Giáo sư Vũ Quốc Thúc – nhà kinh tế học và chính khách VNCH, người góp phần quan trọng trong việc đào tạo môn kinh tế học tại trường Đại học Luật khoa và Trường Hành chính Quốc gia Việt Nam Cộng Hòa – vừa qua đời tại Paris ngày 22 Tháng Mười Một 2021, hưởng thọ 102 tuổi.
Sinh ngày 5 Tháng Tám 1920 tại Nam Định, ông Vũ Quốc Thúc theo học Trường Cao đẳng Luật học (École Supérieure de Droit) tại Hà Nội, tốt nghiệp năm 1942. Ông có thời gian giữ chức Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Việt Nam (1955-1956). Trước đó, ông là cố vấn Tổng thống Ngô Đình Diệm; Khoa Trưởng Đại học Luật Khoa Sài Gòn, Quốc Vụ Khanh Đặc trách tái thiết hậu chiến thời Đệ Nhị Cộng Hòa. Là một trong những nhân vật một thời lừng lẫy của chính trường miền Nam, ông là đồng tác giả bản “Kế hoạch Lilienthal-Vũ Quốc Thúc” – Kế hoạch phát triển kinh tế miền Nam Việt Nam 10 năm sau chiến tranh.
Cần nhắc lại, năm 1965, khi Mỹ bắt đầu đặt chân vào chiến trường Việt Nam, họ đã tin rằng họ sẽ thắng. VNCH cũng vậy. Do đó, Mỹ và VNCH bắt tay hoạch định kế hoạch xây dựng kinh tế thời hậu chiến. Giáo sư Vũ Quốc Thúc là trưởng phái đoàn Việt Nam trong cuộc soạn thảo bản kế hoạch này, cùng làm việc với chuyên gia kinh tế Mỹ là David E. Lilienthal. Công trình này ra đời khoảng năm 1969. Theo giáo sư Vũ Quốc Thúc, Kế hoạch kinh tế hậu chiến gồm đẩy mạnh khai hoang, làm thủy lợi, điện khí hóa đồng bằng sông Cửu Long… Mục đích cuối cùng của kế hoạch không thuần túy kinh tế mà còn là chính trị. Lilienthal tin rằng, việc thực hiện kế hoạch tại đồng bằng sông Cửu Long là một cách tốt để loại trừ sự hiện diện của Mặt Trận Giải Phóng, công cụ của Cộng sản Bắc Việt, vốn trà trộn và nằm vùng tại khu vực này. Tuy nhiên, kế hoạch chưa thực hiện được thì xảy ra sự kiện Mậu Thân 1968.
Về thái độ chính trị của giáo sư Vũ Quốc Thúc đối với chính trường miền Nam, có thể xem lại bài phỏng vấn của nhà báo Mặc Lâm đăng trên RFA ngày 28 Tháng Tư 2015, trong đó có đoạn liên quan Tổng thống Ngô Đình Diệm. Giáo sư Thúc nói:
“Đã nhiều lần ông Diệm tâm sự với tôi và phải nói rằng ông Diệm là một người yêu nước. Còn về anh em ông ấy thì tôi không biết nhiều nhưng riêng ông Diệm thì ông ấy là một người yêu nước và không muốn ngoại bang chi phối mình. Ông cũng sợ nội chiến đúng như tôi sợ vậy. Tôi còn nhớ cứ vào buổi tối, ăn cơm tối xong thì ông gọi phone thẳng cho tôi mời tôi vào chơi nói chuyện, tâm sự với tôi. Tôi thấy con người ông lúc đó không phải vì chính trị hay gì khác mà lúc ấy quả thực ông ấy nói lên cái nỗi lòng của ông ấy. Tôi biết ông không phải là người sẵn sàng theo ngoại bang”.
Và về cộng đồng người Việt hải ngoại, cũng theo bài phỏng vấn, giáo sư Thúc cho rằng:
“Tôi đã biết trong nước từ xưa qua các chế độ người mình có một tầm nhìn có lẽ nó hơi hạn hẹp quá không nhìn xa xôi và rồi cũng không ý thức được như cầu của dân tộc là phải phát triển để ít nhất cũng thành một nước thực sự độc lập, giàu mạnh. Người trong nước có lẽ cũng vì hoàn cảnh lịch sử đưa đến chỗ trước hết là chiến tranh giành độc lập, sau rồi lại đến chiến tranh lôi cuốn vào cuộc chiến giữa hai khối tư bản tự do và khối cộng sản độc tài toàn trị. Bị lôi cuốn vào cuộc chiến tranh đó và như tôi đã nói là rốt cục người mình lại chia rẽ chống nhau với người mình. Ngoại quốc người ta dùng người mình làm lợi cho người ta trong bãi đấu thành ra tôi thấy đó là một đại họa cho dân tộc.
“Bây giờ có một số người vượt ra ngoại quốc được. Vượt ra ngoại quốc vì hoàn cảnh không thể khác phải bỏ nước ra đi. Khi người ta đã liều mạng đi trên những chiếc thuyền mong manh trên biển cả mười phần chết đến 5, 6 thế mà người ta cũng bỏ nước ra đi. Khi ra đi như thế chúng ta có một cái nhìn toàn cầu, không còn chật hẹp như trước nữa, không nghĩ tới quê hương mà chém giết nhau chỉ vì quyền lợi ngắn hạn. Bây giờ những người ở bất cứ nơi nào bên Mỹ hay Âu châu hay Á châu chăng nữa thì họ đã có một cái nhìn toàn cầu.
“Với 90 triệu người mà trong đó có biết bao nhiêu người tài năng nhưng tại làm sao mà mình cứ để cho người ta lợi dụng mình như một con cờ để cuối cùng chém giết lẫn nhau? Cái điều đó nó làm cho tôi vô cùng phẫn nộ. Đó là những gì nó ám ảnh tôi trong bốn chục năm qua”.
……..
Theo thông báo của gia đình, thánh lễ cầu nguyện cho giáo sư Vũ Quốc Thúc sẽ được cử hành ngày 25 Tháng Mười Một 2021 tại Giáo xứ Việt Nam ở Paris; lễ hỏa táng được cử hành ngày 1 Tháng Mười Hai 2021.
(Tổng hợp)
