Ba tuần sau khi Trump nhậm chức tổng thống lần thứ hai, tự do báo chí đang bị đe dọa, ngay tại các tòa soạn trên toàn quốc.
“Ủy Ban Truyền Thông Liên Bang (FCC) đang khẳng định quyền lực gì? Có vẻ như đó là tuyên bố rằng việc đưa tin tức không vì lợi ích công cộng, nếu chính phủ không thích những tin tức đang được đăng tải,” David Loy, giám đốc pháp lý của Liên Minh Tu Chính Án Thứ Nhất nói tại cuộc họp báo của Ethnic Media Services (EMS) hôm 14 Tháng Hai, về các mối đe dọa tự do báo chí gần đây.
FCC chủ yếu quản lý các phương tiện truyền thông phát sóng như đài phát thanh và truyền hình. Nội dung in và kỹ thuật số nằm ngoài thẩm quyền của tổ chức này. Thẩm quyền của tổ chức này phụ thuộc vào tiêu chuẩn “lợi ích công cộng,” bắt nguồn từ Đạo Luật Phát Thanh năm 1927, và Đạo Luật Truyền Thông năm 1934, khi sóng vô tuyến còn khan hiếm, yêu cầu các đài phát thanh phải hoạt động theo cách phục vụ lợi ích công cộng.
Tuy nhiên, trong các luật, vụ kiện và quy định kể từ đó, Quốc Hội, Tòa Án và chính FCC vẫn chưa rõ ràng về ý nghĩa và phạm vi của “lợi ích công cộng.”
Đài phát thanh KCBS của San Francisco đang phải đối mặt với cuộc điều tra của (FCC) sau khi phát sóng thông tin về một hoạt động của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan; Các nhà báo của Associated Press bị cấm tham gia các sự kiện tại Tòa Bạch Ốc sau khi từ chối tuân theo lệnh hành pháp của Trump đổi tên Vịnh Mexico thành Vịnh Hoa Kỳ; và các hãng truyền thông lớn như ABC và CBS phải đối mặt với các vụ kiện của Trump ngay trước khi ông nhậm chức.
Vào Tháng Giêng năm ngoái, chủ tịch FCC mới của Trump là Brendan Carr ra lệnh điều tra NPR và PBS vì “phát sóng các thông báo bảo lãnh vượt quá ranh giới thành quảng cáo thương mại bị cấm.” Loy cho biết: “Chính phủ không có thẩm quyền ra lệnh báo chí đưa tin gì, hoặc như thế nào… và ai đang làm gì với số tiền của chính phủ, theo định nghĩa, là việc công và đáng đưa tin. Có một lý do khiến báo chí là tổ chức tư nhân duy nhất được nêu rõ trong Hiến Pháp, nơi Tu Chính Án Thứ Nhất bảo đảm quyền tự do của báo chí. Quy trình là hình phạt khi nói đến quyền tự do ngôn luận. Tôi nghĩ mối nguy hiểm nhất là tự kiểm duyệt, và đây không chỉ là vấn đề của tiểu bang đỏ hay liên bang. Các quan chức địa phương đã đe dọa các phóng viên trong nhiều năm, với nhiều trường hợp gần đây, chỉ riêng ở California.”
Những dẫn chứng cụ thể: Tháng 12 năm ngoái, một cảnh sát trưởng Quận San Joaquin tuyên bố các nhà báo đã lấy được hợp pháp các tài liệu của Tòa án cấp cao của quận có thể phải đối mặt với việc truy tố hình sự vì đã “âm mưu vi phạm pháp luật.”
Vào Tháng Tư, 2022, một cảnh sát trưởng Quận Los Angeles tổ chức một cuộc họp báo kêu gọi điều tra một nhà báo của LA Times, người đã đưa tin về một đoạn video bị rò rỉ ghi lại cảnh một cảnh sát phó quỳ khá lâu trên đầu một tù nhân bị còng tay.
Tháng Năm, 2019, cảnh sát San Francisco có lệnh khám xét nhà của một nhà báo tự do, dùng búa tạ đập vào cổng và tịch thu máy tính, điện thoại và các thiết bị khác của nhà báo này sau khi anh từ chối nêu tên một nguồn tin liên quan đến cái chết của luật sư bào chữa công Jeff Adachi của San Francisco vào Tháng Hai năm đó.
