“Ngay cả những người nhiễm Covid đã hồi phục, có kháng thể cũng sẽ được bảo vệ nhiều hơn nếu chủng ngừa. Covid nguy hiểm hay không còn tùy thuộc vào hệ miễn dịch tự nhiên của chính bạn, không ai giống ai. Vì vậy, ngay cả những người trẻ tuổi, nhìn bề ngoài khỏe mạnh vẫn có thể bị Covid-19 quật ngã. Thực tế cho thấy nhiều người đã chết vì virus. Không nên quá tự tin vào khả năng miễn dịch tự nhiên của mình để chiến thắng loại virus khó đoán và nguy hiểm này. Suy nghĩ như thế là rất tệ!” – Tiến sĩ Ann Falsey, chuyên gia về các bệnh hô hấp do virus tại Đại học Y Rochester, người đang dẫn đầu một số cuộc thử nghiệm lâm sàng về vaccine Covid-19.
Thêm nhiều nghiên cứu ủng hộ mũi tiêm thứ ba
Vào thời điểm này, có rất ít nghi ngờ về sự cần thiết của liều vaccine thứ ba, sau khi hết nghiên cứu này đến nghiên cứu khác, trong cuộc sống thực và trong phòng thí nghiệm, tại Mỹ và tại các nước khác, cho thấy khả năng miễn dịch của con người bắt đầu suy yếu từ sáu tháng sau khi họ đã tiêm đủ hai liều vaccine Covid-19, kể cả vaccine Pfizer. Tuần này, lại có thêm hai nghiên cứu nữa củng cố cho chứng cứ khả năng bảo vệ của vaccine Pfizer giảm dần theo thời gian.
Một nghiên cứu tại Israel trên 4,800 nhân viên y tế cho thấy mức độ kháng thể sau khi tiêm hai liều vaccine không đứng yên mà giảm dần, đặc biệt ở nam giới, những người từ 65 tuổi trở lên và những người có hệ miễn dịch bị ức chế. Một nghiên cứu thứ hai từ Qatar cho thấy khả năng bảo vệ của vaccine Pfizer đạt cao nhất trong tháng đầu tiên sau khi tiêm chủng rồi bắt đầu suy yếu. Báo cáo nghiên cứu đăng trên tạp san y học New England nhấn mạnh: “Một phần lớn dân số được tiêm chủng đủ hai liều sẽ giảm kháng thể chống virus trong vài tháng sau tiêm, khiến họ dễ bị nhiễm hơn khi có đợt dịch mới”.
Trong khi tiêm đủ hai liều sẽ tạo phản ứng miễn dịch mạnh mẽ giúp giảm hơn 90% nguy cơ trở bệnh nặng, thì khả năng bảo vệ của cơ thể chống lại các triệu chứng nhẹ hơn và không có triệu chứng lại giảm dần theo thời gian. Khó chết hơn nếu bệnh trở nặng nhưng lại không thể bảo vệ khỏi các triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng sau khi tiêm vaccine đủ liều? Đó là câu hỏi khó.
Hệ miễn dịch của con người rất phức tạp. Các kháng thể xây dựng tuyến phòng thủ đầu tiên, ngăn không cho virus xâm nhập vào một số tế bào. Tuyến phòng thủ này bắt đầu yếu dần theo thời gian. May mắn là còn tuyến phòng thủ thứ hai: Miễn dịch dựa trên tế bào. Các tế bào này được gọi là tế bào B và tế bào T. Chúng mất nhiều thời gian hơn để tạo ra kháng thể, nhưng lại giúp cơ thể bảo vệ lâu hơn, rộng hơn để chống lại virus và có thể ngăn chặn được bệnh trở nặng phải thở máy. Nhờ vậy mà khi được tiêm chủng đủ liều, chúng ta vẫn có thể bị nhiễm nhưng chỉ có các triệu chứng nhẹ và có rất ít nguy cơ bệnh trở nặng, phải nhập viện hoặc tử vong. Pfizer đã đề nghị và nhận được sự cho phép của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) để tiêm thêm mũi tăng cường cho những thành phần dân số qui định sau sáu tháng kể từ ngày tiêm mũi hai. FDA cũng đang xem xét đơn xin tiêm liều tăng cường vaccine Moderna và Johnson & Johnson.
Hãy chờ sau sáu tháng
Nhưng những thành phần còn lại có cần mũi tăng cường? Và họ có nên qua lo lắng trước cảnh báo trên? Bà Falsey nhận định: “Tôi tin rằng khả năng miễn dịch sẽ suy yếu dần theo thời gian. Nhưng đây không phải là lý do để hoảng sợ. Không thể đột nhiên một ngày bạn sẽ dễ bị nhiễm trở lại giống như lúc chưa tiêm chủng! Tất cả các loại vaccine Pfizer, Moderna và Johnson & Johnson đều có hiệu quả khá tốt đối với bệnh nặng. Dù không thể nói rằng sẽ không cần mũi tiêm thứ ba để ngăn bệnh trở nặng hơn, nhưng đa số các ca nhiễm là bệnh giống như cảm cúm chứ không đáng sợ như trước khi tiêm vaccine. Vì vậy, thông điệp của tôi là ‘đừng hoảng hốt chạy đến các nhà thuốc. Bạn vẫn ổn mà!”.
Nhưng lời vấn an này không ngăn cản được người Mỹ đổ xô tìm kiếm mũi tiêm thứ ba. Tuần qua, số người Mỹ được tiêm mũi thứ ba đã vượt qua số người lần đầu tiên tìm đến vaccine. Đến ngày 8 Tháng Mười đã có hơn bảy triệu người Mỹ đã nhận được mũi tiêm thứ ba dành cho những người có hệ miễn dịch yếu hoặc không có kháng thể đầy đủ. “Có rất nhiều người không muốn nhiễm bệnh sau khi đã tiêm vaccine, dù là bệnh nhẹ. Họ không muốn truyền bệnh cho những người thân yêu và cho trẻ nhỏ chưa thể tiêm phòng. Họ không trở nặng hay chết nhưng người thân của họ có thể không thoát khỏi” – Falsey nói .
Đó cũng là lý do mà FDA đã nhắc đi nhắc lại trong nhiều tháng qua là ngay cả những người được tiêm chủng đầy đủ vẫn phải đề phòng nhiễm Covid bằng cách tuân thủ khẩu trang và khoảng cách, nhà cửa thông thoáng vì chung quanh vẫn còn nhiều người chưa được hay chưa muốn tiêm chủng hoặc có hệ miễn dịch quá yếu. Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia, cũng xem liều vaccine thứ ba là “một phần trong phác đồ tiêu chuẩn” đối phó với Covid-19.
Được tiêm mũi ba trước hết phải là những người tiêm mũi đầu trong Quí 1, 2021; những người từ 65 tuổi trở lên, người có nguy cơ mắc bệnh nặng do mang các bệnh nền và những người dễ lây nhiễm hơn do công việc họ làm và môi trường sống tù túng. Trong cuộc gặp báo chí ngắn vào tháng trước tại Toà Bạch Ốc, Fauci khuyên: “Chúng ta không nên tiêm Pfizer mũi ba nếu mũi hai chưa được sáu tháng nếu muốn có kháng thể nhiều nhất sau mũi ba. Hãy đợi đến sáu tháng hoặc hơn”.
