Mặc dù các ca lây nhiễm với biến thể mới Omicron đang bùng phát ở nhiều quốc gia ở mức báo động, thế nhưng nhận định mới nhất của các nhà khoa học, hầu hết đều lạc quan – nhưng một cách thận trọng – rằng biến thể này có thể là một dấu hiệu virus đang mất dần sức mạnh, và có thể là mở đầu cho giai đoạn giảm dần của đại dịch. Bài viết dưới đây là kết quả khảo sát của cây viết về khoa học Robin Mckie trên tờ Guardian.
Một lần nữa, nước Anh đang trải qua một mùa lễ hội cuối năm không còn nhiều náo nhiệt bởi bị ảnh hưởng bởi làn sóng nhiễm mới Covid-19. Năm ngoái, Giáng sinh và lễ mừng năm mới cũng đã rất buồn bã bởi sự xuất hiện của biến thể Alpha. Lần này, Omicron đã khiến số trường hợp nhiễm bệnh tăng vọt. Việc hủy bỏ lễ Giáng sinh đã khiến các nhà hàng, quán rượu và câu lạc bộ khiến đất nước này đứng trước một năm mới ảm đạm khác khi NHS (Hệ thống kiểm soát Y tế Quốc gia Anh) cảnh báo một lần nữa rằng nước này đang phải đối mặt với nguy cơ có thể bị quá tải bởi số lượng bệnh nhân mắc bệnh nặng ngày càng gia tăng.
Viễn cảnh này khiến nhiều người cho rằng năm nay, và đầu năm mới, sẽ lại có chuyện giãn cách xã hội xảy ra nhưng thời gian qua.
Đó là điều khả dĩ. Nhưng thực tế có thể xảy ra như vậy không? Với những cái nhìn bi quan thì có hợp lý khi vẽ những điểm tương đồng gần giữa Giáng sinh năm nay và năm ngoái không? Đây là những câu hỏi quan trọng bởi vì, khi cố gắng trả lời chúng, chúng ta cũng có thể tìm ra manh mối về con đường có thể xảy ra của toàn bộ đại dịch.
Mức độ gần của đợt bùng phát năm nay so với đợt bùng phát của mùa đông năm ngoái như thế nào? Thoạt nhìn, hai năm trông giống nhau một cách đáng kinh ngạc, với số hồ sơ lây nhiễm tăng nhanh chỉ trong vài tuần ở Anh, Nhật, Pháp… Tuy nhiên, số trường hợp nhập viện và tử vong do Covid-19 vẫn rất thấp cho đến nay. Với nghiên cứu mới nhất cho thấy rằng trước của nó. Các nhà khoa học thường coi những nghiên cứu kết quả này là tin tốt nhưng cũng đưa ra lời khuyên thận trọng. Số trường hợp Covid-19 hàng ngày vẫn đang tăng – chúng đạt mức kỷ lục 122.000 vào thứ Sáu trước Giáng Sinh – và ước tính có 1,7 triệu người mắc Covid-19 ở Anh vào tuần trước. Nước Đức đang lo âu khi nhìn thấy số ca nhiễm vượt con số 50.000. Pháp và Thụy Điển mất tự tin và huỷ bỏ nhiều chuyến bay đến.
Có sự khác biệt đáng chú ý về độ tuổi của những người bị ảnh hưởng bởi Omicron không? Điều quan trọng là, hầu hết các trường hợp mới đều xảy ra ở những người trẻ tuổi, khiến một số nhà nghiên cứu từng cảnh báo rằng Omicron có thể ảnh hưởng đến những người lớn tuổi – vốn dễ bị tổn thương hơn – với số lượng lớn hơn, số lượng nhập viện vẫn có thể tăng lên, nhưng tình hình lại khác. Hiện nay, một số lượng lớn người – đặc biệt là người cao tuổi – hiện đã được tiêm vắc-xin và mũi tăng cường (booster) có được sự bảo vệ đáng kể chống lại Omicron. Mặc dù còn phải qua nhiều khâu thống kê và tìm hiểu, nhưng về chuyện người lớn tuổi đã chích ngừa có thể ít lo lắng hơn.
Virus có khả năng bị mất dần sức mạnh nên không thể gây bệnh nặng không? Nhiều nhà khoa học tin rằng bằng chứng thu thập hiện nay, cho thấy ý tưởng này có thể đúng. Các nghiên cứu gần đây ở Scotland, Anh và Nam Phi cũng đều có cùng kết luận. Tiến sĩ Julian Tang, Giáo sư Khoa học Hô hấp tại Đại học Leicester cho biết: “Cảm nhận lớn của tôi là biến thể Omicron là bước đầu tiên trong quá trình virus thích nghi với cơ thể người để tạo ra các triệu chứng lành tính hơn”. “Theo một nghĩa nào đó, virus sẽ có lợi nếu nó ảnh hưởng đến mọi người theo cách mà họ chỉ bệnh nhẹ thôi – bởi vì sau đó họ có thể đi lại và hòa nhập trong xã hội và tạo miễn nhiễm cộng đồng nhiều hơn”.
Vì vậy, liệu Covid-19 có chuyển hoá thành kiểu như một loại bệnh cúm không? Một số quan chức y tế đã dự đoán vậy, và điều này cần một loại vắc-xin mới để đối phó với các chủng mới xuất hiện hàng năm.
Tuy nhiên, cũng có những ý kiến khác hơn như Giáo sư Martin Hibberd, Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London, lập luận rằng coronavirus – được cho là sẽ giống như những loại đã gây ra cảm lạnh thông thường – thì ông tin rằng nó không hoạt động theo cách này: “Coronavirus sẽ không xuất hiện mãi những chủng mới mỗi năm. Lý do chúng ta bị cảm lạnh vào mùa đông là vì khả năng miễn dịch của chúng ta với coronavirus không kéo dài. Rồi loại virus này sẽ giống với những loại gây cảm lạnh thông thường. Nói cách khác, chúng ta có thể vẫn cần nghĩ đến việc tiêm vắc-xin để bảo vệ chống lại Covid-19 hàng năm vì khả năng miễn dịch con người sẽ vẫn luôn thiếu thích nghi với thời gian và mùa”.
Đây là những tin tức mới nhất, khiến chúng ta có thể tin rằng sẽ không có chuyện rằng con người phải đối mặt với “sự diệt vong và viễn cảnh u ám” trong 5 năm tới, Tiến sĩ Julian Tang cho biết thêm. “Tôi nghĩ rằng virus sẽ tự trở nên nhẹ hơn, dễ lây lan hơn, nhưng đơn giản đến mức bạn có thể chỉ cần nghĩ đến việc chỉ cần tiêm phòng cho những thành viên dễ bị tổn thương hơn trong số đông.”
