1/
Trong bốn mùa, mùa nào cũng có nét đẹp riêng của nó hết.
Xuân là tiết giao thời từ giá lạnh sang tươi vui. Cây bắt đầu chuyển mình nhú lộc non mơn mởn. Là Tết Nguyên Đán nhà nhà người người rộn ràng chào đón, cầu mong năm mới sẽ hạnh phúc may mắn hơn năm cũ.
Hạ ấm áp, ngàn hoa khoe hương sắc, ong bướm lượn la đà. Học trò kết thúc niên học náo nức mong những ngày nghỉ được rong chơi thỏa thích. Người lớn cũng thế.
Đông giá lạnh, gió bấc tái tê, tuyết phủ trùm lên vạn vật một màu trắng tinh khôi đến loá mắt. Những người thích thể thao cục cựa mở nhà kho mang đôi giày trượt ski và quần áo giữ ấm sẵn sàng cho các chuyến lên núi. Là mùa ông già Noel sẽ cưỡi con tuần lộc mang quà phân phát cho mọi trẻ con trên thế giới.
2/
Mùa Thu mới là đề tài bất tận cho các thi, văn, nhạc sĩ viết về nhiều nhất. Các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp lẫn amateur săn lùng các phong cảnh đẹp quyến rũ mê hồn.
Là mùa của rừng phong lá đỏ, trong truyện Kiều thi hào Nguyễn Du có nhắc:
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san
Là mùa của lá vàng xào xạc rơi:
Em không nghe mùa thu
Lá thu kêu xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô
(Tiếng Thu, Lưu Trọng Lư)
Là mùa của những tâm hồn mơ mộng tìm đến nhau trên lối đi bộ dọc theo hai bên bờ sông Seine, Paris. Lác đác vài nhóm nhỏ tụ họp lại mang nhạc cụ ra chơi, từng đôi nhịp nhàng dìu nhau theo âm thanh dìu dặt của điệu valse, tango, slow…
Khách qua đường đứng lại ngắm nhìn, rồi chừng như không cưỡng lại được tiếng nhạc du dương mời mọc, cũng hoà nhập lượn theo các vũ điệu trong không gian lãng mạn, dịu êm. Ánh nắng chiều vàng mùa Thu xuyên qua kẽ lá chiếu xuống các thân hình uyển chuyển xoay tròn theo điệu luân vũ, làm tôi nhớ đến mấy câu thơ của thi-sĩ- tình- yêu Nguyên Sa:
Mai tôi đi dù hôm nay đang vào thu
Giòng sông Seine đang mặc áo sương mù
Đang nhìn tôi mà khoe nước biếc
Khoe lá vàng lộng lẫy lối đi xưa
(Paris, Nguyên Sa)
Là mùa gây xao xuyến cho những trái tim nhạy cảm:
Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! vàng rơi: thu mênh mông
(Tỳ Bà, Bích Khê)
Hoặc ngậm ngùi cho sự từ ly của hai người yêu (hay vợ chồng):
Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi
….Đôi chúng ta sẽ chẳng còn nhìn nhau nữa
Trên cõi đời nầy…
Từ nay mãi mãi không thấy nhau…
(Mùa Thu Chết, nhạc lời Việt Phạm Duy)
Mùa Thu không chỉ có màu vàng và đỏ, mà còn có cả một bầu trời sương phủ:
Em ra đi mùa thu
Mùa thu không trở lại
Em ra đi mùa thu
Sương mờ giăng âm u
(Mùa thu không trở lại, Phạm Trọng)
Nhưng đặc biệt vùng cao nguyên nơi tôi sống, bầu trời mùa thu xanh một màu thăm thẳm đến khó rời ánh mắt, dõi tìm xem đâu là Vô Tận, Vô Biên trong cái Vô Cùng.
Anh mong chờ mùa thu
Trời đất kia ngả màu xanh lơ
…..
