Một chị bạn mở cuộc thăm dò ý kiến những đôi uyên ương cao niên. Hỏi, trong túp lều tranh có bao nhiêu trái tim vàng xin ông Tơ bà Nguyệt xe thêm kiếp nữa.
Bà sốt sắng tham gia chương trình. Bà không dám trả lời cho ông. Nhưng bà nghĩ, rất có thể ông nói “không”. Vì, có lần bà đang lim dim thổn thức theo lời ca của một trong những bài hát bà mê nhất đời Trăm năm dù lỗi hẹn/ Nghìn năm vẫn không quên/ Vẫn nhớ y nguyên thì ông lay phắt bà ra khỏi cơn mơ với lời bàn “vớ vẩn”.
Thuở ông bà còn là vợ chồng son, dù chẳng là gái trong song cửa, nhưng lúc đó, trong mắt bà, ông quả thật là mây bốn phương trời. Những năm ấy, hai vợ chồng không nhất thiết phải có râu tôm, ruột bầu, mà ăn uống gì, cả hai cũng chan, cũng húp, cũng gật đầu khen ngon, miễn là ngồi bên nhau.
Bà không nhớ rõ, từ lúc nào hai ông bà thôi không còn ngâm nga, ôi đẹp sao là thuở ban đầu. Mức độ ông chẳng, bà chuộc gia tăng tỷ lệ thuận với những mùa thu ông bà chung đếm.
Thời bà còn miệt mài đèn sách đại học, ông lắc đầu khi nhìn bàn học của bà. Những cuốn tạp chí Việt ngữ nằm lẫn lộn giữa các sách giáo khoa, tự điển. Bên cạnh những bài vở bà ghi chép ở giảng đường là những thư từ bà nhận được hoặc bà đang viết. Bà vừa hí hoáy làm bài tập, vừa ngắm nghía mấy tấm hình ở Việt Nam gởi qua. Ông thấy mệt mắt lắm:
-Nếu bàn học của em gọn gàng hơn, chắc chắn em sẽ học giỏi tới đâu.
Bà tỉnh queo:
-Em học được tới đây là nhờ bàn học em như vậy. Em để đồ đạc theo thứ tự hợp lý của em. Anh nghe ông văn thi sĩ Paul Claudel nói nè: Die Ordnung ist die Lust der Vernunft, aber die Unordnung ist die Wonne der Phantasie. Ngăn nắp là niềm vui của lý trí. Nhưng lộn xộn mới là niềm vui cho trí tưởng tượng.
Cuối tuần, bà dọn dẹp lau chùi nhà cửa. Thỉnh thoảng, chiến dịch vệ sinh của bà bị đình trệ ở tủ sách. Bà đang lau lau, chùi chùi, chợt thấy một cuốn truyện bà đọc đã lâu. Bà lật lật vài trang, thấy lý thú. Thế là bà tháo bao tay, dựng chổi sát tường, ngồi đọc sách ngon lành. Ông đi ngang, vướng mắt:
-Em bận đọc sách thì để anh làm.
-Dạ, không, để từ từ, chút nữa em tiếp tục.
Ông khó chịu:
-Đời anh ghét nhứt là tật làm nửa chừng, rồi bỏ tùm lum ra đó.
Bà cười cười lấy lòng:
-Có gì mà anh phải ghét cho mệt người. Miễn sao tới chiều, em xong việc thì thôi.
Giờ thì bà rề qua lật cuốn Album, xem hình cũ thời đứa con còn nhỏ. Chà, mới có cách đây hơn hai chục năm mà ông bà xem trẻ ra phết. Vợ chồng con cái cười toe toét, mặt mày tươi rói. Nhìn hình, rồi ngó mặt ông nhăn nhăn như khỉ ăn ớt, chắc ông đang nói thiệt, chứ không phải nhỏng nhảnh giống như bài hát con gái nói ghét là thương. Thôi, tránh… khỉ chẳng xấu mặt nào. Bà xếp cuốn Album, uể oải cầm chổi, túm khăn tiếp tục thi hành “bổn phận công dân”.
