Con rắn là biểu trưng cho ngành y dựa vào truyền thuyết Esculape, thủy tổ của nền y học cổ đại, khi ông gặp và giết một con rắn trên đường đi nhưng ngay lúc đó một con rắn khác đã mớm thuốc giúp cho con rắn từ cõi chết sống lại. Từ đó Esculape chuyên tâm nghiên cứu những vị thuốc mà con rắn mang tới. Để tưởng nhớ Esculape, hậu thế đã dựng bức tượng của ông, tay cầm chiếc gậy làm bằng cây nguyệt quế và một con rắn quấn xung quanh. Sau này nhiều nước trên thế giới đã dùng hình ảnh con rắn làm chiếc logo cho ngành y và Việt Nam là một trong số đó.
Nhưng một ngày đẹp trời, con rắn của Bộ Y Tế Việt Nam bỗng nhiên trở chứng, thay vì quấn vài vòng chung quanh cây gậy lại tạo dáng cong cong hình chữ S như bản đồ nước Việt, rồi không chịu dừng lại ả rắn lại cắn một chiếc phong bì rõ to như trêu tức cả làng… y tế. Ý của con rắn quá rõ: Phải có phong bì trước rồi mới tính chuyện chữa trị.
Buổi lễ khai mạc kỳ thi nâng ngạch công chức, thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức năm 2022 của Bộ Y tế tổ chức tại Trường Đại học Y Hà Nội vào ngày 10 Tháng Chín chính là cơ hội đề con rắn tuyên bố chiếc phong bì thần thánh. Cái logo có hình con rắn ngậm phong bì được sử dụng trong lễ khai mạc này hoàn toàn khác so với logo chuẩn của Bộ Y tế. Cụ thể, logo chuẩn của Bộ Y tế là hình tượng “con rắn quấn quanh cây gậy” là biểu tượng của ngành y đã được quốc tế hóa.
Quốc tế hóa thì sao chứ? Quốc tế nào vào đây để mà biết chiếc phong bì quái gở đã hành hạ nhân dân Việt Nam thế nào. Cả nước đều biết cái quy ước bất thành văn: “Phi phong bì bất thành chữa trị”. Nhập viện muốn mau được bác sĩ thăm khám: phong bì. Mua thuốc muốn loại tốt nhất: phong bì. Nằm viện muốn được phòng sạch sẽ, tươm tất: phong bì. Muốn bác sĩ giỏi chuyên môn: phong bì… Quy trình phong bì khép kín ấy đã như một chiếc vòng kim cô siết chặt những cái đầu nghèo khổ Việt Nam, nghèo khổ thôi chứ bọn có tiền sẽ bay sang Singapore, Thái Lan hay Nhật để chữa trị mất rồi.
Mà phải đâu cái logo ngậm phong bì chỉ xuất hiện một nơi. Nó từng có mặt ở trang bìa tài liệu hướng dẫn ôn thi môn ngoại ngữ của Bộ Y tế ban hành nội bộ, trong kỳ thi này cũng có lỗi sai tương tự với hình ảnh “rắn ngậm phong bì”.
Bị dư luận cười nhạo quá thể, Bộ Y tế cho biết sẽ nhờ công an truy tìm thủ phạm. Chưa hết, GS Nguyễn Anh Trí, thành viên Ủy ban xã hội của Quốc hội cho rằng, việc vẽ và phát tán logo “rắn ngậm phong bì” gây ồn ào dư luận chắc chắn là việc làm có dụng ý và không thể chấp nhận được.
Theo ông Trí, dụng ý thứ nhất là bôi nhọ ngành y, cho rằng ngành y chỉ có phong bì, phong bao, tiêu cực, đút lót. “Tôi thấy hình ảnh này rất xúc phạm, đặc biệt xúc phạm những người làm nghề y chân chính, nó làm ảnh hưởng đến suy nghĩ của mọi người về ngành y”. Hơn nữa theo ông Trí, hình ảnh con rắn lượn tạo nên hình chữ S còn là hình ảnh bôi nhọ, nói xấu đất nước. GS Trí đề nghị các cơ quan trách nhiệm vào cuộc, bằng mọi biện pháp nghiệp vụ tìm cho được ai là người đã vẽ ra logo sai này; ai là người đã phát tán lên mạng…, từ đó xử lý đúng quy định của pháp luật.
