Bộ phim truyền hình nhiều tập Squid Game đang gây sốt toàn cầu. Đây là bộ phim nhiều tập đầu tiên của Hàn Quốc lọt vào vị trí top trên Netflix ở Mỹ. Phát hành ngày 17 Tháng Chín, chỉ hai ngày sau Squid Game lọt vào top 10 (hạng 8), lên hạng hai sau một ngày nữa và cuối cùng hạng nhất sau thêm một ngày.
Một hiện tượng toàn cầu
Sức hút lớn của Squid Game (chín tập) đã giúp nó sắp đánh bại bộ phim tình cảm lãng mạn Bridgerton nói về thời đại Regency và trở thành “loạt phim kịch bản gốc (không phải làm lại) lớn nhất mọi thời” của Netflix. Mặc dù chủ đề được Squid Game khai thác không mới (đã có nhiều bộ phim trò chơi man rợ như thế), nhưng nhờ hình ảnh ấn tượng, các nhân vật dễ hiểu và đi sâu vào “bản chất khó đoán” của con người, bộ phim đã thu hút được đông đảo khán giả trên thế giới.
Trong Squid Game, một nhóm 456 người, ngập đầu trong nợ nần và tuyệt vọng, bị dụ tham gia trò chơi sinh tồn khát máu để “đổi đời” và lấy lại hy vọng. Tổ chức trò chơi là những con người bí ẩn mang mặt nạ và trang phục đỏ. Nếu thắng cả sáu trò chơi, người chơi sẽ ra về với hàng chục tỉ won (tương đương khoảng $40 triệu), còn thua thì đồng nghĩa với mất mạng. Các trò chơi trong phim không phức tạp lắm. Đơn giản chỉ là những trò chơi quên thuộc thời thơ ấu. Nhưng sự đan xen kinh ngạc giữa một trò chơi ngây thơ của trẻ con với những cái chết đầy bạo lực đã khiến người xem phải bật dậy hốt hoảng!
Đạo diễn Hwang Dong-hyuk của Squid Game bộc bạch trong một cuộc phỏng vấn: “Bí ẩn sự hấp dẫn của Squid Game ở chỗ khán giả được chứng kiến những người lớn sống trong tuyệt vọng cùng cực phải liều mạng để giành chiến thắng trong những trò chơi họ từng chơi từ lúc còn bé. Thắng có nghĩa là tồn tại. Các trò chơi rất đơn giản, dễ chơi, luật chơi được tối giản để người xem có thể tập trung nhiều hơn vào từng nhân vật”. Hoài cổ nhưng sức hút rất mạnh. Ví dụ, trò chơi tổ ong “Dalgona” trong tập ba là thử thách mà hầu hết người Hàn Quốc từng chơi ở tuổi ấu thơ. Trong trò chơi, người chơi phải cẩn thận dùng kim cắt ra một hình dạng từ một miếng kẹo tổ ong mỏng như tờ giấy. Nếu hình dạng không đạt yêu cầu và kẹo bị nứt, họ sẽ thua cuộc. Một tài khoản Twitter Hàn Quốc viết: “Nhờ Squid Game tôi mới nhớ kẹo Dalgona và muốn ăn lại nó. Nhưng đã 20 năm rồi nên không biết chúng còn được bán không? Tôi không nghĩ có thể tìm được chúng!”.
Khán giả thấy dáng dấp mình trong phim
Các nhà phê bình phim ảnh cho rằng sự thành công của Squid Game là do chính các nhân vật đời thường của trò chơi. Dù đều bị vướng vào rắc rối tiền bạc nhưng nhiều người chơi là “công dân hạng hai”, bị rơi vào cảnh khốn cùng và bị gạt ra ngoài lề xã hội. Ví dụ, vai chính Gi-hun là một người đàn ông mê cờ bạc đang tìm cách để được gia đình tôn trọng. Anh ta còn thất bại trong doanh nghiệp riêng và có khi phải ăn cắp tiền của mẹ để đánh bạc! Gi-hun do diễn viên Lee Jung-jae (Along With the Gods, The Face Reader) đóng.
Kim Pyeong-gang, giáo sư môn văn hóa thế giới tại Đại học Sangmyung, nhận định: “Hầu như tất cả mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ và những người thường xuyên chịu đựng sự ghét bỏ, xa lánh và mang tâm lý oán hận trong cuộc sống thực rất dễ đồng cảm với các nhân vật. Họ thấy bóng dáng mình trong đó. Giống như các nước Đông Á khác, sự cạnh tranh khốc liệt trong xã hội Hàn Quốc khiến nhiều người thấy giấc mộng tan tành.