Vợ chồng người bạn đến chơi. Bốn người rân ran chuyện trò. Ông pha cà phê. Bà cẩn thận dọn cái dĩa để bỏ muỗng. Khuấy đường xong, ông vẫn để cái muỗng trong cốc cà phê khi uống. Bà trỏ trỏ cái dĩa. Ông làm lơ, không phản ứng. Bà chợt nhớ chuyện diễu, tưng tửng kể. Người kia đến gặp bác sĩ, khai bệnh: “Thưa bác sĩ, mỗi khi uống cà phê, mắt tôi bị đau buốt”. Bác sĩ chẳng nghe tim, bắt mạch, mà chỉ nhìn bệnh nhân, tủm tỉm: “Ông không cần thuốc thang gì cả ông ạ. Mỗi khi nâng cốc cà phê, ông chỉ việc lấy cái muỗng ra là khỏi bệnh ngay.” Chị bạn cười ha ha: “Trời, y chang chuyện nhà tui.” Ông sa sầm. Khi khách đã về, ông hầm hầm:
-Sao em cứ gây chuyện hoài vậy?
Bà ngạc nhiên:
-Chuyện gì vậy anh?
-Em có nhất thiết phải blamieren* anh trước mặt mọi người không?
Bà vẫn ngơ ngác, chưa hiểu. Ông nói:
-Chuyện hồi nãy muỗng cà phê đó.
Bà vỡ lẽ:
-Ồ, chuyện giỡn thôi mà.
Ông lẩm nhẩm:
-Anh thấy không có gì vui cả.
Điều làm ông bực nhất là lối hành xử kiểu nói có sách, mách có chứng của bà. Đứa con hỏi đường về thăm nhà ngoại nội xa gần. Ông nói:
-Về ngoại gần 500 cây số. Về nội hơn 300 cây số.
Bà ngó ông một cái sắc lẻm, rồi ào ào bật computer (thuở xưa chưa có smartphone). Bà vào internet loay hoay một hồi, đọc to:
-Đây nè. Về bên ngoại là 412 cây số. Còn về bên nội là 391 cây số. Tức là chênh lệch nhau 21 cây số thôi. Nói như anh, giống như về bên ngoại xa gấp đôi về bên nội.
Ông chăm chú trước màn hình, vừa lòng vòng trong chợ amazon, tìm mua vài món phụ tùng xe hơi, vừa ê a hát cầu ân ái đêm nay gãy một nhịp rồi. Bà đang ở phòng khác, thoắt một cái, chạy ào đến bên ông, nói không kịp thở:
-Không phải là cầu ân ái mà cầu thân ái anh ơi. Nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng nghe được, ổng đau lòng lắm.
Ông quay qua ngó bà, nghĩ bụng, chỉ vậy, bà cũng ầm ỹ. Ông nhún vai:
-Ca sĩ còn hát sai lời hà rầm kìa, chết chóc gì đâu.
Ông chợt nhớ, bà thường sắc giọng bắt bẻ: “Em chúa ghét ca sĩ sửa lời bài hát vô tội vạ”.
Ông định phân trần rằng, ông chẳng phải ca sĩ. Nhưng bà đang chăm chú nhìn tablet, quẹt quẹt. Có nói, bà chả để ý. Mấy phút sau, giọng ca sĩ Hoàng Oanh trong trẻo, Một ngày vào thuở xa xưa… Bà xuỵt xuỵt cho ông nghe rõ cầu thân ái đêm nay gẫy một nhịp rồi…
Từ đó, ông gạch bỏ bài hát khỏi danh sách những nhạc phẩm ruột của ông.
Bà ra rả nhắc ông quan tâm đến chuyện bảo vệ môi trường. Có dịp, bà tường thuật ngay:
-Anh biết không? Việc sử dụng nước của nhân loại tăng mười lần trong khi dân số địa cầu tăng chỉ bốn lần…
Ông nói ngay để bà “tắt máy”:
-Biết rồi, khỏi kể.
Thường thường, ông mặc cho bà cắp củm với mấy xô nước rửa rau. Nhưng ông dặn đi, dặn lại bà, khi có khách, bà nên bỏ lệ dùng nước rửa rau để tưới cây. Bà nhíu mày:
-Ủa, lấy nước rửa rau tưới cây đâu có mất vệ sinh.
-Đúng rồi. Nhưng người ta thấy em xài nước vậy, họ nghĩ mình kẹo.
Bà bật cười:
-Ui, nếu họ nghĩ vậy, thì thấy hoặc không thấy, em đích thị là kẹo kéo rồi.
