Bước vào hội nghị Trung Ương 10, Tổng Bí Thư Tô Lâm đang đứng trước một thử thách lớn: duy trì sự ổn định và kiểm soát quyền lực trong bối cảnh các phe phái đối thủ đang tìm cách củng cố ảnh hưởng.
Kết quả của cuộc đấu tranh quyền lực này sẽ quyết định tương lai chính trị của ông Tô Lâm và định hình cục diện chính trị Việt Nam trong những năm tới.
Tháng Chín năm nay mang theo hai sự kiện quan trọng có ý nghĩa đặc biệt đối với chính trường Việt Nam: hội nghị Trung Ương 10 và chuyến thăm Hoa Kỳ của Tổng Bí Thư, kiêm Chủ Tịch Nước Tô Lâm. Trước đó, ông Tô Lâm đã tập trung quyền lực đáng kể khi nắm giữ cả hai chức vụ quan trọng nhất của Đảng và Nhà nước sau hội nghị Trung Ương 9 thông qua các phiên họp bất thường.
Với việc ông Tô Lâm sẽ phải thôi kiêm nhiệm chức vụ chủ tịch nước, hội nghị Trung Ương lần này có nhiệm vụ quan trọng là quyết định các vấn đề nhân sự cấp cao, trong đó có việc lựa chọn người kế nhiệm tại vị trí này. Động thái này được cho là nhằm tạo sự đồng thuận và thống nhất trong Đảng trước chuyến thăm Mỹ quan trọng của ông Tô Lâm, nơi ông sẽ tham dự Đại hội đồng Liên Hợp Quốc và có thể có các cuộc gặp gỡ cấp cao khác.
Kết thúc hội nghị Trung Ương 10, dự kiến cuộc chiến giành quyền lực sẽ tiếp diễn, tạo nên vòng xoáy tranh giành quyền lực vốn đã trở thành đặc điểm của chính trường Việt Nam. Việc ông Tô Lâm nắm giữ vị trí tổng bí thư, cùng với sự thăng tiến của phe Hưng Yên, đã tạo nên những xáo trộn trong cán cân quyền lực. Sự trỗi dậy của phe Hưng Yên, với 2 ủy viên Bộ Chính Trị là ông Tô Lâm và Thượng Tướng Lương Tam Quang, đều xuất thân từ lực lượng Công an, đang là mối quan ngại của các phe phái khác.
Các phe phái chịu thiệt hại sau các kỳ đại hội, đặc biệt là phe Nghệ An và Hà Tĩnh, đang tìm kiếm cơ hội để lấy lại vị thế. Tuy nhiên, việc đối đầu với phe Hưng Yên, do ông Tô Lâm lãnh đạo, là một thách thức lớn. Ông Tô Lâm không chỉ nắm giữ chức vụ cao nhất trong Đảng mà còn kiểm soát chặt chẽ lực lượng Công An, cùng với sự hỗ trợ từ Bộ Trưởng Lương Tam Quang.
Hiện tại, ít nhất ba thế lực đang chờ thời cơ để phản công phe Hưng Yên bao gồm phe Nghệ An, Hà Tĩnh và phe Thanh Hóa của Thủ Tướng Phạm Minh Chính. Bên cạnh đó, quân đội, dù đang phân tán quyền lực với mâu thuẫn âm ỉ giữa phe Tổng Cục Chính Trị do Thượng Tướng Lương Cường đứng đầu và phe Tổng Tham Mưu Trưởng do Đại Tướng Phan Văn Giang lãnh đạo nhưng vẫn là một đối trọng tiềm tàng. Sự chia rẽ nội bộ này khiến quân đội khó có thể hình thành một mặt trận thống nhất để chống lại sự bành trướng quyền lực của ông Tô Lâm và phe Hưng Yên, đồng thời cản trở khả năng trở thành một lực lượng chính trị đủ mạnh. Việc quân đội thất thế trước công an trong thời gian qua một phần cũng xuất phát từ sự thiếu đoàn kết này.
Việc ông Tô Lâm phải nhường lại chức vụ chủ tịch nước cho phe quân đội được coi là một thắng lợi bước đầu của lực lượng này trong cuộc cạnh tranh quyền lực nội bộ. Tuy nhiên, để thực sự trở thành một thế lực chính trị đủ tầm ảnh hưởng, quân đội cần phải vượt qua nhiều thách thức, trước hết là vấn đề thống nhất nội bộ.
Sự liên kết chặt chẽ giữa các tướng lĩnh trong Bộ Chính Trị với bộ trưởng Bộ Quốc Phòng là yếu tố then chốt để tạo nên một khối quyền lực đủ mạnh, đủ sức cạnh tranh với phe Hưng Yên – nhóm đang nắm giữ lực lượng Công An hùng hậu. Nếu không thể đoàn kết nội bộ, phe quân đội sẽ khó có thể duy trì được ưu thế vừa giành được.
Bên cạnh đó, tham vọng thanh trừng phe Nghệ Tĩnh, nhằm thay thế toàn bộ hệ thống nhân sự do cố Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng để lại, cũng đang gặp trở ngại. Các nhân vật cốt cán như Trần Cẩm Tú, Phan Đình Trạc, Trần Hồng Hà vẫn giữ vững vị trí của mình. Điều này phản ánh rõ nét tình thế hạn chế quyền lực của Tổng Bí Thư Tô Lâm trong việc củng cố quyền lực.
