga), người giữ chức trưởng đặc khu từ năm 2017 và đã thông báo không tái cử nhiệm kỳ thứ hai. Cả bà Lam và ông Lee đều nằm trong danh sách các quan chức bị chính phủ Hoa Kỳ trừng phạt vì hành vi đàn áp tự do dân chủ ở Hong Kong.
Dù được Bắc Kinh hậu thuẫn, Lee không được người dân lãnh thổ này ủng hộ sau khi ông ta ra lệnh cho cảnh sát dùng vòi rồng, lựu đạn cay, đạn cao su, thậm chí cả đạn thật để chống lại người biểu tình, gây nhiều thương vong cho sinh viên học sinh. Nhờ “thành tích” đàn áp dân chủ, “khôi phục ổn định”, năm ngoái, ông ta được thăng chức từ chỉ huy cảnh sát lên làm phó trưởng quan phụ trách an ninh, một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đặt ưu tiên vào vấn đề an ninh ở Hong Kong, sau khi Luật An ninh quốc gia Hong Kong bị phản đối mạnh cả ở Hong Kong và quốc tế.
Lee sẽ phải đối mặt với một số vấn đề hóc búa khi nhiệm kỳ của ông bắt đầu vào ngày 1 Tháng Bảy sắp tới, trước mắt là vấn đề gỡ bỏ các hạn chế đi lại và mở lại biên giới để giữ cho thành phố trở thành một điểm kinh doanh quốc tế lớn. Tình trạng khan hiếm nhà ở cũng vẫn là một thách thức lâu năm ở thành phố đông dân này. Hong Kong đã đóng cửa biên giới vào năm 2021 để ngăn chặn các ca nhiễm virus corona và ngăn chặn sự bùng phát trong cộng đồng.
Việc bầu John Lee, một trùm an ninh, làm trưởng đặc khu hành chính Hong Kong, là một sự đảo ngược truyền thống chính trị của thành phố, trong đó người lãnh đạo cao nhất thường xuất thân từ các tổ chức kinh doanh hoặc xã hội dân sự. Sự thay đổi đó cho thấy Hong Kong sẽ tiếp tục ưu tiên cho các mối quan hệ với Trung Quốc đại lục, thu hẹp hơn nữa các quyền chính trị của người dân bằng các biện pháp cứng rắn, cho dù chính sách đó sẽ gây thiệt hại lớn cho vị thế của Hong Kong với tư cách một trung tâm kinh doanh quốc tế, một cửa ngõ kết nối thế giới với thị trường Trung Quốc lục địa.
Đọc thêm:
Bài học từ cái chết của nền dân chủ Hong Kong
