Sau cái clip bà Tòng Thị Phóng, cựu phó chủ tịch Quốc Hội, múa may quay cuồng trong một điệu múa dân tộc, trong nhịp vỗ tay hớn hở của “bác cả” Nguyễn Phú Trọng (trình chiếu trên kênh truyền hình Nhân Dân hạ tuần Tháng Mười Một) trông chẳng ra con giáp nào, xét dưới góc độ văn hóa, thì một “cú sốc văn hóa” lại xảy ra khi hoa hậu Đỗ Thị Hà lại mang bài “Cô gái vót chông” ra trình diễn tại Puerto Rico trong cuộc thi Miss World 2021.
Nếu để phô bày bản sắc văn hóa dân tộc thì hà cớ gì lại trình làng “Cô gái vót chông”? Dĩ nhiên Đỗ Thị Hà không thể tự ý muốn làm gì cũng được. Việc biểu diễn “Cô gái vót chông” chắc chắn đã được các “quan văn hóa” của Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch Việt Nam “tư vấn”. Nó cho thấy, thứ nhất, bất kỳ hoạt động liên quan văn hóa nào của Việt Nam cũng đều phải thông qua cơ quan văn hóa xét duyệt; thứ hai, các quan văn hóa Việt Nam vẫn còn rất kém… văn hóa, rất nghèo nàn về tư duy văn hóa và vô cùng thiếu hiểu biết về “văn hóa hội nhập” dù “các bác” ấy luôn mồm ra rả “hội nhập”; thứ ba, cái gọi là văn hóa và “bản sắc dân tộc” của nó phải gắn liền với “tính Đảng”, “tính chiến đấu”, thể hiện cái chất cộng sản đặc sệt của nó. Việt Nam 2021 chẳng khác gì thời miền Bắc Việt Nam thập niên 1950 cả.
Hoa hậu Đỗ Thị Hà – được báo chí miêu tả là người đẹp với “số đo ba vòng 80-60-90 cùng đôi chân dài 110 cm”, với “kỹ năng tiếng Anh của nàng hoa hậu quê Thanh Hóa cũng được cải thiện sau những ngày tự học, trau dồi kinh nghiệm với các chuyên gia” – trông chẳng hợp tí nào với hình ảnh “Cô gái vót chông” một thời quyết liệt chống Mỹ. Đó là cô gái như thế này đây:
Như bao cô gái ở trên non, cô gái sông Ba đầu búi tóc thon.
Tay vót chông miệng hát không nghỉ.
Như bao cô gái ở trên non, như bao cô gái ở Tây Nguyên.
Ai nhanh tay vót bằng tay em?
Chim hót không hay bằng tiếng hát em.
Mỗi mũi chông nhọn hoắc căm thù.
Xiên thây quân cướp nào vô đây.
Còn giặc Mỹ cọp beo, khi còn giặc Mỹ cọp beo.
Em chưa ngừng tay vót chông rào buông rẫy.
Nhưng mai đây giặc chạy rồi.
Tre rừng ta làm nhà làm chòi cao.
Ê chân ta đi chưa nghỉ, trời chưa xanh.
Em còn vót chông nhiều làm cạm bẫy.
Ê quân xâm lăng gian ác bay muốn vào mũi chông sẵn sàng đây
Chờ bọn bay diệt bọn bay!
Rùng rợn chưa! Chẳng biết Đỗ Thị Hà cô nương có biết tí gì về lịch sử “cuộc chiến chống Mỹ cứu nước oai hùng của dân tộc ta” không, nhưng chắc chắn Hà không có lý do gì để “Chờ bọn bay diệt bọn bay!”, nếu không muốn nói là “khoái Mỹ gần chết” như bao thanh niên thế hệ của Hà.