Nhóm bạn đến nhà ông bà đàn đúm nấu nướng. Mỗi người một tay, xúm lại đổ bánh xèo. Bà đem bịch rau người bạn vừa mang tới đi rửa. Ông liếc liếc. Bà thản nhiên xách mấy bình tưới cây để cạnh bồn rửa. Dường như không ai để ý, khi bà bưng thau nước rửa rau đổ vào bình tưới cây. Ông nhẹ nhõm. Mười người mà không khí ồn ào náo nhiệt như chợ trời. Bà trỏ mấy bình nước tưới cây:
-Nè, các bạn nhìn mấy bình nước này có nhận thấy tui là người hiền không?
-Không. Mấy bình nước liên quan gì đến hiền hay dữ.
Bà vờ nghiêm mặt:
-Có người hiền lành, người hiền hậu, người hiền từ… Nhưng tui thì hiền tạ. Tức là hiền lắm, hiền đến một tạ.
Bà ngưng một chút, rồi cười hì hì:
-Mà hiền tạ cũng là là… hà tiện.
Bạn bè cười ồ:
-Có lý, có lý.
Thấy thời cơ thuận lợi, bà bắt đầu bài diễn văn. Nguồn nước không phải vô tận. Mình phải tiện tặn để dành cho đời sau. Mình không nên phung phí nước sạch… Các bà nhao nhao:
-Khỏi lo. Gì chớ chuyện xài nước tui cũng hiền tạ một cây. Xài không kỹ, trả tiền lủng túi, méo mặt luôn.
Mấy người bạn vui vẻ hưởng ứng đề tài nước non của bà. Nhưng ông buồn trong bụng. Bà chẳng bao giờ chịu nhượng bộ ông, cho dù lời yêu cầu nhỏ tẹo.
Trong nhà bếp người bạn, bà đang phụ giúp bày biện bánh trái để cả nhóm trà dư tửu hậu chuyện phiếm. Giọng ông sang sảng: “Thị trường chứng khoán hấp dẫn không thua gì truyện trinh thám. Mấy loại khẩu phần của các hãng xe hơi… Nhưng không bằng các hãng về năng lượng dầu mỏ…” Bà giật bắn cả người. Ông lại nói nhầm chữ rồi. Bà chạy lên phòng khách, cười cười, xìa vô ngồi cạnh, khèo khèo, ghé tai ông, thì thào:
-Cổ phần anh à, chứ không phải khẩu phần.
Ông khựng một chút:
-Ừ, ừ, cổ phần, khẩu phần gì cũng vậy.
Câu chuyện sau đó kém phần rôm rả. Bà hơi áy náy làm ông cụt hứng. Nhưng ông cứ nhắc đi nhắc lại chữ “phần ăn”, rồi lỡ người bạn nào đó tưởng thị trường chứng khoán buôn bán “phần ăn” sao. Trên đường về, ông tỏ ra rất bực dọc:
-Anh kỵ nhứt cái tật nhảy vô họng khi người khác nói chuyện.
Bà nghĩ, đúng là làm ơn mắc oán. Lẽ ra ông phải mừng, vì bà giúp ông sửa sai kịp thời chứ. Tuy vậy, biết ông đang giận, bà dịu giọng phân bua :
-Thường thì em đâu có nhắc. Nhưng trong trường hợp này hai chữ hoàn toàn khác biệt.
Ông cắt lời:
-Ai mà chẳng hiểu anh nói về Aktien**. Đâu cần em phải làm tài lanh sửa lưng.
Ô vậy ra, câu ca dao Chồng giận thì vợ bớt lời/ Cơm sôi bớt lửa chẳng đời nào khê sai bét. Điệu này, bà phải tắt bếp luôn cho rồi. Nghĩ vậy. Bà im re. Không khí “hờn anh, giận em” kéo dài cả ngày.
Ông bà dự định quét vôi trần nhà bếp. Trần nhà màu trắng, sau nhiều năm hít thở cá kho, thịt rim, giờ đã hơi ngà ngà vàng. Ông nói:
-Kỳ này mình thay đổi màu khác, lạ một chút.
Bà bàn bạc:
-Thôi anh ạ. Bếp nhà mình chật quá, màu sắc này nọ không hợp đâu. Mình sơn lại màu trắng, nhìn cho thoáng.
Ông lửng lơ:
-Để coi.
Ông đón bà ở phi trường sau chuyến công tác. Ông hí hửng:
-Anh có món quà đặc biệt cho em.
