Vợ chồng ông Lê Văn Màu làm nghề chài lưới lâu năm và dành dụm được khoản tiền nhỏ, năm 2001 vợ chồng ông mua được nhà ở hẻm 404/11 Lê Hồng Phong thuộc tổ dân phố 3 Phước Thành, phường Phước Long thành phố Nha Trang. Vừa ở được một năm, tỉnh Khánh Hòa công bố quy hoạch dự án khu dân cư ở khu vực này khiến căn nhà của ông không thể tu sửa, nâng cấp suốt 20 năm qua.
Suốt thời gian qua, những con cái của ông Màu đã lớn và lập gia đình, sinh con. Từ hộ 5 người, nay gia đình ông đã lên 12 người ở trong căn nhà xập xệ. Bên trong nhà, các mảng tường đã bong tróc, hầu hết phòng đều lộ nhiều vết nứt nẻ và trần nhà rêu xanh loang lổ. Vào mùa mưa nhà bị ngập có lúc lên tới 1.5m, ướt hết giường tủ, áo quần.
Không được xây mới hoặc sửa nhà, vợ chồng ông Màu chỉ còn cách nâng nền nhà chống ngập. Sau nhiều năm, nền được nâng lên hơn 1.4m đến sát mép cửa sổ, còn trần nhà sắp đụng đầu người, làm gia đình ông như sống “gầm cầu” nhưng ông đành phải chịu vì không được phép xây mới. “Sống trong môi trường ẩm thấp quanh năm, mấy đứa cháu thường xuyên ốm vặt”, ông Màu nói.
Không chỉ một mình ông Màu mà hàng nghìn hộ dân nằm trong dự án khu tái định cư Lê Hồng Phong 3, thành phố Nha Trang đều bị như thế, họ không thể xây dựng, sửa chữa nhà. Khổ đến nỗi, sau trận bão Damrey cuối năm 2017, gần 80% nhà ở khu vực bị sập nhưng người dân không được xây dựng mới.
Khu tái định cư Lê Hồng Phong 3 rộng hơn 63 ha, hình thành từ năm 2002. Sau đó, tỉnh cắt một phần diện tích để làm hai khu đô thị Phước Long 2, Hoàng Long. Gần 39 ha còn lại được tỉnh thực hiện dự án khu tái định cư Lê Hồng Phong 3. Tuy nhiên, việc giải phóng mặt bằng chậm trễ nên dự án không thể triển khai. Năm 2015, tỉnh chấm dứt đầu tư dự án này, nhưng vẫn chưa bỏ quyết định thu hồi đất (ban hành năm 2009) khiến nhiều hộ dân ảnh hưởng.
Nhiều gia đình có con lập gia đình, sinh thêm người nhưng không thể làm hộ khẩu hoặc phải nhập nhà người quen ở nơi khác. Hệ thống giao thông, điện, nước không được đầu tư, phần lớn được người dân dựng tạm, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Thời gian qua, người dân phải góp tiền để láng xi măng các tuyến hẻm.
Năm 2021, Ủy ban Nhân dân thành phố Nha Trang đã kiến nghị tỉnh cho phép thành phố điều chỉnh, không thực hiện thu hồi đất khi dự án đã dừng triển khai. Đề xuất này sau đó được ông Lê Hữu Hoàng, Phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh, giao các sở ngành.