Anh mong chờ mùa thu
Tà áo xanh nào về với giấc mơ
Màu áo xanh là màu anh trót yêu
Người mơ không đến bao giờ
(Thu Quyến Rũ, Đoàn Chuẩn)
Tôi thích thơ thẩn xuyên qua các cánh đồng cỏ xanh mà ngọn hơi úa vàng chứ không còn mơn mởn như dạo tiết hè.
Hoặc lang thang vào rừng lá đã rụng gần hết chỉ còn trơ gốc cành khẳng khiu, hòa vào sự tĩnh lặng của không gian. Thỉnh thoảng nghe vài tiếng chim chuyền cành hót gọi bạn, gió hiu hiu thổi nhẹ cho vài chiếc lá còn sót lại rì rào xao động.
Hoặc leo lên dốc đồi thấp mà dọc theo lối mòn có những băng ghế gỗ, từ đó ngồi ngắm nhìn quang cảnh thành phố phía dưới. Xe cộ như những con ốc tí hon bò chậm chạp theo con đường giờ chỉ còn là một vệt loang loáng nhựa ngoằn ngoèo. Phóng tầm mắt qua ngọn đồi đối diện, nơi các ngôi nhà nằm lác đác. Tưởng tượng những người sống bên trong, giờ này họ làm gì? Bình thản uống cà phê nghe điệu nhạc folklore vùng núi Alpes (dân ca Thuỵ Sĩ)phát ra từ chiếc radio đời cổ hay đang săn sóc các chị bò sữa, hay chải lông cho ngựa ? Cuộc đời người nông dân ở đây tuy cũng làm những công việc đồng áng nặng nề nhưng sao thấy họ an nhiên hạnh phúc thế.
Nơi tôi sống cũng được gọi là thành phố, nhưng là một thành phố nhỏ. Tôi có thể mượn lời một bài thơ để diễn tả:
Phố núi cao, phố núi trời gần. Phố không xa nên có tình thân. Đi dăm phút đã về chốn cũ (Một Chút Gì Để Nhớ, Vũ Hữu Định)
Xuống đường, tôi đã đứng ngay trung tâm phố phường nhốn nháo. Nhưng chỉ vài bước chân là tôi đã hoà nhập vào thiên nhiên. Đồng ruộng, rừng thưa, đồi dốc.
Ở đây, dân tình rất thân thiện gần gũi. Người xứ khác đến cũng cùng nhận xét. Đó là lý do vì sao mà tôi không bỏ nơi này để di dời qua chốn khác. Những ai quen rộn rịp thì cho nơi đây tuy đẹp nhưng buồn, còn tôi thì thích cảnh bình yên tĩnh lặng.
3/
Tôi yêu mùa Thu.
Với trời xanh không một gợn mây, với nắng vàng nhàn nhạt, với lá vàng lá đỏ vương đầy mặt đất.
Với màu vàng tươi của các trái bí ngô. Với màu vàng ươm tươm ra từ con gà tây to kềnh trong lò nướng.
Khi các quầy hàng rau cải trong siêu thị hay ngoài chợ trời bày những trái bí dưới mọi kích thước tròn dài to nhỏ cho khách tha hồ chọn lựa thì đó là báo hiệu mùa lễ Halloween.
Lễ Tạ Ơn, một tập tục đáng khích lệ ở Bắc Mỹ mà tôi đã được tham dự đến ba lần ở Vancouver: ở nhà em trai, nhà chị vợ của em trai và nhà bạn học mà dòng đời đưa đẩy may mắn được gặp lại sau hơn 40 năm rời trường.
Cũng cùng lễ Tạ Ơn nhưng dân Canada lại không tổ chức cùng ngày với dân Mỹ, mà đã diễn ra sớm hơn cả tháng.
Ở châu Âu sao không có tập tục này nhỉ? Chắc vì họ là dân chính gốc, đất nước là của tổ tiên ông bà họ từ nhiều ngàn năm dựng lên chứ họ không phải là những di dân đi tìm đất mới nên họ không thấy có bổn phận hay trách nhiệm tạ ơn ai hết chăng ?
Nhưng lễ Halloween thì năm nào đến ngày, mới chập tối là chuông cửa nhà tôi đã reng. Các bé nhóc mặc y phục đen hóa trang vẽ mặt mày thành các con ma dễ thương đến xin kẹo bánh.
