Vong là tôi gọi theo cách của Ba Vàng. Giờ xin kể một chút trải nghiệm của bản thân về chuyện này. Năm 2017 tôi rời phố chuyển vào một nơi hẻo lánh, dựng một cái chòi lá giữa vườn trúc và sống một mình ở đó. Một năm sau, vì thấy căn nhà xây nằm cạnh vườn mình giữa khung cảnh rất đẹp nhưng bỏ hoang đã cả chục năm, tôi hỏi mua lại.
Người dân ở gần đấy nói với tôi rằng, không ai ở được căn nhà này đâu. Chủ lên tiếng bán đã lâu nhưng người ta đến xem rồi cũng bỏ đi hết, ai thuê cũng chỉ ở được một thời gian ngắn. Vì nhà này có ma, quấy phá kinh lắm. Tôi chỉ cười.
Hồi đó tôi mới nghỉ dạy lần thứ nhất, rất chăm chỉ, trường chay và tập thiền rất nghiêm, đời sống đúng nghĩa “thiểu dục tri túc”. Sau 1 năm sống ở cái chòi trong vườn trúc, tôi dọn vào căn nhà ấy. Chủ nhà ở ngoài phố năm thì mười họa mới vào thăm. Và chắc để phòng kẻ trộm, nên họ thắp mấy cái bòng đèn quả nhót đỏ lòm trên ban thờ, từ năm này qua năm nọ; còn một chiếc máy niệm Phật cũng mở suốt ngày đêm, không khi nào tắt. Tôi vào thì dọn dẹp hết, sửa sang lại nhà cửa, vườn tược, hồ ao.
Những đêm đầu tiên trong căn nhà ấy, tôi cũng có cảm giác lạ và khi ngủ thường hay bị bóng đè. Nhưng tôi cũng không quan tâm là có ma quỷ thật không, cứ kệ như thế mà sống. Nói thêm, tôi trước đây rất sợ ma, sợ đến phát khóc nếu buổi tối phải đi một mình. Nỗi sợ ấy xâm chiếm, làm thần hồn nát thần tính. Nhưng từ khi biết đến đạo Phật và thực hành trong đời sống, những nỗi sợ ấy tan dần và biến mất khi nào không hay.
Ở đó, một mình giữa nơi vắng vẻ, buổi tối ngồi thiền trong nhà hoặc trên cầu ao, tôi luôn nhủ thầm, nếu có vị nào ở đây, dù là ma quỷ hay oan hồn vất vưởng, cứ vào tự nhiên, nếu thích thì có thể ngồi cạnh, buông xả những phiền não vướng mắc mà cùng tôi tập trung tinh thần hướng vào những điều tốt đẹp, niệm Phật để “siêu thoát” khỏi nơi đau khổ này. Mọi chuyện yên, căn nhà ấm áp và hoa cỏ nở tràn.
Mấy năm ở đây có lẽ là khoảng thời gian đẹp nhất trong cuộc sống của tôi. Thấy mình hòa vào và tan ra với thiên nhiên, cảm nhận rõ từng hơi sương, lá cỏ, từng vạt nắng và sâu thẳm tiếng trùng đêm. Tôi cũng chẳng còn lo lắng hay bất an gì với những chuyện ma quỷ, và nghĩ nếu có họ ở đây cũng vui chứ sao. Tôi đặt cho nó cái tên là Tây Lạc Viên, đôi khi gọi đó là Walden, vì nhớ tác phẩm Một mình sống trong rừng của triết gia người Mỹ Henry David Thoreau.
Sách vở Phật giáo có nói đến các cảnh giới khác nhau, trong đó có thế giới của những đọa lạc khốn khổ. Và tôi nghĩ, nếu đúng là có những chúng sinh như thế, họ ắt phải khổ sở hơn mình. Việc của một người học Phật, ngoài cầu giải thoát khỏi tham lam si mê, là phát tâm an ủi và giúp đỡ tất cả. Chứ không phải là sợ hãi họ hoặc xua đuổi họ.
Viết đến đây lại nhớ sư Minh Tuệ, khi có người hỏi ông rằng có trì chú Đại bi không, ông nói không. Vì chú ấy xua đuổi tà ma, niệm nó là không từ bi. Và tôi cũng nghĩ, một người học Phật là phải thương yêu hết thảy, từ ngọn cỏ lá cây đến những cào cào châu chấu, từ thân bằng quyến thuộc đến người dưng kẻ lạ, từ dương giới đến âm giới… Cái tâm rộng lớn ấy sẽ không những nuôi dưỡng hạnh phúc trong ta mà còn giúp ta vượt qua mọi nỗi sợ hãi một cách tự nhiên mà chẳng cần cố gắng. Không cần phải cầu viện gì cả, chỉ cần thương yêu thì tinh thần vô úy sẽ hiện diện. Người ta chỉ hung ác khi sợ hãi.
Tôi không hiểu những người tu hành như ở chùa Ba Vàng, họ học ở đâu và tu hành kiểu gì mà “sợ vong, hối lộ vong, trục vong” và bày ra đủ thứ tà ma như thế. Chưa nói đến cái chuyện có hay không một thế giới của ma quỷ, nhưng người tu hành mà sợ hãi, thù ghét và xua đuổi những chúng sinh khác như thế, thì tâm họ là tâm gì? Đáng ra, là những người được học và có đầy đủ phương tiện trong tay, họ phải là nơi cho những kẻ khốn khổ nương tựa, phải hướng dẫn và bao dung, giúp các oan hồn ấy thức tỉnh và buông bỏ để sinh về cõi lành; đằng này họ dùng đó để gây nên nỗi sợ hãi cho người khác và làm tiền với những nhân danh rất thô bỉ như “vong đòi nợ”. Nhà tu hành mà lại cúi đầu trước những kẻ cướp và bày mưu đánh đuổi và hối lộ cho ma quỷ như thế sao?
Tôi tin rằng, không một nhà tu hành chân chính nào làm như thế cả. Cứ nhìn sư Minh Tuệ thì biết, ông từ bi nên lòng ông luôn bình an, ông có thể ngủ ở bất cứ đâu, dù là nơi nhà hoang hay nghĩa địa. Ông không cần phải niệm chú hay hay dùng bất cứ thế lực, thủ đoạn nào để xua đuổi hoặc mua chuộc. Tâm bình đẳng và thương yêu ấy sinh ra năng lực vô biên làm nên hạnh phúc. Tu hành chân chính là thế, hòa bình trong tự tâm, chứ không phải hù dọa chúng sinh để lấy tiền, như cái cách mà Ba Vàng và nhiều chùa khác đang bày ra để thao túng và lừa dối người dân. Đó là tâm tà ác, hoàn toàn xa lạ với tinh thần đạo Phật.