Bà mừng rỡ:
-Cám ơn anh. Cho em coi đi. Hồi hộp quá.
-Đâu được. Về nhà mới thấy.
Bà cảm động ghê. Tội nghiệp ông. Ở nhà lui cui một mình cả tuần, chắc buồn lắm. Vậy mà, cũng có quà cho mình. Vừa bước vô nhà, ông kéo tay bà phăng phăng xuống bếp, ra dấu cho bà nhìn lên. Ông hớn hở:
-Thấy chồng em chiến không!
Bà ngó trần nhà màu tím, tắt tiếng. Nhà bếp như càng chật hẹp hơn vì màu tối của trần nhà. Bà lắp bắp:
-Mà, mà sao anh sơn màu tối dữ vậy?
Ông chưng hửng. Tưởng bà thể nào xuýt xoa khen ông giỏi. Khen trần nhà mới đẹp. Ai ngờ, bà cứ ngó trần nhà, rồi ngó ông, vẻ thất vọng.
-Chị Mai ngắm trần nhà, khen quá trời. Màu này chị ấy thích lắm.
-Ủa, ở đâu mà lại có chị Mai chen vô đây?
Ông giảng giải:
-Chị Mai hỏi anh khi nào ra Baumarkt***, cho chị theo ké, mua chậu cây. Sẵn dịp, có chị đi cùng, anh hỏi ý kiến chị. Chị đề nghị màu tím. Anh thấy cũng được.
Bà rầu rĩ. Khi không, ông chiều ý chị hàng xóm, bỏ ngoài tai lời bàn bạc của vợ. Ông bực dọc. Đã hì hục cả ngày sơn phết cho kịp, làm quà đón vợ, chẳng được tiếng cảm ơn, chỉ thấy mặt bí xị của bà. Thế là không khí trong nhà ông bà cả ngày buồn buồn như màu tím của trần nhà bếp.
Nhiều điều bà làm, ông thấy sao gai mắt. Lắm điều ông nói, bà nghe sao chói tai. Theo ngôn ngữ thời thượng, chắc là ông “oải” bà lắm. Còn bà, cũng “ớn chè đậu” rồi. E rằng cả ông lẫn bà sẽ nộp hai tờ đơn xin miễn gia hạn hợp đồng tơ hồng cho kiếp mai. Bà mở bộ phim nhiều tập “Chuyện chúng mình”. Coi kìa, cảnh này mặt ông quạu cọ, cảnh kia mặt bà cáu kỉnh. Ngó bộ con vi khuẩn “không ưa, ghét, kỵ” có mặt khắp nơi trong mọi sinh hoạt của ông bà.
Ví dụ, niềm thương là hạt đậu xanh, nỗi ghét là hạt đậu đỏ. Cứ mỗi lần thủ thỉ “thương ghê”, thì nhón hạt đậu xanh bỏ vào lọ. Còn mỗi khi lầm bầm “ghét quá”, thì nhón hạt đậu đỏ. Nào, bây giờ ông bà thử trưng lọ hạt đậu của mình lên bàn coi. Ô! Sao cả hai lọ lắm đậu đỏ thế này, chỉ loe ngoe vài hạt đậu xanh. Nguy rồi! Người xưa đã cảnh cáo: Ghét của nào, trời trao của ấy. Ông bà phải kịp thời thay đổi chiến lược, chiến thuật. Cả hai phải mau mau chuyển đậu đỏ thành đậu xanh. Nghĩa là, trong kiếp này, cả hai phải thương nhau nhiều hơn, phải cố gắng tránh không đụng đến động từ “ghét”. Có vậy, mới hy vọng ông Tơ bà Nguyệt sẽ đáp ứng nguyện vọng không tái ngộ kiếp sau.
—
Nghĩa tiếng Việt của những chữ tiếng Đức trong bài:
*Aktien: cổ phiếu, cổ phần
**blamieren: bêu xấu, chọc quê
***Baumarkt: Chợ/cửa hàng bán vật liệu xây dựng
Trong bài có tích lời trong các nhạc phẩm:
Con gái, nhạc sĩ Ngọc Lễ
Người em sầu mộng, nhạc sĩ Y Vân, thơ thi sĩ Lưu Trọng Lư
Nghìn năm vẫn chưa quên, nhạc sĩ Phạm Duy
Chuyện một chiếc cầu đã gẫy, nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng
Thuở ban đầu, nhạc sĩ Phạm Đình Chương