Thật trớ trêu và nực cười với một sự mỉa mai không gì tả nổi, khi hình dung tình huống mà một phóng viên Mỹ nổi hứng phỏng vấn Hà sau khi Hà trình diễn “Cô gái vót chông”, rằng “em nghĩ như thế nào về nước Mỹ ngày nay, quốc gia vừa mới tặng tổ quốc của Hà bao nhiêu triệu liều vaccine”. Chắc Hà sẽ ú ớ. May mà Đỗ Thị Hà chỉ biểu diễn “Cô gái vót chông” bằng đàn T’rưng chứ không hát lời.
Mà nếu chỉ trình diễn nhạc cụ thì hà cớ gì lại chọn “Cô gái vót chông”? Nói chung, ban “tham mưu văn hóa” phụ trách chuyến đi tranh tài và nhan sắc của Đỗ Thị Hà là một bọn hơi bị “thấp”. Trang phục dự thi “Top Model” của Đỗ Thị Hà mang tên Vẻ đẹp của dòng sông lấy cảm hứng từ hình ảnh ruộng bậc thang! À thì ra “Việt Nam kỷ nguyên 4.0” vẫn thích ruộng!
Trở lại với “không khí núi rừng” và “Cô gái vót chông”. Khi được phóng viên Dân Việt hỏi, bà Phạm Kim Dung – Chủ tịch Miss World Vietnam – nói:
“Hoa hậu Đỗ Thị Hà đã tập đàn T’rưng từ nhiều tháng trước với mong muốn mang đến một màn trình diễn chỉn chu tại cuộc thi Miss World 2021. Ban đầu đại diện Việt Nam và ê-kíp đã chọn ca khúc “Despacito” – giai điệu đặc trưng trên mảnh đất Puerto Rico để trình diễn. Tuy nhiên, vì không phù hợp với tính chất của đàn T’rưng nên Hoa hậu Đỗ Thị Hà và cô giáo hướng dẫn âm nhạc quyết định thay đổi sang một bản nhạc quen thuộc, mang âm hưởng núi rừng, hợp âm cơ bản và phù hợp với những người mới chơi đàn T’rưng, đó là bài Cô gái vót chông. Chúng tôi hy vọng các khán giả hãy hiểu rõ vấn đề, có góc nhìn tích cực về đại diện Việt Nam và tiếp tục ủng hộ Hoa hậu Đỗ Thị Hà trong những phần thi quan trọng tại Miss World 2021 sắp tới”. Còn em hoa hậu Đỗ Thị Hà thì nói: “Dù biết chơi đàn T’rưng rất khó nhưng tôi vẫn quyết tâm mang văn hóa đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên để giới thiệu với bạn bè quốc tế”.
Ấy, cái “quyết tâm mang văn hóa đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên” trình làng với thế giới và sự diễn giải lý do “Cô gái vót chông” được chọn hình như không ăn khớp với nhau. Nó vẫn cho thấy đằng sau đó là một tâm lý ghét Mỹ cố hữu của cộng sản Việt Nam, đằng sau đó là sự lươn lẹo của đám lãnh đạo với một tay chìa ra xin xỏ và tay kia thì lăm lăm cây dao găm. Đừng nghĩ rằng nói vậy là hơi quá. Thực tế là như thế. Cộng sản là như thế. Bản chất cộng sản là như vậy. Em còn vót chông nhiều làm cạm bẫy. Đừng có mơ cộng sản Việt Nam trung thực và tử tế trong chính sách đối ngoại, đặc biệt với Mỹ.
Ngày 16 Tháng Mười Hai 2021, đêm chung kết Miss World 2021 kết thúc. Đỗ Thị Hà sẽ trở về nhà, rồi cũng như bao cô gái ở trên non, cô gái sông Ba đầu búi tóc thon, chẳng có gì thay đổi, cho dù em có giành được giải gì. Em trở về, để lại dư âm “Cô gái vót chông”. Em trở về, “hội nhập” với cái làng văn hóa cộng sản của em, một cái làng vĩnh viễn vẫn là một cái làng với những tên quan chức đầu óc đầy định kiến và tư duy sáo mòn lạc hậu.
