LTS: Bà Elaine Pearson, giám đốc Á châu của tổ chức HRW (Human Rights Watch) nhận định ngay trên trang web của tổ chức này về ông Tô Lâm, tân chủ tịch nước của CSVN. Lời nhận định trực diện của bà Elaine Pearson quả là hiếm hoi trong thế giới ngoại giao màu mè và giả dối hiện nay, nhưng cũng không quá bất ngờ đối với những người theo dõi, và biết về ông Tô Lâm. Bài do SGN lược dịch.
Việc Tô Lâm lên nắm quyền là biểu hiện của sự đàn áp ngày càng trầm trọng, và cho thấy sự thù địch hoàn toàn của chính quyền đối với các quyền dân sự và chính trị cơ bản
Một cuộc đấu tranh quyền lực nội bộ hiếm hoi ở Việt Nam trong vài tháng qua đã dẫn đến việc lật đổ một số lãnh đạo lớn vì tham nhũng và bổ nhiệm tổng thống mới, cựu tướng công an Tô Lâm.
Nhưng các chính phủ dân chủ đang ve vuốt Việt Nam vì một thị trường hấp dẫn, và là lựa chọn thay thế cho Trung Quốc hãy nên thận trọng. Thay vì là một dấu hiệu đầy hy vọng, việc Tô Lâm lên nắm quyền là dấu hiệu cho thấy sự đàn áp ngày càng tồi tệ của chính phủ Việt Nam, hoàn toàn không khoan nhượng với những lời chỉ trích và thái độ thù địch hoàn toàn đối với các quyền dân sự và chính trị cơ bản.
Là người đứng đầu Bộ Công An Việt Nam đầy lạm quyền kể từ Tháng Tư năm 2016, Lâm không xa lạ gì với tai tiếng của bản thân ông ta. Vào Tháng Mười Một năm 2021 – trong khi Việt Nam đang vật lộn với lệnh phong tỏa vì COVID-19 – chẳng hạn như một đoạn video quay lại cảnh đầu bếp nổi tiếng “Salt Bae” đút món bít tết nạm vàng trị giá $2,000 cho Lâm ở London. Video đã lan truyền. Tệ hơn nữa, Lâm lại đang tận hưởng bữa tiệc phát thải carbon khi dẫn đầu một phái đoàn chính thức tới hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26 của Liên Hợp Quốc ở Glasgow.
Ngay sau đó, nhà hoạt động nhân quyền Bùi Tuấn Lâm, người chế nhạo bữa tiệc của Tô Lâm trên mạng xã hội, bị kết án 5 năm rưỡi tù.
Nhưng ăn miếng bít tết $2,000, khi thu nhập bình quân đầu người ở Việt Nam chỉ là $3,756 vào năm 2021, chỉ là hành vi sai trái nhỏ nhất của Lâm. Ông ta còn có những điều tệ hơn nhiều.
Ông Lâm, 66 tuổi, gia nhập Bộ Công An vào năm 1979. Ông được thăng chức bộ trưởng vào Tháng Tư năm 2016. Và dưới sự giám sát của ông, cơ quan này đã dần dần tăng cường đàn áp xã hội dân sự Việt Nam.
Chỉ vài ngày sau khi Lâm nhậm chức người đứng đầu ngành công an, Việt Nam đã trải qua thảm họa môi trường tồi tệ nhất trong lịch sử khi một vụ tràn chất độc tàn phá cộng đồng ngư dân địa phương. Phản ứng của Lâm là cuộc đàn áp lớn của cảnh sát nhằm đe dọa, hành hung, bắt giữ và bỏ tù những nhà hoạt động biểu tình thay mặt cho các nạn nhân.
Vào Tháng Năm năm 2016, chỉ một tháng sau khi ông Lâm trở thành bộ trưởng, lực lượng an ninh dưới quyền ông đã chặn các nhà hoạt động gặp Tổng thống Mỹ Barack Obama trong chuyến thăm Hà Nội của ông.
Hai năm sau, vào năm 2018, Bộ Công An dưới quyền của Lâm đã ban hành Luật An Ninh Mạng có nhiều vấn đề, ngăn cản quyền tự do ngôn luận và sau đó đàn áp tàn nhẫn những người biểu tình phản đối luật.
Lực lượng an ninh dưới quyền của Lâm cũng đã tham gia vào các cuộc đàn áp bên ngoài biên giới Việt Nam, bao gồm bắt cóc một cựu quan chức đảng, Trịnh Xuân Thành, từ Berlin vào Tháng Bảy năm 2017 và một blogger, Trương Duy Nhất, từ Bangkok vào Tháng Một năm 2019. Cả hai đều bị kết án tù dài hạn. Một blogger khác, Đường Văn Thái, bị bắt cóc từ Bangkok vào Tháng Tư năm 2023, cho tới nay anh ta vẫn đang bị tạm giam trước khi xét xử.
Sự coi thường rõ ràng của Lâm đối với những lo ngại về khí hậu vượt xa việc ăn miếng bít tết biểu diễn. Vào năm 2022 và 2023, lực lượng an ninh đã bắt giữ một số nhà hoạt động môi trường nổi tiếng với các cáo buộc giả mạo, trong đó hai người – Đặng Đình Bạch và Hoàng Thị Minh Hồng – hiện đang thụ án tù và một người khác, Ngô Thị Tố Nhiên, đang bị công an tạm giam chờ xét xử. Những luật sư như Võ An Đôn, Đặng Đình Mạnh, Nguyễn Văn Miếng… dám bào chữa cho các nhà hoạt động nhân quyền đã phải trốn khỏi nước và sống lưu vong. Các luật sư còn lại đã im lặng trước sự đe dọa và quấy rối của cảnh sát.
Dưới thời Lâm, cơ quan an ninh hùng mạnh của Việt Nam đã gần như xóa sổ phong trào nhân quyền non trẻ của đất nước. Các đặc vụ của nó đã bắt giữ hầu như tất cả những người cố gắng thúc đẩy dân chủ và nhân quyền trong nước, bao gồm các thành viên của Hội Anh Em Dân chủ, Liên Minh Dân Tộc Tự Quyết Việt Nam, Hội Nhà Báo Độc Lập Việt Nam và Nhà Xuất Bản Tự Do. Công an dường như nhắm vào bất kỳ nhóm nào có tên bao gồm những từ mà đảng CSVN sợ nhất: “Dân chủ,”“Tự quyết,”“Độc lập,” và “Tự do.”
Cơ quan này cũng đã bắt giữ gần như mọi nhà hoạt động nhân quyền có ảnh hưởng và nhà báo nổi tiếng dám chỉ trích các chính sách của chính phủ. Tháng Hai năm ngoái, một cựu tù nhân chính trị, Nguyễn Vũ Bình, nhận xét rằng “phong trào dân chủ ở Việt Nam đang trải qua một thời kỳ khó khăn và u ám.” Một tuần sau, anh ta cũng bị bắt. Trong số 164 tù nhân chính trị của Việt Nam vẫn đang ngồi tù chỉ vì thực hiện các quyền dân sự và chính trị cơ bản của họ, 147 người đã bị kết án và kết án dưới sự giám sát của Lâm.
Với tư cách là nguyên thủ quốc gia hiện nay, ông Lâm sẽ tiếp nhiều phái đoàn quốc tế trong các dịp nghi lễ chính thức và đàm phán ngoại giao. Khi họ bắt tay ông, những nhà ngoại giao này không nên quên những dấu vết hủy diệt mà ông đã để lại trong quá trình lên nắm quyền và những tổn hại mà ông đã gây ra đối với nhân quyền ở Việt Nam.
