Một ngày sau khi phía Giáo phận Vinh đưa ra văn thư thứ hai, chuyện về linh mục “cấp tốc” Hồ Hữu Hòa lại càng phức tạp hơn khi Giáo phận Maasin chính thức lên tiếng nói rõ là mình chỉ là “được nhờ cậy”.
Nguyên văn trong thư của Giáo phận Maasin minh định ba điểm quan trọng:
(1) Chuyện linh mục Hồ Hữu Hòa đến Phi Luật Tân được phong chức là chính thức với các văn thư đầy đủ của Giáo phận Vinh và người của Giáo phận Vinh là linh mục chưởng ấn Giêrađô Nguyễn Nam Việt được phái đi cùng để xác nhận.
(2) Sự hình thành chức linh mục của Hồ Hữu Hòa nay được nêu tên có liên quan đến Giám mục Nguyễn Thái Hợp trong một thư tiến cử.
(3) Chi tiết không được làm rõ, là nội dung được Giáo phận Maasin nêu về “mức độ nghiêm trọng của lý do thỉnh cầu và tính phù hợp” (The gravity of the reason) của ông Hồ Hữu Hòa khi xin nhập tịch vào Giáo phận Maasin. Nhưng không ai biết nội dung “nghiêm trọng” này là gì? Và vì sao sự “nghiêm trọng” này được phối hợp với Giáo phận Vinh?
Truớc đó, văn thư thứ hai của Giáo Phận Vinh đưa ra vào ngày 15 Tháng Hai, ký tên bởi linh mục Phó Chánh văn phòng mới Antôn Trần Đức Hà, xác định là không cho GB. Hồ Hữu Hòa cử hành phụng vụ tại giáo phận Vinh, và ngưng chức vụ Chưởng ấn và Chánh văn phòng giáo phận Vinh của cha Giêrađô Nguyễn Nam Việt. Tuy nhiên thư này như chỉ muốn nhanh chóng khép lại các lời bàn cãi của xã hội, mà lại không có bất kỳ một giải thích nào về việc Giáo phận Vinh đã “điều tra” thấy gì, như đã thông báo trước đó.
Còn trong văn thư tuyên bố của Giáo phận Maasin, rõ ràng việc linh mục Hồ Hữu Hòa đến Phi Luật Tân để xin thụ phong vì lý do rất riêng nào đó, chắc chắn là đã được giải thích đủ bởi Đức Cha Nguyễn Thái Hợp, và hoàn toàn được biết rõ bởi Giám mục Nguyễn Hữu Long. Và sau khi nhập tịch ở Giáo phận Maasin, ông Hòa đi về Vinh để xin phục vụ trực tiếp với Giám mục Long với tất cả giấy tờ liên quan. Như vậy rõ ràng không thể bác bỏ sự liên quan của Giám mục Long như từ đầu mô tả là “ngạc nhiên” trước sự việc.
Nội dung văn thư giáo phận Maasin như sau.
TUYÊN BỐ CHÍNH THỨC
Về lễ truyền chức linh mục cho Gioan Baotixita JB. Hồ Hữu Hòa
Với tin tưởng, chúng tôi đã truyền chức Phó tế cho Gioan Baotixita Hồ Hữu Hòa, vào ngày 8 tháng 9 năm 2022, và sau đó truyền chức Linh mục vào ngày 7 tháng 12 năm 2022, tại Giáo phận Maasin, cho Giáo phận Vinh, Việt Nam.
Việc truyền chức này diễn ra đúng các thủ tục theo Giáo luật thông thường, đặc biệt là việc trình các văn bản cần thiết cho truyền chức có chữ ký của Đức Cha Anphongsô Nguyễn Hữu Long, Giám mục Giáo phận Vinh, đóng dấu của Tòa Giám mục, và được cha Gerardo Nguyễn Nam Việt, Chưởng ấn xác nhận.
