Nhà cầm quyền Việt Nam sau những ngày khó khăn chọn lựa nhân sự, cuối cùng đã đề cử Bộ trưởng công an Tô Lâm, người đứng đầu các chính sách đàn áp nhân quyền tàn khốc trong nhiều năm qua, để ngồi vào ghế chủ tịch nước. Theo nhận định của một quan chức giấu tên ở Hà Nội, việc bổ nhiệm mới này, Bộ Chính Trị CSVN hy vọng có thể xoa dịu những tháng bất ổn chính trị và cho phép các nhà hoạch định chính sách tập trung lại vào nền kinh tế đang gặp khó khăn, mà theo tính toán, đã thiệt hại hàng tỉ Mỹ kim từ các nhà đầu tư lớn.
Phó Chủ tịch Quốc hội, ông Trần Thanh Mẫn được tin tức loan đi, cho biết đã được đưa vào vị trí Chủ tịch Quốc Hội. Việc ông Mẫn được đưa vào vị trí này, cũng là chuyện bất ngờ, vì theo tiết lộ của Bloomberg, bà Trương Thị Mai, ứng viên của chiếc ghế này bị loại vào phút chót.
Dư luận bên ngoài nói bà Trương Thị Mai quá sợ hãi cuộc thanh trừng do Tô Lâm dẫn đầu, nên tình nguyện cáo lão về quê, nhưng rồi mọi chuyện cũng sáng tỏ: Bà Mai cũng được tìm thấy các chứng cứ tham nhũng kín đáo, nên đành xin chọn rời chức vụ và hạ cánh an toàn.
Việc Hà Nội chấp thuận đơn từ chức của Ủy viên Bộ Chính trị Trương Thị Mai, khiến bà ta trở thành quan chức thứ sáu của nhóm chóp bu lãnh đạo CSVN từ chức, kể từ năm 2022 trong bối cảnh các cuộc điều tra tham nhũng làm cớ, triệt hạ nhau đang mở rộng.
Theo một tuyên bố được đăng trên trang web của chính phủ hôm thứ Năm 16 Tháng Năm, Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản đã thông báo bà Mai từ chức vì “vi phạm các quy tắc quản lý hành vi của đảng viên và làm tổn hại đến danh tiếng của đảng”. Bà Mai đứng đầu ủy ban nhân sự của ủy ban và là thành viên ban bí thư của đảng.
Dĩ nhiên, ai cũng biết, hồ sơ chi tiết về các vụ tham nhũng của bà Mai, đều từ phía Tô Lâm tung ra.
Sau khi chấp nhận để bà Mai ra đi, Ủy ban trung ương CSVN đã gấp rút họp bất thường, bổ sung bốn thành viên mới vào Bộ Chính trị, cơ quan hoạch định chính sách cao nhất của đảng. Trong các thành viên này, có cả cựu thống đốc ngân hàng trung ương Lê Minh Hưng, người thay Mai đứng đầu ủy ban nhân sự ủy ban.
Vào chiều ngày thứ Bảy, Ban Chấp hành Trung ương Đảng CSVN đã cho chính thức đưa tin Tô Lâm, 66 tuổi, và chức Chủ tịch nước. Được biết, Tô Lâm đã đòi cho được việc vừa Chủ tịch nước, kiêm cả vị trí Bộ Trưởng Công an, như cách phòng thân, tránh trường hợp lật đổ ông ta bất ngờ, khi buộc phải rời khỏi hang ổ quyền lực nhất nước. Nguyễn Phú Trọng miễn cưỡng chấp nhận điều này, nhưng với điều kiện là việc kiêm Bộ Trưởng Công An sẽ được sắp xếp nhân sự sau.
“Cơ quan có thẩm quyền, Bộ Chính trị chưa có giới thiệu mới. Do đó, trong chương trình nghị sự của Kỳ họp thứ 7 chưa có nội dung phê chuẩn bổ nhiệm hay miễn nhiệm đối với chức danh Bộ trưởng Bộ Công an”, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường thông báo vào sáng ngày 19 Tháng Năm, tại cuộc họp báo dự kiến chương trình Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV. Với lập luận đó, có nghĩa sẽ không có Bộ Trưởng Công an mới, cho đến khi Tô Lâm chọn được người mà ông ta an tâm, hoặc Tô Lâm sẽ kiêm nhiệm một thời gian dài nữa.
Khi có phóng viên nước ngoài đặt câu hỏi, thắc mắc, ông Bùi Văn Cường nói chuyện kiêm nhiệm là rất bình thường. Ông Cường dẫn lại chuyện Ông Cường lấy ví dụ, trường hợp ông Trần Hồng Hà, khi đang là Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường được Quốc hội phê chuẩn làm Phó Thủ tướng nhưng ông Hà vẫn tiếp tục làm Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thêm một thời gian.
Chức chủ tịch nước và chủ tịch Quốc hội Việt Nam nằm trong số bốn vị trí chính trị hàng đầu trong đảng, mà việc từ chức liên tục cho thấy sự bất ổn của một đảng CSVN đang hoảng loạn với các chính sách của mình, và có thể thất bại trong tham vọng muốn trở thành một lựa chọn thay thế cho Trung Quốc trong chuỗi cung ứng của khu vực.
Hầu như ai cũng thấy, các đối thủ trong đảng CSVN đang chen lấn để giành vị trí người kế nhiệm Trọng, vị trí quyền lực nhất của CSVN. Với độ tuổi của ông Trọng, các chuyên gia cho rằng khó có khả năng ông sẽ tiếp tục nhiệm kỳ khác, sau 3 nhiệm kỳ đau ốm.
Tuy nhiên, các nhà bình luận nói rằng Tô Lâm không ngừng lại ở đó, sự thâm hiểm và tham vọng của ông ta sẽ sớm xuất hiện trước cuối năm nay, và khả năng có thể trở thành một nhà độc tài công an trị, là một hình ảnh đang được nhìn thấy.
