Ngày 22 Tháng Năm, nhiều tờ báo lớn đồng loạt đưa tin “Tối 21 Tháng Năm, lễ kỉ niệm 995 năm Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ và lễ công bố Quyết định ghi danh ‘Hội thề Trung hiếu’ đền Đồng Cổ vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được tổ chức long trọng tại đền Đồng Cổ, quận Tây Hồ, Hà Nội”.
Theo vnexpress.com, đền Đồng Cổ nằm bên Hồ Tây, Phường Bưởi, Quận Tây Hồ, Hà Nội, được xây dựng năm 1028 đời vua Lý Thái Tông. Vua cho xây đền nhằm răn dạy các quan và dân. Ban đầu, vua lấy ngày 25 Tháng Ba hằng năm tổ chức hội thề, yêu cầu tất cả hoàng thân quốc thích, triều thần văn võ phải tham gia. Tuy nhiên, vì Tháng Ba có ngày quốc kỵ, nên hội thề chuyển sang ngày 4 Tháng Tư (âm lịch) hằng năm.
Trong ngày hội thề, vua cho đắp đàn cao trước đền, xung quanh cắm cờ xí, giáo gươm. Quan văn võ trong triều đi vào đền, quỳ trước thần vị, đọc lời thề:
“Vị tử bất hiếu/ Vị thần bất trung/ Thần minh tử chi”
(Làm con bất hiếu/ Làm tôi bất trung/ Thần minh tru diệt).
Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ được duy trì qua thời Trần, Lê. Ngày nay, hội thề vẫn được chính quyền quận Tây Hồ và người dân địa phương tổ chức hằng năm, thể hiện tinh thần yêu nước, trung thành, hiếu nghĩa của người Việt.
Năm nay, hội thề Đồng Cổ diễn ra hai ngày 21-22 Tháng Năm, có sự hiện diện của rất nhiều quan chức cao cấp như: Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; Hoàng Đạo Cương, thứ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch; Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội; Hà Minh Hải, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội; Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao; Lê Thị Thu Hằng, TUV, Bí thư Quận ủy Tây Hồ; Nguyễn Đình Khuyến, Chủ tịch UBND quận; các đại biểu thuộc Sở, Ban, ngành thành phố Hà Nội và phòng, ban, ngành quận Tây Hồ, phường Bưởi cùng các nhà khoa học…
Tuy nhiên, không có vị nào dám đọc ‘lời thề Trung hiếu” cả!? Người dân có thể hiểu lý do gì mà các vị ấy sợ. Có người nói ngay cả kêu gọi 4 triệu đảng viên thề “không trung với đảng, chết không toàn thây”, chưa chắc đã có người dám thề (!?)
Điều nhố nhăng khác tại hội thề từ bao năm nay nhưng vẫn không được sửa đổi, đó là trong đền Đồng Cộ thờ “thần Trống Đồng”, và khi thề (dĩ nhiên là diễn viên thề) người ta thề trước ông thần trống đó “cho nó linh”. Thực ra, không có ông thần nào tên “Trống Đồng” cả.
Nhiều nhà nghiên cứu lịch sử chỉ ra cái sai này, nhưng những người có trách nhiệm cứ muốn “lộng giả thành chân” suốt bao nhiêu năm qua.
Theo nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công, mặc dù từ năm 2011 (Kỉ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội) cho đến nay, ông đã nhiều lần lên tiếng, đính chính sự ngộ nhận, lầm lẫn này, nhưng những người có trách nhiệm vẫn truyền bá cho cái sai một cách vô tư.
Đến mức, dù là kết quả của cả một đề tài nghiên cứu, có khai quật khảo cổ học, nhưng cuốn sách “Di tích núi và đền Đồng Cổ” của TS. Lê Ngọc Tạo, cuối cùng vẫn mắc phải sai lầm như bao người khác, khi cho rằng, đền Đồng Cổ thờ “thần Trống Đồng”!
Có lẽ cuốn sách này đã góp phần không nhỏ trong việc nhân cái sai lên gấp nhiều lần.
Vậy, đền Đồng Cổ thờ ai? Và “thề trung hiếu” là thề với vị thần nào? Ông Hoàng Tuần Công viết:
“Thưa rằng, đền Đồng Cổ không hề thờ ‘thần Trống Đồng’.
Đền Đồng Cổ (Đồng Cổ sơn từ) thờ THẦN NÚI ĐỒNG CỔ (Đồng Cổ sơn thần). Còn cái ‘trống đồng’ để trong đền, chẳng qua chỉ là ‘vũ khí’, ‘nhạc khí’, ‘đồ tế khí’… của vị THẦN NÚI ĐỒNG CỔ mà thôi”.
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, nhà nghiên cứu văn học, lịch sử, cũng lên tiếng về cái gọi là “lễ hội” này. Ông cho rằng chính quyền Hà Nội đã “làm hỏng lễ hội Đền Đồng Cổ. Can thiệp quá sâu, sân khấu hoá thô thiển, thiếu tôn trọng chủ thể lễ hội. Tầm thường hoá một nghi lễ mang tính lịch sử và lâu đời”.
Ông nói, khi đã hiểu sai về lịch sử thì không còn lễ hội đúng nữa, mà chỉ là một vở kịch.
Nói cho cùng, đó là một vở hài kịch vụng về với những tên hề lên múa nhố nhăng, nhằm kiếm vài chục tỷ đồng tiền thuế của bá tánh mà thôi.
