Các nhà vận động tự do ngôn luận của PEN America đang kêu gọi một nhà ngoại giao cấp cao của Hoa Kỳ tiếp sức thúc đẩy việc thả các tù nhân chính trị trong chuyến thăm Việt Nam của bà.
Theo Bộ Ngoại Giao, thứ trưởng ngoại giao về an ninh dân sự, dân chủ và nhân quyền Uzra Zeya sẽ đến Hà Nội trong tuần này để “thu hút các đối tác về nhân quyền, hợp tác nhân đạo và an ninh dân sự lấy con người làm trung tâm.”
“Chúng tôi hoan nghênh sự quan tâm đến nhân quyền ở Việt Nam và kêu gọi bà thứ trưởng hãy thúc đẩy việc trả tự do cho các nhà văn bị cầm tù, và kêu gọi chính phủ Việt Nam cung cấp điều trị y tế cần thiết cho các tù nhân chính trị,” PEN viết trong một bài đăng trên nền tảng truyền thông xã hội X. Đồng thời tổ chức này cũng lưu ý rằng Việt Nam là quốc gia bỏ tù nhiều nhà văn thứ ba trên toàn cầu, theo bảng xếp hạng vào năm ngoái, với 19 người.
Bộ Ngoại Giao cho biết bà Zeya, người đang đi cùng với quyền phó trợ lý bộ trưởng Văn Phòng Dân Chủ, Nhân Quyền Và Lao Động Allison Peters, sẽ tận dụng các cuộc gặp của bà với các quan chức cấp cao của Việt Nam để “nhấn mạnh cam kết của Hoa Kỳ đối với Quan Hệ Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện Hoa Kỳ-Việt Nam,” bao gồm việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền, bao gồm tự do tôn giáo hay tín ngưỡng, hỗ trợ cho các nhóm bị thiệt thòi và dễ bị tổn thương, cũng như phối hợp để giải quyết các thách thức toàn cầu, bao gồm buôn bán người và các tội phạm xuyên quốc gia khác.”
Phạm Đoan Trang và Lê Hữu Minh Tuấn được nhắc tên
PEN kêu gọi bà Zeya hãy nêu cụ thể trường hợp của các cây bút như Phạm Đoan Trang, Lê Hữu Minh Tuấn.
Nhóm có trụ sở tại New York cho biết: “Chúng tôi lo ngại về tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi của các tù nhân chính trị như Tuấn, người chưa được điều trị y tế đầy đủ.”
Ông Lê Hữu Minh Tuấn, 35 tuổi, nguyên biên tập viên Thời Báo Việt Nam, thành viên Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam, bị bắt năm 2020 về tội “tuyên truyền chống nhà nước.”
Vào Tháng Một năm 2021, anh bị kết án 11 năm tù. Theo một báo cáo viên nhân quyền của Liên Hợp Quốc, năm sau, anh ta được nhân viên y tế nhà tù chẩn đoán mắc bệnh viêm loét đại tràng và viêm gan, và hiện không thể ăn thức ăn đặc.
Bà Phạm Đoan Trang, 46 tuổi, bị bắt năm 2020, cũng bị buộc tội “tuyên truyền chống nhà nước.” Vào Tháng Mười Hai năm 2021, một tòa án ở Hà Nội kết án bà chín năm tù. Bà là tác giả của nhiều cuốn sách về dân chủ và đã giúp viết các báo cáo song ngữ về nhân quyền ở Việt Nam.
Phản ứng của các nhà hoạt động
Cựu tù nhân chính trị Ngô Văn Dũng, còn được gọi là Facebooker Biển Mặn, đã hoàn thành bản án 5 năm tù vào năm ngoái vì tham gia các cuộc biểu tình năm 2018 phản đối dự luật về Đặc khu kinh tế, được cho là ưu ái các công ty Trung Quốc và một dự luật về Mạng An ninh, được nhiều người coi là hạn chế quyền tự do ngôn luận.
Ông nói với RFA rằng các tù nhân chính trị bị giam giữ trong điều kiện cực kỳ khắc nghiệt, phòng giam chật chội, chăm sóc y tế kém hoặc không có, và hạn chế nhận quà từ bạn bè và người thân.
“Tôi hy vọng bên ngoài chú ý hơn và kêu gọi Việt Nam thả tất cả tù nhân chính trị,” ông nói khi được hỏi ông có thông điệp gì dành cho Zeya. “Nếu họ chưa được trả tự do, chính quyền nên cải thiện việc chăm sóc y tế vì mỗi lần họ bị bệnh, tù chính trị phải nộp đơn nhiều lần để được giải quyết và một số trường hợp không được giải quyết.”
Lê Quang Hiển, tổng thư ký Hội Đồng Liên Tôn Việt Nam, cơ quan đấu tranh cho tự do tôn giáo, cho biết Zeya cần đến thăm những nơi mà người dân đang bị đàn áp vì tôn giáo của mình.
Ông nói: “Ở Việt Nam, chính phủ cho phép tự do tôn giáo đối với các tổ chức tôn giáo trực thuộc nhà nước nên Hoa Kỳ phải liên hệ trực tiếp với các tổ chức, địa điểm đang bị đàn áp để tìm ra sự thật”.
Nhà hoạt động nhân quyền Quyết Hồ cho biết nhiều nền dân chủ phương Tây đang sẵn sàng đặt lợi ích kinh tế lên trên nhân quyền và nhắm mắt làm ngơ trước những vi phạm của chính phủ Việt Nam.
Tuy nhiên, ông cho biết ông vẫn hy vọng Hoa Kỳ sẽ đấu tranh cho quyền lợi của tù nhân chính trị và buộc Việt Nam phải điều trị cho các tù nhân có vấn đề về sức khỏe.