Công tử tôi xin thay mặt “dư luận” rón rén trả lời ông giáo sư kiêm đại biểu Quốc hội rằng việc vẽ và phát tán cái logo này “chắc chắn là việc làm có dụng ý”, mà dụng ý chính là tạo cho dư luận công khai một việc mà từ trước tới nay ai cũng biết nhưng không ai dám nói. Cái logo cực tả này đang có dụng ý rất “có tâm lẫn có tầm”.
Ông giáo sư nói: “Nó làm ảnh hưởng đến suy nghĩ của mọi người về ngành y”, thì tôi không tin như thế. Nó chỉ ảnh hưởng đến những kẻ lãnh đạo ngành y, những kẻ mượn con rắn Esculape để ăn bẩn và cả đống đang dắt nhau vào tù sau khi vụ test kit Việt Á. Con rắn Esculape hôm nay ngậm chiếc phong bì để cảnh báo cả xã hội rằng nếu không lên tiếng thì người dân Việt chứ không ai khác sẽ lần lượt trở thành nạn nhân của “con rắn Bộ Y tế” bởi nó không còn mang ý nghĩa nhân đạo nữa mà dần dần đang trở thành con rắn với nọc độc thật sự.
Việc ông giáo sư nói “hình ảnh con rắn lượn tạo nên hình chữ S còn là hình ảnh bôi nhọ, nói xấu đất nước” là một khẳng định sai lầm, quy chụp. Chữ S tượng trưng cho đất nước là đúng nhưng trong một tâm thế khác, tâm thế của nỗi đau truyền kiếp vì đất nước đang bị những kẻ mạo danh nhân đạo làm chuyện bất nhân. Chỉ có đất nước hình chữ S mới có hai thậm chí ba bệnh nhân nằm chung một giường. Một đất nước mà bệnh viện ít hơn tượng đài; bác sĩ bị đày đi vùng sâu vùng xa nếu không có phong bì cho lãnh đạo; một đất nước mà con rắn biểu tượng cho nhân đạo trở thành con rắn có nọc độc mang tên phong bì hành hạ cả nước.
Rồi ông lại cao giọng: “Đề nghị các cơ quan trách nhiệm vào cuộc, bằng mọi biện pháp nghiệp vụ tìm cho được ai là người đã vẽ ra logo sai này? Ai là người đã phát tán lên mạng?, từ đó xử lý đúng quy định của pháp luật.” Để mỗ nói cho ông giáo sư nghe, không cần công an với bộ máy cồng kềnh, ai theo dõi internet đều biết: Cái logo này do họa sĩ Babui vẽ từ năm 2013, Babui là một cây biếm họa nổi tiếng và rất sắc bén, rất cập nhật của Đàn Chim Việt.
Muốn bắt người họa sĩ tài danh này chắc lại phải áp dụng phương pháp cũ khi bắt Trịnh Xuân Thanh may ra mới được, nhưng nước Đức quá kinh nghiệm vụ này e là khó mà dùng lại được. Còn ai là người phát tán lên mạng ư? Cả nước chứ còn ai vào đây nữa. Bắt đầu là họa sĩ thiết kế tấm “Chào mừng…” treo trong hôm làm lễ, và trước đó nằm ở trang bìa tài liệu hướng dẫn ôn thi môn ngoại ngữ của Bộ Y tế ban hành nội bộ. Cứ tìm thì sẽ gặp! Nhưng xin nhắc nhỏ với ông giáo sư đừng xúi công an tiếp tay phong thánh cho một người can đảm, dám mang con rắn ngậm phong bì ra trình diện trước bàn dân thiên hạ!
Cái phong bì con rắn đang ngậm chẳng qua là đang minh họa cho câu chuyện kit test. Thử tưởng tượng xem cả nước có 64 tỉnh thành thì hết 62 nơi đang làm rắn, chỉ duy nhất hai tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu và Bình Thuận là không chịu ngậm, thử hỏi cái logo này có xứng đáng lãnh giải thiết kế hay không?
Bắt đầu từ bây giờ, con rắn của Bộ Y dù không ngậm phong bì nữa nhưng trong lòng quần chúng, liệu con rắn ấy có còn nọc độc hay không khi mà cái phong bì vẫn treo lơ lửng trong bất cứ bệnh viện nào trên cả nước?
