Vị tướng bốn sao, Michael A. Minihan, là tư lệnh của căn cứ Không quân Scott, bang Illinois, nơi có sứ mệnh hỗ trợ lực lượng, với phi đội gần 1.100 máy bay và 107.000 quân nhân tại ngũ. Vị tướng này đã trở thành tâm điểm của dư luận thế giới, khi đầu năm nay ông đã nhận định trong một bản ghi nhớ, rằng Hoa Kỳ sẽ có chiến tranh với Trung Quốc trong hai năm nữa ở Thái Bình Dương, do vấn đề Đài Loan.
Bản ghi nhớ đã được lưu hành rộng rãi và trở thành đề tài bàn tán của Lực lượng Không quân, trước khi bị rò rỉ trên không gian mạng, thu hút sự chú ý của quốc tế. Người đứng đầu Bộ Tư lệnh Lưu động Không quân đã ra lệnh cho lực lượng của mình nên cập nhật thông tin thân nhân khẩn cấp, cũng như rèn luyện kỹ năng chiến đấu.
Phát biểu vào mùa Thu năm ngoái tại một hội nghị của Lực lượng Không Quân, tướng Minihan đã phát biểu trước hàng trăm quân nhân, nhà thầu quốc phòng, và các quan chức rằng sẽ “không ai quan tâm” kế hoạch của quân đội Hoa Kỳ trong 10 năm tới, nếu Hoa Kỳ thất bại trong một cuộc chiến vào ngày mai.
Ngũ Giác Đài cho biết bản ghi nhớ của tướng Minihan“không đại diện cho quan điểm của Không quân về Trung Quốc.” Tuy nhiên, một số chính trị gia và chuyên gia quốc phòng lại ca ngợi bản ghi nhớ của tướng Minihan. Trong khi đó, Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc đã trích dẫn chuyên gia, cho rằng một tướng cấp cao Mỹ đưa ra nhận định gây hấn như thế là “liều lĩnh và khiêu khích” trong lúc quan hệ Bắc Kinh và Washington ngày càng căng thẳng. Cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho rằng quân đội Hoa Kỳ có những diều hâu “cuồng chiến tranh.”
Người đứng đầu Lực lượng Không quân Mỹ, tướng Frank Kendall, phát biểu: “Khả năng tranh chấp ở Tây Thái Bình Dương là có thật, đặc biệt là chống lại Đài Loan, nhưng chiến tranh không phải là không thể tránh khỏi và không có lý do gì để tin rằng nó sắp xảy ra.” Tướng Kendall tin rằng có lẽ tướng Minihan đang tìm cách khuyến khích lực lượng của mình “luôn trong tư thế sẵn sàng,” nhưng nhấn mạnh rằng “không ai biết” khi nào xung đột giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể xảy ra.
Một sĩ quan Lực lượng Không quân thuộc Bộ Chỉ huy Cơ động Không quân, người đã nhận được bản ghi nhớ đính kèm trong một email, đã trả lời trang Military.com với điều kiện giấu tên vì họ không được phép trả lời giới truyền thông, cho biết bản ghi nhớ của tướng Minihan đã ngay lập tức gây ra mối lo ngại. Ông cho biết:
“Một số phi công của tôi đã sợ hãi khi đọc bản ghi nhớ này. Tôi cảm thấy việc gửi email ngẫu nhiên tới hàng nghìn phi công là một cách không phù hợp để hướng dẫn họ chuẩn bị cơ bản cho cuộc chiến với một kẻ thù gần như ngang hàng.”
Nguy cơ chiến tranh
Vào Tháng Tư, quân đội Trung Quốc đã hoàn thành ba ngày tập trận quy mô lớn phong tỏa Đài Loan, tuyên bố rằng họ “sẵn sàng chiến đấu… bất cứ lúc nào để kiên quyết đập tan mọi hình thức ‘độc lập của Đài Loan’ và các nỗ lực can thiệp của nước ngoài.” Trong những tháng gần đây, một số máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã áp sát máy bay quân sự Mỹ trên Biển Đông.
Chính quyền hiện tại của Đài Loan, dưới sự lãnh đạo của Đảng Tiến bộ Dân chủ, đã đẩy mạnh việc mua vũ khí từ Hoa Kỳ, như một phần của chiến lược chống lại cuộc xâm lược của Trung Quốc. Đầu Tháng Ba, Hoa Kỳ đã phê duyệt thương vụ tiềm năng bán vũ khí mới, trị giá 619 triệu Mỹ kim cho Đài Loan, bao gồm 200 phòng không tầm trung tiên tiến (AMRAAM) và 100 tên lửa diệt radar AGM-88B HARM. Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết các tên lửa này sẽ giúp quốc đảo này bảo vệ không phận của mình “khỏi quân đội Cộng sản.”
