Tin tiết lộ từ tờ Politico cho hay, cả hai bên Việt Nam và Mỹ vẫn chưa công bố tài liệu về các điều khoản thuế quan, điều này đặt ra câu hỏi rằng sự thật đằng sau các tuyên bố lạc quan là gì?
Nếu để ý, người ta sẽ thấy Hà Nội vẫn không công khai về các chi tiết về mức thuế quan, kể từ khi Tổng Thống Donald Trump công bố chúng trên mạng xã hội Truth Social. Tin tức nội bộ rò rỉ, nói rằng Việt Nam cứ tưởng bở rằng đã có một thỏa thuận sơ bộ ngon lành với Hoa Kỳ để giảm đáng kể mức thuế quan của mình. Nhưng vào phút chót, Tổng Thống Donald Trump đã can thiệp và đặt lại mức thuế.
Hà Nội thất vọng về tuyên bố của Tổng Thống Trump, và đó là lý do vì sao giới lãnh đạo nước này chưa công khai các chi tiết thuế quan, và vẫn đang còn tìm cách “vớt vát” để giảm thêm được mức nào hay mức ấy. Mặc dù ông Trump tuyên bố trong bài đăng rằng các điều khoản đã được lãnh đạo Việt Nam Tô Lâm đồng ý, nhưng theo các nguồn tin ẩn danh tiết lộ, mọi thứ vẫn treo ở đó, sau một tuần tin tức có vẻ lạc quan.
Câu hỏi đặt ra là liệu Mỹ và Việt Nam, cuối cùng có thực sự đạt được thỏa thuận hay không, trong bối cảnh Tòa Bạch Ốc đang nỗ lực chứng minh rằng họ đang đạt được tiến bộ trong các cuộc đàm phán thương mại với hàng chục đối tác lớn. Còn phía Hà Nội thì vẫn muốn hạ thuế hơn nữa.
Theo bài đăng ngày 2 Tháng Bảy của ông Trump, hàng xuất khẩu từ Việt Nam sẽ phải chịu mức thuế 20%, giảm từ mức 46% đã tạm dừng vào Tháng Tư, hoặc mức thuế 40% nếu hàng hóa có nguồn gốc từ một quốc gia khác. Đổi lại, Việt Nam “sẽ ‘mở cửa thị trường cho Hoa Kỳ,’ nghĩa là, Mỹ sẽ có thể bán sản phẩm của mình vào Việt Nam với mức thuế bằng 0,” tổng thống viết.
Một làn sóng chấn động lặng lẽ lan khắp Việt Nam, vì trên thực tế, các nhà đàm phán của họ đã không đồng ý với mức 20%; họ tin rằng mức thuế quan sẽ vào khoảng 11%, theo bốn nguồn cung cấp tin ẩn danh cho Politico. Ông Trump được mô tả là đã phớt lờ con số đề nghị đó trong cuộc điện đàm với Đảng trưởng Cộng Sản Tô Lâm, và thay vào đó, ra tuyên bố Hoa Kỳ sẽ áp đặt mức thuế cao gần gấp đôi.
Một số người ở phía Hoa Kỳ cũng ngạc nhiên, bao gồm cả các nhóm bên ngoài đã theo dõi các cuộc đàm phán, theo một nhà vận động hành lang có trụ sở tại Washington, người làm việc với Việt Nam và các chính phủ châu Á khác.
“Ông Trump như chơi khăm,” nhà vận động hành lang giấu tên nói. Họ mô tả phản ứng của chính phủ Việt Nam là “ngạc nhiên, cũng như thất vọng và tức giận.”
Ngay sau khi tin tức này lan ra, đã có nhiều câu hỏi được gửi tới 2 bên, nhưng người phát ngôn của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng như Văn Phòng Đại Diện Thương Mại Hoa Kỳ và Bộ Thương Mại đã không phản hồi các yêu cầu bình luận.
Hà Nội ít công khai lên tiếng về các mức thuế quan kể từ khi ông Trump công bố chúng trên mạng xã hội. Một báo cáo của truyền thông nhà nước Việt Nam về thỏa thuận được công bố vào ngày 2 Tháng Bảy cho biết cuộc gọi của ông Trump với ông Lâm đã dẫn đến một “Tuyên bố chung về một thỏa thuận thương mại công bằng, cân bằng và có đi có lại.” Tuyên bố chung, đến nay vẫn chưa được công bố.
Sự thất vọng của Hà Nội trước tuyên bố của ông Trump, có thể là do các thỏa thuận ban đầu đã bị phá vỡ. Một bản sao dự thảo tuyên bố chung về các điều khoản của thỏa thuận mà tờ Politico có được – có thể do phía Việt Nam đề nghị – cho thấy các điều kiện thương mại thuận lợi hơn cho Việt Nam, bao gồm việc “giảm đáng kể” thuế quan của Hoa Kỳ đối với hàng nhập khẩu của Việt Nam.
Scot Marciel, cựu phó trợ lý ngoại trưởng phụ trách Đông Á và Thái Bình Dương, người từng đứng đầu bộ phận chính trị và kinh tế của Đại Sứ Quán Hoa Kỳ tại Hà Nội từ năm 1993 đến 1996, cho biết. “Xét thuần túy về ảnh hưởng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, Trung Quốc sẽ được hưởng lợi từ điều này.” Ý của ông Scot nhấn mạnh về thái độ chính trị và các chọn lựa về sau của Việt Nam.
Hà Nội không vui, Trung Quốc thì mỉm cười đắc lợi. Những điều quan trọng hơn là với mức thuế và Tổng Thống Donald Trump công bố, Việt Nam sẽ không còn dễ nuôi giấc mơ quốc gia cộng sản thành công trong những năm tới.