Hơn nữa, điều này được hỗ trợ bởi các tài liệu, chẳng hạn như thư xác nhận và giới thiệu, chứng nhận và thông tin xác thực, và thậm chí cả thư cảm ơn. Tất cả những điều này, được viết và ký bởi các giáo sĩ Việt Nam có uy tín chịu trách nhiệm cho việc đào tạo linh mục của Gioan Baotixita. Trong số này, có lá thư của Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, OP, Nguyên Giám mục Giáo phận Hà Tĩnh, nguyên Giám mục Giáo phận Vinh, trình bày vấn đề với Văn phòng chúng tôi và lý do của việc yêu cầu này.
Sau khi thụ phong linh mục, cha Gioan Baotixita cùng với cha Chưởng ấn Giáo phận Vinh, và một phó tế người Việt Nam làm thông dịch viên, xin được diện kiến với chúng tôi. Trong buổi tiếp kiến này, cha Gioan Baotixita, đã trình bày Đơn xin Nhập tịch vào Giáo phận Maasin. Sau khi cân nhắc mức độ nghiêm trọng của lý do thỉnh cầu và tính phù hợp của nó, thủ tục theo giáo luật bắt buộc đã được tiến hành và cuối cùng đã đưa ngài vào Giáo phận Maasin vào ngày 15 tháng 1 năm 2023.
Sự xôn xao hiện nay liên quan đến vấn đề này thực sự đáng tiếc và khó chịu. Chúng tôi hiện đang thực hiện các bước và thủ tục cần thiết, hy vọng sẽ giúp tất cả những người có liên quan được hiểu rõ, và vì vậy các vấn đề sẽ được làm rõ. Ngoài ra, chúng tôi giao phó tình hình cho cơ quan thích hợp để quyết định tính xác thực của các tài liệu được chuyển đến Văn phòng của chúng tôi.
Xin Ánh Sáng của Chúa Kitô hướng dẫn hành động của chúng ta, để chúng ta có thể tìm thấy sự thật.
Được ban hành tại Tòa Giám Mục của Giáo phận, Thành phố Maasin, Nam Leyte, Philippines, vào ngày 17 tháng 2 năm 2023 này.
Đức Cha Precioso D. Cantillas, SDB, DD
Giám mục Maasin
Linh mục Mark Vince D. Salang
Chưởng ấn
(Bản dịch của Linh mục Lê Ngọc Thanh)
Với công chúng, càng có thêm những lời giải thích, sự việc ở Giáo phận Vinh lại ngày càng rối rắm. Đặc biệt lúc này lại xuất hiện một loạt các giáo sĩ có liên quan với Hồ Hữu Hòa từ nhiều năm trước, và đặc biệt là với Đức Cha Nguyễn Thái Hợp, một trong những gương mặt được sự tin tưởng của người dân miền Trung khi đi đầu trong công cuộc đòi công lý từ Formosa ở tận Đài Loan.
Từ sự kiện này, nhiều lời bình luận cho rằng nội dung ngưng chức linh mục Hồ Hữu Hòa vừa được đưa ra, có vẻ còn ẩn nhiều điều kỳ lạ. Vì bởi so với sự lừa dối cả hệ thống Công giáo Việt Nam và Phi Luật Tân, cách đối đãi với ông Hòa vẫn còn rất nhẹ nhàng; trong khi với những linh mục công chính, luôn lên tiếng nói cho giáo dân, cho đất nước như các linh mục Đinh Hữu Thoại, Nguyễn Duy Tân, Đặng Hữu Nam, Hồ Đắc Tâm… thì tình trạng của họ có vẻ ngày càng hết sức khó khăn trong công việc của mình.
Riêng đối chiếu với cách hành xử của Giám mục Nguyễn Hữu Long với linh mục Hồ Hữu Hòa ngay trong Giáo phận Vinh, nhiều giáo dân ở địa phận này đang nhắn tin cho nhau, và bày tỏ trên cả các trang mạng về sự khác biệt và khắc nghiệt đang diễn ra đối với linh mục Đặng Hữu Nam, người được giáo dân Nghệ An vô cùng thương mến vì luôn đứng về phía người dân trước các vấn đề về công lý và nhân quyền, nay bị ngưng mọi hoạt động linh mục của mình mà không có lý do chính đáng.