Diễn giả Joel Simon, giám đốc sáng lập Sáng Kiến Bảo Vệ Báo Chí tại Trường Báo Chí Sau Đại Học Craig Newmark, cho biết: “Sự xói mòn các chuẩn mực và biện pháp bảo vệ pháp lý dành cho các nhà báo này là một phần của xu hướng toàn cầu. Không có nhiều ví dụ về việc quyền tự do báo chí đã suy giảm rồi lại phục hồi… Một khi quyền của bạn bị suy giảm, rất khó để đòi lại.”
Các vụ vi phạm quyền tự do báo chí ở Hoa Kỳ thậm chí còn lâu đời hơn cả đất nước này, bao gồm các vụ án mang tính bước ngoặt bao gồm vụ kiện phỉ báng năm 1734 chống lại một nhà xuất bản của thống đốc thuộc địa New York; Đạo Luật Chống Kích Động năm 1798 hình sự hóa việc chỉ trích chính phủ, bị bãi bỏ hai năm sau đó; và vụ vi phạm Watergate gần đây hơn nhiều của Tổng Thống Nixon vào năm 1972.
Theo Simon, điều khiến những vấn đề này có khả năng gây tổn hại nhiều hơn hiện nay là quyền lực của các phương tiện truyền thông đã bị suy giảm rất nhiều. Có rất nhiều hành vi quấy rối pháp lý nhắm vào phương tiện truyền thông không liên quan đến việc sản xuất nội dung, mà là những vấn đề khác như vấn đề thuế, cáo buộc gian lận và thực hành tại nơi làm việc.
Simon đưa ra lời khuyên các nhà báo Hoa Kỳ nên chuẩn bị tinh thần cho những điều tương tự. Các nguồn lực pháp lý dành cho các nhà báo bao gồm hỗ trợ miễn phí thông qua Luật Sư Cho Phóng Viên, ProJourn và Ủy Ban Phóng Viên Vì Tự Do Báo Chí (RCFP) và đường dây nóng pháp lý thông qua RCFP và Liên Minh Tu Chính Án Thứ Nhất.
Zach Press, luật sư cấp cao tại Lawyers for Reporters thuộc Trung tâm Công lý Quốc tế Cyrus R. Vance đặt ra câu hỏi: “Chúng ta áp dụng những biện pháp nào để có đủ tự tin đưa tin?” và cho rằng “tự kiểm duyệt không tốt vì mọi người sẽ không biết tin tức.”
Trong những năm gần đây, nhiều tiểu bang đã thông qua luật chống SLAPP, hầu hết đều liên quan đến việc chuyển phí, ví dụ, nếu, ví dụ tòa án bác bỏ một vụ kiện hoặc ra phán quyết chống lại nguyên đơn kiện, nguyên đơn đó phải trả phí luật sư của bị đơn và thậm chí có thể phải trả nhiều tiền hơn cho các khoản bồi thường thiệt hại.
Press nói về luật này, rằng đây là biện pháp răn đe rất mạnh mẽ. Nếu nguyên đơn biết rằng họ sẽ phải chịu trách nhiệm cho một khiếu nại mà họ chỉ muốn đưa ra để làm xấu hổ một nhà báo, có lẽ họ sẽ suy nghĩ lại về điều đó. Các tiểu bang áp dụng bao gồm Virginia vào năm 2017; Colorado, Virginia và Texas vào năm 2019; New York năm 2020; Washington năm 2021; Kentucky và Arizona năm 2022; Pennsylvania và Minnesota năm 2024; và Ohio vào tháng 1 năm ngoái.
Press khuyến khích các nhà báo viết sao cho an toàn nhất có thể về mặt thực tế, kỹ thuật số và pháp lý, thông qua việc kiểm tra thực tế biên tập mở rộng; bảo hiểm trách nhiệm pháp lý của phương tiện truyền thông; các ứng dụng nhắn tin được mã hóa như Signal và Telegram; và đặc biệt đối với các tổ chức phi lợi nhuận, bao gồm nhiều phương tiện truyền thông địa phương, hồ sơ khai thuế, và việc làm được cập nhật.
Các diễn giả đưa ra lời khuyên, rằng đứng trước nhiều rủi ro trong nghề, báo chí đừng nản chí, mà hãy thực hiện đúng chức năng của mình, là đưa tin tức chính xác, trung thực.