Cho dù làm việc chăm chỉ và hết mức, chưa chắc bạn đạt được thành công khi thi vào đại học hoặc có một công việc tốt, lo được cho bản thân và gia đình. Các trò chơi trong Squid Game, dù chết chóc, vẫn là một thế giới dựa trên sự công bằng, khác với thế giới thực. Nói rõ hơn, lạc vào ‘thế giới ảo thay thế’ này, khán giả thấy giấc mơi vẫn còn chứ chưa hoàn toàn mất”. Nói như một thành viên sản xuất Squid Game: “Tất cả người tham gia trò chơi đều bình đẳng. Những người bị phân biệt và đối xử bất công ở thế giới bên ngoài đều có cơ hội chiến thắng trong một cuộc cạnh tranh công bằng”.
Ăn cắp ý tưởng?
Đạo diễn Hwang Dong-hyuk được biết đến với thành công lớn của bộ phim lạm dụng tình dục Silenced (2011) và bộ phim hành động lịch sử chuyển thể từ truyện The Fortress (2017). Truyền thông phương Tây so sánh sự tương đồng về chủ đề giữa Squid Game và Parasite (phim Hàn Quốc đoạt giải Oscar 2019).
Cả hai cùng nhấn mạnh đến sự chênh lệch giàu nghèo và bất công xã hội, dù hướng giải quyết có khác nhau, tương tự Hunger Games và Battle Royale. Nhưng ở khu vực Đông Á, khán giả thấy Squid Game có những điểm tương đồng với bộ phim điện ảnh Nhật Bản As The Gods Will (2014) nói về một nhóm học sinh trung học. Mạch truyện gần giống nhau. Thậm chí có người cáo buộc Squid Game “ăn cắp ý tưởng”! Trong As The Gods Will cũng có trò chơi truyền thống dành cho trẻ em “Đèn xanh, đèn đỏ”.
Tuy nhiên, đạo diễn Hwang phủ nhận hoàn toàn cáo buộc. Ông tâm sự: “Tôi thừa nhận mình là người say mê các bộ phim hoạt hình và truyện tranh Nhật Bản trong nhiều năm. Tôi bắt đầu nghĩ đến việc thực hiện Squid Game từ năm 2008 và viết kịch bản vào năm 2009. Tôi bỏ ra nhiều thời gian ngồi quán cà phê đọc những truyện tranh như Battle Royale, Liar Game và bị thu hút bởi những trò chơi trong đó. Nhưng vì tính phức tạp của chúng nên tôi quyết định sử dụng các trò chơi trẻ em, đơn giản và hoài cảm hơn. Có lúc tôi uống đến nửa chai soju để tìm cảm hứng. Viết kịch bản Squid Game khó hơn bình thường vì đây là phim nhiều tập. Tôi mất đến sáu tháng viết đi viết lại hai tập đầu, tham khảo ý kiến nhiều bạn bè để hoàn thiện các tình tiết sao cho hấp dẫn. Tôi khẳng định là không có mối liên hệ nào giữa Squid Game và As The Gods Will mà chỉ tương đồng về thể loại. Những điểm tương đồng chỉ là trùng hợp. Không có ai sao chép của ai cả!”.
Kỹ nghệ giải trí Hàn Quốc rất thành công với các thương hiệu âm nhạc và điện ảnh như nhóm BTS, như phim Parasite, như Gangnam Style hoặc bộ phim tình cảm mùi mẫn Crash Landing on You. Với Squid Game, phim này đang thật sự là hiện tượng toàn cầu. Nó đang là bộ phim truyền hình đứng vị trí đầu bảng tại 90 quốc gia – tính đến đầu Tháng Mười. Vô số khán giả đang yêu cầu hãy sớm có mùa thứ hai (season 2) của loạt phim. Nhưng có lẽ họ sẽ phải chờ đợi lâu. Lý do, dù Hwang rất vui vì thành công của bộ phim nhưng ông cho biết làm phim là một quá trình dài và ức chế. “Hiện tôi chưa có kế hoạch làm Squid Game 2. Chỉ nghĩ đến nó thôi cũng đã mệt lắm rồi. Nếu có, tôi chỉ làm sau khi quay lại với phim điện ảnh”.
