Các trọng tài World Cup chỉ được chọn sau khi vượt qua các bài kiểm tra thể lực bắt buộc vì họ phải di chuyển từ 6 đến 8 dặm trong một trận đấu kéo dài 90 phút (và còn nhiều hơn nữa nếu có thêm hai hiệp phụ).
Nhìn từ World Cup Qatar
Các trọng tài luôn phải rèn luyện rất nhiều để có đủ phẩm chất cho các trận đấu cường độ cao tại vòng chung kết giải bóng đá thế giới World Cup. Ngoài sức bền, sức mạnh và sự nhanh nhẹn, còn phải có cái đầu tỉnh táo và “tinh thần thép” để đối phó với áp lực của trận đấu. Nói vậy để thấy không hề dễ dàng nếu muốn trở thành một trọng tài bóng đá xuất sắc cho một giải đấu đỉnh cao mà mọi con mắt đều dồn vào.
Trong khi sự chú ý của người hâm mộ thường tập trung vào cầu thủ trên sân, đặc biệt là các ngôi sao, thì trọng tài, từ chính đến phụ, cũng cần thể hiện trình độ thể lực đẳng cấp thế giới của họ. Theo Werner Helsen, nhà khoa học thể thao của Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA), để có thể chạy từ 6 đến 8 dặm trong một trận đấu dài 90 phút, một trọng tài phải có khả năng chạy nước rút, sức bền và nhạy cảm với hướng đi của bóng để không bỏ sót một tình huống nào. Bên cạnh đó là kỹ năng kiềm chế cảm xúc khi gặp phản ứng quá đáng của các cầu thủ và sự căng thẳng đôi lúc lên đến đỉnh điểm trên sân vì các tranh cãi hoặc va chạm (cố tình lẫn vô ý).
Trọng tài phải chạy liên tục đồng thời thực thi chính xác nhất các quy tắc của bóng đá, cả trên lẫn ngoài sân cỏ. Mark Geiger, người vào năm 2014 trở thành trọng tài đầu tiên của Hoa Kỳ điều hành một trận đấu loại trực tiếp tại World Cup, nhận định: “Trên sân cỏ có rất nhiều hoạt động cường độ cao mà trọng tài sẽ phải đáp ứng. Để theo kịp các cầu thủ quốc tế và chuyên nghiệp, họ cần rất nhiều về thể chất. Đó là lý do tại sao các trọng tài World Cup đã miệt mài tập luyện rất nghiêm túc và bài bản”.
Thể lực là yêu cầu số một
The Washington Post cho biết, trọng tài World Cup phải vượt qua các bài kiểm tra thể lực được FIFA chấp thuận để đánh giá tốc độ chạy nước rút và sự linh hoạt trên sân. Rick Eddy, giám đốc phát triển trọng tài của tổ chức điều hành bóng đá Mỹ US Soccer cho biết: “Thể lực là hộ chiếu của trọng tài. Nếu không có thể lực tốt, bạn sẽ không thể tiến bộ vì không thể vượt qua các bài kiểm tra trong khi chúng ngày càng khó hơn trong vài năm trở lại đây”.
Ủy ban trọng tài FIFA (FIFA Referees Committee) đã chọn 36 trọng tài chính, 69 trợ lý (trọng tài biên) và 24 người phụ trách các trợ lý trọng tài video (video assistant referees-VAR) để làm việc tại World Cup năm nay. Tại các trận đấu, FIFA bố trí năm trọng tài trên sân:
Một trọng tài chính (trọng tài trung tâm) điều khiển trận đấu, hai trợ lý trọng tài ở hai nửa sân đối diện và hai trọng tài thứ tư và thứ năm ở giữa băng ghế thực hiện nhiệm vụ hành chính và hỗ trợ trọng tài. Các trợ lý trọng tài video giám sát cảnh quay trận đấu và đánh giá các pha phát lại ngoài sân cỏ.
Rick Eddy cho biết, để được tham gia World Cup, một trọng tài phải làm việc ở giải đấu hàng đầu của đất nước mình ít nhất hai năm. Trước tiên các trọng tài Mỹ phải được tiến cử với FIFA thông qua một quy trình có sự can dự của Tổ chức trọng tài chuyên nghiệp (Professional Referee Organization-PRO, quản lý các trọng tài bóng đá chuyên nghiệp ở Bắc Mỹ) và Liên đoàn bóng đá Hoa Kỳ (US Soccer). Ngoài ra, tất cả những người được giới thiệu phải vượt qua các bài kiểm tra đầy thử thách về tốc độ và sự nhanh nhẹn.
Bài kiểm tra đầu tiên gồm: Sáu lần chạy nước rút 40 mét (không quá 6 giây một lần với nam và 6.4 giây đối với nữ) và chỉ có 60 giây nghỉ giữa mỗi lần.