Có câu chuyện cười về ma, cô cháu gửi, tôi chép lại nguyên văn cho mọi người cùng đọc:
“Một cô gái rất sợ ma, phải đi học thêm buổi tối mà đường đi có đoạn rất vắng vẻ. Cô mong có người đi cùng với mình cho đỡ sợ
“Một hôm có chàng trai đạp xe chạy cùng chiều với mình, mừng quá cô chạy lên đi chung. Sau lúc trò chuyện, cô gái nói :
—Em vốn sợ ma lắm, mà đi đoạn đường này vắng em rất sợ, may là có anh đi chung.
“Chàng trai mỉm cười trìu mến nhìn cô gái, nói :
—Hồi còn sống anh cũng thế “
Lúc nhỏ tôi cũng sợ ma kinh khủng lắm. Theo thời gian thì tôi nhận ra “Quỉ- Người” mới đáng ghê tởm thôi.
Tôi có may mắn được tham dự nhiều lễ hội dân gian khá thú vị. Thí dụ như kỳ Festival Pumpkin gọi là Harvest Hullabaloo ở Spokane tiểu bang Washington cách nay ba năm.
Hôm ấy thật là một ngày đầy mây xám, trắng:
Trời không nắng cũng không mưa
Chỉ hiu hiu rét cho vừa nhớ thương
(Mùa Thu Năm Ngoái, Hồ Dzếnh)
Trên khoảnh đất rộng người ta bầy ra rất nhiều trái bí ngô — còn gọi trái bí đỏ—cho mọi người nhìn ngắm, hay leo lên ngồi chễm chệ để chụp hình kỷ niệm và… bán (tất nhiên). Họ dựng nhiều lều , mỗi lều bán món hàng đặc biệt của mình. Ở khu thức ăn uống tôi thấy một hàng ít nhất cũng năm bảy chục người đứng chờ. Nhóm chúng tôi bốn người cũng sáp lại gần để xem có gì đặc biệt mà người ta kiên nhẫn chờ lâu thế. Thì ra là họ bán pumpkin donuts, tức là bánh làm bằng bí với đường (và có lẽ một ít bột chăng? Tôi không rành lắm).
Hai vợ chồng người anh kêu cô em cứ đưa tôi đi vòng vòng xem thiên hạ trong lúc họ chờ mua cho tôi ăn thử cái donut bí đỏ chỉ mùa Thu mới có bán.
Bánh nướng tại chỗ chín đến đâu bán đến đấy, mà người mua lại đông nên phải hơn tiếng sau mới đến phiên.
Tôi ăn một miếng để không phụ tấm lòng người mua đãi khách. Trời ơi nó ngọt sao là ngọt, gắt cổ họng chịu hết nổi. Cố gắng ăn gần nửa cái donut rồi… đầu hàng luôn.
Chuyến đi chơi Seattle chỉ là bất ngờ nhưng nhờ đó tôi mới biết nơi đây có cơ quan đầu não của Microsoft, Amazone, Boeing, quán cà phê đầu tiên Starbucks dựng nghiệp, và nhất là đội banh bầu dục Seahawks nữa chứ.
Tôi biết thêm vùng đất khác của Hoa Kỳ, điều thú vị không phải nằm ở chỗ các nhà chọc trời, những công trình nhân tạo ngoại hạng hay những cám dỗ lóa mắt mà là được chiêm ngắm phong cảnh thiên nhiên hoang dại, những cánh đồng lúa mì mênh mông gặt xong còn trơ gốc rạ vàng đến ngút mắt, vườn táo các loại giòn ngọt, lễ hội dân gian gắn liền với đất đai, cây cỏ.
Tôi rất thích đi thăm xứ Mỹ và Gia Nã Đại để khám phá những điều mới lạ, cách sống, phong tục, lòng hiếu khách… nhất là được ngắm thỏa thích nét đẹp hùng vĩ huy hoàng mà thiên nhiên ban tặng.
Thanh Hà
Nov.2021