Đối thủ tiềm tàng của ông Tô Lâm không chỉ giới hạn trong nội bộ Bộ Công An, mà còn trải rộng khắp các lĩnh vực. Từ Bộ Quốc Phòng, nơi có những tướng lĩnh có thể dè chừng trước sự lớn mạnh của lực lượng Công An và ảnh hưởng ngày càng tăng của ông Tô Lâm trong hệ thống chính trị, đến Ban Bí Thư, nơi một số ủy viên có thể lo ngại về sự tập trung quyền lực vào tay ông Tô Lâm, Chính Phủ với các thành viên có thể thuộc các phe phái chính trị khác, và ngay cả trong lòng Bộ Công An, nơi tồn tại các nhóm lợi ích và phe cánh cạnh tranh nhau.
Ông Tô Lâm đang phải đối mặt với một bài toán khó: làm thế nào để kiểm soát và xử lý những đối thủ tiềm tàng, cả trong và ngoài Bộ Công An? Mặc dù ông sở hữu kinh nghiệm chính trị dày dạn và đang kiểm soát chặt chẽ bộ máy, nhưng việc duy trì sự cân bằng quyền lực và vô hiệu hóa ảnh hưởng của các phe phái đối thủ không phải là điều dễ dàng. Đặc biệt, việc xử lý những nhân vật có liên hệ mật thiết với các phe phái khác, như trường hợp bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, cựu chủ tịch Hội Đồng Quản Trị Công Ty AIC, sẽ là một thử thách lớn, cho thấy khả năng thực sự của ông Tô Lâm trong cuộc chiến quyền lực này.
Nếu các phe phái đối lập, như Nghệ An, Hà Tĩnh và Thanh Hóa, vượt qua được những mâu thuẫn và bất đồng, thành công liên kết với một lực lượng quân đội thống nhất và hùng mạnh, cán cân quyền lực sẽ thay đổi đáng kể. Sự kết hợp này có thể tạo nên một liên minh đủ sức đối trọng với phe Hưng Yên, đe dọa sự kiểm soát của lực lượng Công An và vị trí quyền lực của ông Tô Lâm.
Tuy nhiên, khả năng này vẫn còn bỏ ngỏ, bởi lòng tham, sự ích kỷ, tính toán cá nhân, và những mâu thuẫn lịch sử có thể ngăn cản sự hình thành một liên minh vững chắc. Mỗi phe phái đều có những toan tính riêng, và việc đặt lợi ích chung lên trên hết là một bài toán khó. Nếu không thể vượt qua được rào cản này, các phe phái đối lập sẽ tiếp tục bị chia rẽ, tạo điều kiện cho ông Tô Lâm và phe Hưng Yên củng cố quyền lực.
Gần đây, xuất hiện thông tin về một kế hoạch được cho là nhằm củng cố quyền lực và tấn công vào phe cánh của Thủ Tướng Phạm Minh Chính và quân đội, thông qua việc xử lý bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, nhân vật nắm giữ nhiều bí mật động trời liên quan đến cả Thủ Tướng Chính và bộ trưởng Bộ Quốc Phòng Phan Văn Giang. Theo đó, phe cánh ông Tô Lâm đang ráo riết xúc tiến một kế hoạch xâm nhập vào Đức và thực hiện việc bắt cóc bà Nhàn về Việt Nam “tự thú,” tương tự trường hợp Trịnh Xuân Thanh trước đây.
Cụ thể, bộ trưởng Bộ Công An Lương Tam Quang được cho là đã có chuyến công du sang Belarus, với mục đích phối hợp với Cơ Quan Tình Báo Nga (GRU) và Cơ Quan An Ninh Liên Bang Nga (FSB) để bắt bà Nhàn. Bộ Công An Việt Nam cũng được cho là đã kích hoạt cơ sở nằm vùng tại Hungary của Cục Tình Báo (B04), đồng thời tăng cường nhân sự thâm nhập vào Đức thông qua các con đường du học, học nghề và tu nghiệp sinh.
Thời điểm tiến hành kế hoạch này được dự kiến trùng với thời gian Tổng Bí Thư, Chủ Tịch Nước Tô Lâm sang Hoa Kỳ dự kỳ họp thường niên của Đại Hội Đồng Liên Hợp Quốc.
Kế hoạch bắt cóc và đưa bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn về Việt Nam “tự thú” được xem là một canh bạc ngoại giao rất lớn của ông Tô Lâm. Hậu quả của vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Đức vẫn còn đọng lại. Nếu tiếp tục tiến hành một chiến dịch tương tự nhằm vào bà Nhàn, Việt Nam có thể phải đối mặt với phản ứng quyết liệt từ Đức và các nước liên quan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và hình ảnh của đất nước trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, đối với ông Tô Lâm, đây là một canh bạc mà ông buộc phải chơi. Nếu thành công, việc đưa bà Nhàn về nước sẽ là “quân bài tẩy” giúp ông giành chiến thắng trong cuộc chiến quyền lực nội bộ, củng cố quyền lực “tuyệt đối” của mình. Bà Nhàn không chỉ là một nhân vật quan trọng trong vụ án AIC, mà còn có mối liên hệ mật thiết với phe cánh của Thủ Tướng Chính và quân đội. Việc xử lý bà Nhàn sẽ là một đòn chí mạng nhằm vào đối thủ, đồng thời cảnh báo những ai có ý định chống đối ông Tô Lâm.
Giai đoạn hơn một năm trước thềm Đại Hội 14 hứa hẹn sẽ là một giai đoạn đầy biến động và kịch tính trong chính trường Việt Nam. Cuộc chiến giành quyền lực sẽ tiếp diễn với những toan tính, dàn xếp, và đấu tranh ngầm phức tạp. Kết quả của cuộc chiến này sẽ quyết định tương lai của đất nước trong những năm tới, và phụ thuộc vào sự tương quan lực lượng, khả năng liên kết, và những toan tính chiến lược của các phe phái.
