Nhóm chúng tôi là những người cuối cùng chuẩn bị dời sang một tòa cao ốc văn phòng mới, khang trang và tân tiến hơn. Giá mươi năm trước, có lẽ tôi cũng còn đôi chút phấn khích. Còn bây giờ, một văn phòng hay chỗ ngồi làm việc có gì mà quan trọng?
Ra vào tòa nhà trống trải đã dọn đi gần hết, trời mùa Đông càng có vẻ lạnh lẽo hơn. Chỉ cần mẫn một người cứ lặng lẽ lau sàn hành lang bóng láng, hết chùi dọn phòng ăn lại đến hai ba nhà vệ sinh đâu còn mấy người sử dụng. Đó là một người lao công Mễ có nụ cười hiền lành, vẫn hay chào tôi mỗi lúc gặp mặt.
Đôi hôm trước gặp bà, tôi dừng lại bắt chuyện lâu hơn bình thường. Tôi hỏi bà rằng một khi tòa building này đóng cửa, bà sẽ làm việc ở đâu. Với chút tiếng Anh ít ỏi xen lẫn tiếng Tây Ban Nha, bà cũng đủ cho tôi hiểu ý là bà không biết nhưng rất mong được đi theo. Ngôn ngữ giới hạn nhưng nét mặt đượm buồn rộ rõ của bà không giấu được nỗi lo lắng. Tôi chúc bà may mắn nhưng không chắc lắm bà có được tiếp tục công việc hay không. Mỗi chủ cao ốc đã có sẳn những nhà thầu dọn dẹp của họ, hai cụm văn phòng mới cũ này lại hoàn toàn khác chủ.
Hôm qua xem vị nữ Giám mục Budde dạy thẳng Trump một bài học về lòng thương xót có lẽ đã làm nhiều người có lương tri xúc động. Lời của bà không chỉ là sự cảnh tỉnh với một kẻ ở cương vị lãnh đạo quốc gia mà còn để nhắc nhở lắm người về sự cảm thông, tình người với nhau nói chung, nếu họ còn chút lương tri. Tôi nhắc lại từ “lương tri” một lần nữa.
Những người di dân, như bà lao công nơi sở làm của tôi, hay những người đang xây dựng đường xá, hoặc đang làm việc tại các nông trang trại, xưởng thịt…, dù có giấy tờ hợp lệ hay không, là một phần cần thiết trong sự vận hành của nước Mỹ. Chưa dựa vào lòng thương xót hay trắc ẩn, khó hình dung được nếu không có những “công dân hạng ba” này thì nước Mỹ sẽ như thế nào. Những kẻ đánh đồng họ với tội phạm, hoặc đã tự hạ thấp trí tuệ lẫn nhân cách của mình, nếu có.
Mùa Đông nước Mỹ năm nay thật kỳ lạ. Nơi thì lửa cháy dữ dội, chỗ thì cả trăm năm qua chưa hề bị những cơn bão tuyết khắc nghiệt đến vậy. Xem ra chẳng khác gì tình trạng nước Mỹ hiện nay.