Sau đó là bài kiểm tra khắc nghiệt không kém: Chạy 75 mét (không quá 15 giây đối với nam, 17 giây đối với nữ) 40 lần không nghỉ và đi bộ nhanh 25 mét (không quá 18 giây đối với nam, 20 giây đối với nữ) 40 lần không nghỉ (tương đương 4,000 mét, hoặc 10 vòng của đường đua 400 mét).
Cuối cùng là bài kiểm tra chuyển hướng được gọi là 7-7-7 mà theo Geiger (trọng tài chuyên nghiệp đã về hưu năm 2019 hiện là giám đốc phụ trách các trọng tài trận đấu cấp cao của PRO) gồm chạy nước rút 7 mét, rồi quay 90 độ sang trái và chạy nước rút thêm 7 mét, quay tiếp 90 độ sang phải và chạy nước rút thêm 7 mét nữa.
Bài tập này phải được thực hiện hai lần và mỗi lần không quá 4.9 giây. Mark Geiger giải thích: “Bài kiểm tra này mô phỏng lại thực tế trên sân của một trận đấu trong đó trọng tài chính không chạy liên tục. Lúc chạy, lúc ngừng, lúc đi bộ”.
Trợ lý trọng tài (trọng tài biên) có một bài kiểm tra hơi khác, gồm chạy nước rút và xáo trộn các bên, để bắt chước những gì họ làm trong một trận đấu thực. Tờ Washington Post đã nhờ cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp Mỹ Drew Skundrich, 27 tuổi, đánh giá các bài kiểm tra trọng tài vào đầu Tháng Mười Một trên sân tập câu lạc bộ cũ D.C. United của anh.
Sau khi hoàn tất các bài kiểm tra của một trọng tài chính, Skundrich thừa nhận chúng đã giúp anh đánh giá cao hơn công việc của một trọng tài. Anh nói: “Nó khó hơn tôi tưởng. Các trọng tài phải di chuyển nhiều vì họ phải theo kịp tốc độ của trận đấu. Một số trận đấu chuyển hướng rất nhanh. Không giống như hậu vệ hoặc tiền đạo (những người thường ở một bên sân) trọng tài phải bao quát toàn sân, vì vậy việc họ phải đáp ứng các bài kiểm tra thể lực là cần thiết”.
Tập luyện suốt sự nghiệp
Trọng tài cần phải tập luyện liên tục để theo kịp những yêu cầu phát triển của bóng đá. Đối với Joe Dickerson, 34 tuổi, người đã làm trọng tài toàn thời gian cho PRO từ năm 2018 và điều hành các trận đấu của Giải Liên đoàn Bóng đá chuyên nghiệp (Major League Soccer), điều đó có nghĩa là “phải tập luyện cả đời”.
Chế độ tập luyện của Dickerson (người chưa làm trọng tài tại World Cup nào) thay đổi suốt năm. Ở mùa giải MLS (Major League Soccer, giải bóng đá nhà nghề của Liên đoàn bóng đá quốc gia Hoa Kỳ), anh tập trung vào chạy bộ nhẹ và nâng tạ nhẹ, rồi mới chuyển sang tập luyện cường độ cao ngắt quãng để chuẩn bị cho bài kiểm tra thể lực dành cho các trọng tài FIFA.
Trong suốt mùa giải, Dickerson thực hiện rất nhiều bài tập chéo, gồm cả bơi lội để có thể phục hồi nhanh sau khi điều hành một trận đấu cường độ cao. Eddy, người từng làm trọng tài ở MLS trước khi làm việc cho U.S. Soccer cũng xem bơi lội, đạp xe là cần thiết để tăng cường sự dẻo dai và linh hoạt. Để có được sức khỏe trên sân, ngày hôm nay tập chạy nước rút, ngày hôm sau hãy tập chạy đường dài và hôm sau nữa là xuống bể bơi để hồi phục.
Hiểu được lối chơi của một đội và cầu thủ trên sân sẽ giúp công việc điều khiển trận đấu diễn ra suôn sẻ hơn. Eddy cho biết tất cả trọng tài giỏi đều ghi chép cẩn thận “tính cách và cách chơi” của từng cầu thủ tham dự trận đấu họ sắp điều khiển. Các trọng tài chuyên nghiệp cũng có khả năng dự đoán vị trí của quả bóng để quyết định quan sát ở đâu là tốt nhất.
Dickerson nói: “Đó không phải là khoảng cách mà là tốc độ, khả năng bùng nổ và năng động. Sau đó, phần khó khăn khác là đoán được diễn tiến. Chúng tôi đã dành rất nhiều công sức để xem các đoạn video chiếu lại và cố gắng hiểu những gì các đội có thể làm để đoán trước được vị trí cần có mặt. Vị trí quan sát của trọng tài có thể tạo ra sự khác biệt giữa việc bắt trúng hoặc bỏ lỡ một quả phạt đền. Chính vì vậy mà chúng tôi đang cố gắng để có thể đưa ra quyết định đúng đắn nhất từ vị trí thuận tiện nhất. Muốn vậy, điều kiện tiên quyết là phải có thể lực tốt để đến đúng nhanh vị trí cần đến”.