Tuần cuối Tháng Bảy, Bộ Quốc phòng Đài Loan cũng đã tổ chức cuộc tập trận đầu tiên ở sân bay quốc tế Đào Viên, tuyến đường hàng không quan trọng nhất của hòn đảo với phần còn lại của thế giới. Giao thông thương mại đã tạm dừng trong thời gian ngắn, khi quân đội Đài Loan thực hành các cuộc tập trận phòng thủ trước một cuộc tấn công mô phỏng từ Trung Quốc.
Thứ Sáu vừa qua, chính quyền Biden cũng vừa công bố gói viện trợ quân sự trị giá 345 triệu Mỹ kim cho Đài Loan. Trung Quốc đã đưa ra một tuyên bố vào thứ Bảy, phản đối viện trợ quân sự cho Đài Loan, và cáo buộc Hoa Kỳ biến Đài Loan thành một “kho đạn dược”. Hôm Chủ nhật, ngày 30 Tháng Bảy, Đài Loan cho biết họ đã theo dõi sáu tàu hải quân Trung Quốc trong vùng biển ngoài khơi bờ biển nước này.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vẫn luôn cam kết sẽ đáp trả quân sự nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan. Tuy nhiên, lãnh tụ tối cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Tập Cận Bình, và các quan chức cấp cao khác của Trung Quốc đã nói rằng nước này không muốn chiến tranh với Hoa Kỳ.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, William LaPlante, thừa nhận rằng Bắc Kinh đang tính toán tấn công Đài Loan là “một mối quan tâm rất có cơ sở.” Ông LaPlante cho biết đó là lý do tại sao Tháng Ba năm nay Tổng thống Biden đã kích hoạt Đạo luật Sản xuất Quốc phòng (Defense Production Act) để xây dựng lại và mở rộng ngành công nghiệp tên lửa siêu thanh của nước này.
Đây là một lĩnh vực tiến bộ quan trọng của Trung Quốc và các quan chức Hoa Kỳ lo ngại rằng Bắc Kinh đang tìm cách sử dụng vũ khí siêu thanh để đẩy các tàu và căn cứ của Hoa Kỳ ra khỏi phạm vi gần ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Trung Quốc chờ đợi thời cơ
Đối với một số nhà bình luận chính trị, khả năng Trung Quốc tấn công Đài Loan trong vài năm tới là hoàn toàn có thể nếu cựu tổng thống Donald J. Trump tái đắc cử cuối năm 2024. Ông Trump thường ca ngợi mối quan hệ thân tình với Tập Cận Bình, gọi ông Tập là một nhà lãnh đạo “tài giỏi” và tin rằng Tập Cận Bình sẽ giữ lời hứa không tấn công Đài Loan, nếu ông là tổng thống.
“Tôi có mối quan hệ rất tốt với ông Tập. Họ sẽ không bao giờ tấn công Đài Loan nếu tôi là tổng thống,” Trump trả lời trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại với tác giả cuốn sách về mối quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc trong thời đại Trump.
Trong cuốn sách này, tác giả Josh Rogin trích dẫn lời ông Trump nói với một thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, rằng Đài Loan quá gần Trung Quốc, cách Mỹ gần 13.000 km, vì thế nếu một cuộc xâm lược xảy ra, thì “chúng ta chẳng làm được cái đếch gì” (“there isn’t a f***ing thing we can do about it”).
John Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ do chính ông Trump bổ nhiệm, đã viết trong hồi ký của mình rằng ông Trump không xem Đài Loan là một ưu tiên quan trọng. Ông Trump đã từng hỏi cho các lãnh đạo quốc phòng cấp cao dưới thời ông tại chức về lợi ích của việc quân đội Hoa Kỳ đóng quân tại Hàn Quốc, và thậm chí hỏi họ “chúng ta nhận được gì” từ việc bảo vệ Đài Loan trong một cuộc họp vào Tháng Một năm 2018, theo cuốn sách của ký giả thâm niên Bob Woodward.
Rõ ràng, khả năng Tập Cận Bình ra lệnh tấn công Đài Loan trong thời gian ông Biden nắm quyền là rất thấp. Nhưng, điều này sẽ thay đổi, nếu ông Trump trở lại Tòa Bạch Ốc vào đầu năm 2025. Tập Cận Bình sẽ nắm lấy cơ hội để xâm chiếm Đài Loan bằng vũ lực, vì ông ta tin rằng Hoa Kỳ dưới thời ông Trump sẽ không có bất kỳ hành động gì để ngăn cản Trung Quốc. Cho nên, dường như đối với Bộ Chính trị Trung Quốc, chiến lược đối phó với Đài Loan vào lúc này là chờ đợi thời cơ, trong khi nâng cao khả năng chiến đấu của quân đội nước này.
Nói cách khác, khả năng chiến tranh trực diện Mỹ – Trung là không cao, tùy thuộc rất lớn vào tổng tư lệnh của nước Mỹ. Tuy nhiên, tương lai Đài Loan sẽ rất thảm khốc, nếu Trump quay trở lại Tòa Bạch Ốc đầu năm 2025.
