Gần đây có hiện tượng kỳ lạ diễn ra trong cuộc chạy đua đến với giải Oscar. Đó là “phim lạ” của “người lạ” thi nhau chiến thắng hạng mục giá trị nhất. Oscar 2020 Phim xuất sắc nhất thuộc về Parasite của đạo diễn Hàn Quốc Bong Joon Ho; Oscar 2021 Phim xuất sắc nhất thuộc về Nomadland của nữ đạo diễn gốc Hoa Chloé Zhao (Triệu Đình). Liệu Oscar 2022 Phim xuất sắc nhất cũng sẽ thuộc về “phim lạ” của “đạo diễn lạ”?
Chuyện lạ lại vừa xảy ra hôm 8 Tháng Một 2022, khi Drive My Car, một phim bi thuộc kiểu “muôn dặm đường trường” (road movie) mà khán giả Mỹ vốn ưa thích, đã được Hiệp hội các nhà phê bình phim quốc gia (National Society of Film Critics) vinh danh không chỉ một mà đến bốn giải quan trọng nhất: Phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc nhất, nam diễn viên và kịch bản tuyệt nhất (của chính đạo diễn)!
Nếu đây là một sản phẩm Mỹ thì không có chi đáng bàn tán nhưng nó lại là phim của một đạo diễn Nhật – Ryusuke Hamaguchi – dựa vào cuốn tuyển tập những truyện ngắn của nhà văn Nhật Haruki Murakami, xuất bản năm 2014. Đáng chú ý, điện ảnh xứ Phù Tang đã chính thức chọn Drive My Car gửi dự tranh Oscar 2022 Phim Quốc tế xuất sắc nhất và nó cũng đã bước đầu được Viện Hàn lâm điện ảnh Mỹ duyệt vào Danh sách ngắn (short list) những ứng cử viên có thể được đề cử giải Oscar 2022 (đề cử công bố ngày 8 Tháng Hai và lễ trao giải tổ chức ngày 27 Tháng Ba 2022).
Vậy là trên hành trình tiến đến đêm trao giải Oscar lần thứ 94, Drive My Car đã nhiều lần được xướng danh, được chọn dự tranh Cành cọ vàng và đoạt được ba giải tại LHP Quốc tế Cannes 2021 hồi Tháng Chín năm ngoái (gồm giải kịch bản; giải FIPRESCI của giới báo chí và giải Prix du Jury Œcuménique). Cũng rất đáng nể là Drive My Car là phim không sử dụng tiếng Anh đầu tiên được giải Phim xuất sắc nhất của Hiệp hội những nhà phê bình phim Los Angeles; Câu lạc bộ những nhà phê bình phim ở New York và mới hôm qua là Hiệp hội những nhà phê bình phim quốc gia Hoa Kỳ. Cả đến các nhà phê bình rất khó tính bên Rotten Tomatoes cũng dành cho phim này mức độ ủng hộ tối đa 100%, một điều hiếm thấy!
Như một số phim cùng nội dung mô tả quan hệ giữa con người với con người và cũng là “road movie” từng đoạt Oscar, chẳng hạn Driving Miss Daisy (Oscar nữ diễn viên chính cho Jessica Tandy và Oscar giải Phim xuất sắc nhất) hoặc Green Book (Oscar nam diễn viên phụ cho Mahershala Ali và Oscar Phim hay nhất), Drive My Car cũng là phim bi mô tả nỗi đau thậm sâu trong lòng người đã mất người mình yêu thương nhất và rồi dần tìm lại được sự cân bằng sau khi đã lăn bánh đường xa cùng một kẻ xa lạ.
