Lâu nay, kết quả giải Hiệp hội diễn viên màn ảnh Mỹ (Screen Actors Guild – SAG) luôn được xem là dấu hiệu báo trước về kết quả Oscar, vì hầu như mọi viện sĩ thuộc nhóm diễn viên trong Hàn Lâm Điện ảnh Mỹ đều là hội viên chính thức của SAG. Nếu truyền thống này tiếp tục diễn ra vào đêm 22 Tháng Ba tới đây, CODA sẽ đoạt giải Oscar 2022 Phim xuất sắc nhất.
NHỮNG “TIỀN LỆ” TRONG LỊCH SỬ OSCAR
Bước vào buổi trao giải SAG 2022 hôm Chủ Nhật 27 Tháng Hai, phim nặng ký nhất có nhiều cơ may thắng lớn nhất là The Power of the Dog của nữ đạo diễn Tân Tây Lan 67 tuổi Jane Campion. Thế nhưng khi ánh đèn tắt đi, phim này không được giải nào, ngược lại CODA của nữ đạo diễn Mỹ 45 tuổi Sian Heder trở thành “phim sự kiện” vì giành được giải Tập thể diễn viên xuất sắc nhất, tương đương với giải Oscar Phim Xuất sắc nhất.
Nếu CODA (làm lại từ phim Pháp La Famille Bélier, năm 2014) đoạt Oscar 2022 Phim xuất sắc nhất thì dĩ nhiên đó là một ngạc nhiên rất lớn nhưng không phải là chuyện lạ hy hữu lần đầu xảy ra trong lịch sử công nghiệp điện ảnh Mỹ. Còn nhớ hồi năm 1986, cô nàng Marlee Matlin đã là người khiếm thính đầu tiên được sung sướng và vinh dự ôm trọn tượng vàng Oscar dành cho nữ diễn viên xuất sắc nhất, với vai diễn xuất sắc trong phim Children of a Lesser God. Đó là một phần thưởng rất lớn vì Marlee Matlin đã vượt lên trên bốn đối thủ gạo cội sừng sỏ hơn mình rất nhiều, gồm Jane Fonda (phim The Morning After); Sissy Spacek (Crimes of the heart); Kathleen Turner (Peggy Sue Got Married) và Sigourney Weaver (Aliens).
Và qua sự việc CODA thắng lớn ở lễ trao giải SAG 2022, lịch sử điện ảnh lại đang trên hành trình lập nên “chuyện lạ” mới nữa. Bất ngờ được nêu tên là nghệ sĩ đoạt SAG Nam diễn viên vai phụ (tức thắng tài năng trẻ đang nổi Kodi Smeet-McPhee trong The Power of the Dog), Troy Kotsur nhận giải và kể cho mọi người biết về những năm anh đã phải ngủ trong xe, phòng thay quần áo, trải qua muôn vàn thử thách khó khăn để có được cuộc sống như người bình thường và theo đuổi nghề mình yêu thích nhất. Anh nói như muốn khóc rằng, tất cả trải nghiệm khó quên ấy chỉ vì mình là “diễn viên khiếm thính”.
PHIM GÕ VÀO TRÁI TIM KHÁN GIẢ
Mà CODA có nghĩa là gì? Thưa đó là viết tắt của “Children of Deaf Adults”, tức Những người con của bố mẹ khiếm thính. Chỉ cần biết sơ về nội dung thì đủ hiểu CODA có thể sẽ là “phim sự kiện bất ngờ làm nên lịch sử” tại đêm Oscar 2022 tới đây. Là một CODA, cô gái trẻ Ruby Rossi (diễn bởi tài năng trẻ người Anh Emilia Jones) là thành viên nghe nói bình thường duy nhất trong gia đình toàn người không thể nào nghe được bất cứ ai nói gì. Khi nghề cá của bố mẹ ở Gloucester (Massachusetts) có nguy cơ bị tiêu tan, Ruby khắc khoải giữa hai lựa chọn, hoặc ở lại với gia đình lo cho bố mẹ khiếm thính hoặc bỏ ra đi theo đuổi đam mê âm nhạc ở Berkley College of Music…
Khi trình chiếu tại LHP Sundance 2021, CODA mới chỉ là một phim nhỏ, cực kỳ khiêm tốn giữa rừng phim truyện của những nghệ sĩ đã trưởng thành lẫn những nghệ sĩ còn non trẻ tuổi đời lẫn tuổi nghề. Nhưng các tay săn lùng phim hay, phim mới lạ của Apple TV Plus đã quyết định mua nó với giá $25 triệu vì tin rằng nó có khả năng vươn xa, vươn rộng mà đánh vào trái tim của rất nhiều người xem. Theo vài nhà phê bình, CODA không khiến khán giả nao lòng bằng như khi xem Kramer vs Kramer (Dustin Hoffman và Meryl Streep thời xửa thời xưa) nhưng cũng đủ khiến họ phải ướt mi! Đáng nể, CODA trở thành phim đầu tiên trong lịch sử hơn 30 năm của Liên hoan phim Sundance (Mỹ) đoạt Giải Lớn của Ban giám khảo, giải đạo diễn, giải đặc biệt của ban giám khảo dành cho tập thể diễn viên và giải khán giả ở hạng mục phim bi Mỹ.
Theo dòng thời sự những sự kiện điện ảnh diễn ra trong năm 2021, CODA dần thu được thêm nhiều lời khen của giới phê bình. Tuy nhiên nó chưa bao giờ được nhắc đến, tung hê nhiều như các ứng cử viên Oscar 2022 nặng ký nhất hiện nay là The Power of the Dog (của Jane Campion); Belfast (Kenneth Brannagh); West Side Story (Steven Spielberg)… Nói tóm lại, CODA là phim bi về gia đình nên xem nếu có thời gian chứ không phải là phim “có mùi Oscar” nhất thiết phải xem! Cụ thể là trong khi The Power of the Dog dẫn đầu cuộc đua tranh Oscar lần thứ 94 với 12 đề cử thì CODA chỉ được ba đề cử (phim, nam vai phụ và kịch bản chuyển thể).
Nhưng với chiến thắng lớn trong lễ trao giải SAG 2022 được giới báo chí mô tả là một “chiến thắng gây chấn động”, CODA nay là đối thủ đáng gờm nhất của The Power of the Dog ở hạng mục Phim xuất sắc nhất. Hai phim này chắc chắn có những khán giả hâm mộ riêng, CODA là phim bi về gia đình dành cho công chúng dễ tính; còn The Power of the Dog, cũng là phim bi, nhưng dành cho khán giả thích xem và suy tư, chiêm nghiệm nhiều hơn về một thực tế xã hội trong đó vấn đề giới tính chưa được hoàn toàn chấp nhận.
Và như vậy, những bạn mê phim ảnh sẽ lại nhớ, cuộc đối đầu như thế thực ra chẳng có chi là mới lạ, đã có tiền lệ trong dòng chảy của lịch sử điện ảnh. Mùa Oscar nào cũng có phim giải trí đám đông chọi với phim ẩn chứa chiều sâu trong lòng con người, điển hình là Pulp Fiction với Forrest Gump (thắng Oscar 1995); Avatar với The Hurt Locker (thắng Oscar 2010); The King’s Speech (thắng Oscar 2011) với The Social Network… Có một thực tế này thì “mới lạ” 100%: cả CODA lẫn The Power of the Dog đều là phim streamlining chứ không phải phim chiếu rạp là chính. CODA của Apple TV Plus còn The Power of the Dog của Netflix.