Yusuke Kafuku (diễn bởi Hidetoshi Nishijima) là một nghệ sĩ đang đi dần qua nửa sau nhàm chán của đời mình, lòng vẫn quặn đau sau hai năm khi người vợ mà anh hết lòng yêu thương vĩnh viễn ra đi. Ngoài việc được mời lo liệu đạo diễn vở kịch Uncle Vanya của tác giả Nga Anton Chekov, vật mà anh còn chút thương yêu là chiếc xe hơi màu đỏ hiệu Saab. Vậy mà ban tổ chức liên hoan kịch nghệ ở Hiroshima lại muốn anh sử dụng cô lái xe mới khoảng 30 tuổi tên là Misaki Watari cầm vô-lăng chiếc Saab chở anh đến với liên hoan. Một cách miễn cưỡng, Kafuku phải giao xe và tính mạng cho cô gái, và trên đường đi, dần dần anh mới hiểu rằng chính cô ta cũng đang nặng lòng đau khổ vì mất mát như anh vậy…
Drive My Car là phim thứ năm của đạo diễn Ryusuke Hamaguchi vốn được giới chuyên ngành chú ý từ khi anh lần đầu đến dự LHP Quốc tế Cannes năm 2008 với phim Passion, một phim tình cảm bi. Năm 2015 với Happy Hour; năm 2018 với Asako I & II; và năm 2021 với Wheel of Fortune and Fantasy, anh đã được xem như là một nghệ sĩ tài giỏi trong lãnh vực mô tả nội tâm con người mà chỉ có quan hệ mật thiết thời gian dài giữa người với người mới có thể giải thoát ra khỏi những tâm trạng bi sầu.
Kết quả bình chọn của National Society of Film Critics rất nặng ký, có tầm ảnh hưởng đáng kể đến các viện sĩ Hàn lâm điện ảnh Mỹ. Hội này gồm 60 nhà phê bình điện ảnh làm việc tại các báo và công ty truyền thông lớn tại Los Angeles, Boston, New York, Philadelphia, Chicago (các báo hàng đầu như Wall Street Journal, Los Angeles Times, The New Yorker, Christian Science Monitor và NPR). Còn nhớ đầu năm 2021, cũng chính hiệp hội này đã chọn Nomadland là Phim xuất sắc nhất và rồi Oscar 2021 Phim xuất sắc nhất đã thuộc về phim này. Chuyện này liệu sẽ lặp lại với Drive My Car?
KẾT QUẢ CHẤM GIẢI 2022 CỦA HIỆP HỘI CÁC NHÀ PHÊ BÌNH PHIM QUỐC GIA HOA KỲ
Phim xuất sắc nhất: Drive My Car
Phim hay hạng nhì: Petite Maman (một phim Pháp, của đạo diễn Céline Sciamma); The Power of the Dog của đạo diễn Jane Campion
Đạo diễn xuất sắc nhất: Ryusuke Hamaguchi (Drive My Car; Wheel of Fortune and Fantasy)
Đạo diễn hạng nhì: Jane Campion (The Power of the Dog); Céline Sciamma (Petite Maman)
Nữ diễn viên xuất sắc nhất: Penélope Cruz (Parallel Mothers)
Nữ diễn viên hạng nhì: Renate Reinsve (The Worst Person in the World); Alana Haim (Licorice Pizza)
Nam diễn viên xuất sắc nhất: Hidetoshi Nishijima (Drive My Car)
Nam diễn viên hạng nhì: Benedict Cumberbatch (The Power of the Dog); Simon Rex (Red Rocket)
Nữ diễn viên phụ: Ruth Negga (Passing)
Nữ diễn viên phụ hạng nhì: Ariana DeBose (West Side Story); Jessie Buckley (The Lost Daughter)
Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất: Anders Danielsen Lie (The Worst Person in the World)
Nam diễn viên phụ hạng nhì: Vincent Lindon (Titane); Mike Faist (West Side Story) và Kodi Smit-McPhee (The Power of the Dog)
Kịch bản xuất sắc nhất: Ryusuke Hamaguchi và Takamasa Oe (Drive My Car) – hai người Nhật đầu tiên giành giải Kịch bản xuất sắc nhất tại Cannes
Kịch bản hạng nhì: Pedro Almodóvar (Parallel Mothers); Paul Thomas Anderson (Licorice Pizza)
Quay phim (cinematography): Andrew Droz Palermo (The Green Knight)
Quay phim hạng nhì: Ari Wegner (The Power of the Dog); Sayombhu Mukdeeprom (Memoria)
