Ngay sau khi ông Thích Nhất Hạnh từ trần ngày 22 Tháng Một 2022, vô số bài báo trong lẫn ngoài nước đã viết lại về cuộc đời nhân vật này. Vô số status Facebook cũng bày tỏ cảm xúc lẫn nhận định về ông. Tựu trung là dư luận nhìn lại vị trí của ông Thích Nhất Hạnh trong giai đoạn lịch sử Việt Nam cận đại; ông đáng được tôn vinh hay không… Cuộc khẩu chiến ngày càng trở nên căng thẳng và khốc liệt. Những ý kiến bình tĩnh bắt đầu được thay thế bằng những mạt sát nặng nề của cả hai bên. Trong rất nhiều ý kiến trái chiều về ông Thích Nhất Hạnh, xin được dẫn lại hai bài viết đáng chú ý nhất. Bài thứ nhất là của Linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khải, đăng trên trang Facebook cá nhân ngày 22 Tháng Một 2022 lúc 12:13pm. Bài thứ hai là phản hồi của nhà thơ Thận Nhiên, đăng trên Facebook cá nhân ngày 25 Tháng Một 2022 lúc 10:48pm (dẫn lại nguyên văn cả hai bài). Mời đọc…
THIỀN SƯ THÍCH NHẤT HẠNH TRONG MẮT TÔI
(Bài của ông Nguyễn Văn Khải)
Về đời sống cá nhân của Thiền sư TNH: ông xuất tu khỏi GHPGVNTN, ông lập môn phái riêng của ông, người ở cùng ông nói ông có gia đình, có vợ con. Vì vậy ông chỉ nhận mình là Thiền sư chứ không nhận là người tu hành, không nhận mình là đại đức, thượng tọa hay hòa thượng. Về mặt này, có lẽ ông là người thẳng thắn!
Về sách vở của Thiền sư TNH: ông có tài viết văn làm thơ và viết rất phù hợp với tâm lý độc giả Tây phương vốn phần lớn mù tịt về Phật pháp và thiền. Ông chuyển tải được nội dung Phật giáo bằng ngôn ngữ của Kitô giáo Tây phương. Tuy nhiên, xét trên quan điểm tâm linh, tôn giáo, cụ thể là phương diện triết học và Phật học, tôi không thấy có tư tưởng gì cao sâu, độc đáo.
Về cách tu tập: các trung tâm Làng Mai đã bắt chước theo cách tổ chức của Cộng đoàn Taizé và các đan viện Kitô giáo, tất nhiên có cải biên và thích nghi cho phù hợp Đông Tây, nhưng mang nặng yếu tố tình cảm và tâm lý hơn là dựa trên một nền tảng triết học và Phật học uyên thâm, giúp người ta có thể được bình an trong khoảnh khắc nhất thời, chứ không làm mỗi cá nhân thực sự thay đổi cuộc đời và dấn thân vào “cuộc phiêu lưu” tâm linh.
Trong giới trí thức và văn nghệ sĩ thiên tả nửa nạc nửa mỡ ở Tây Phương, sa đọa cả về tinh thần lẫn thể xác, chẳng còn biết đến đức tin là gì, nhiều người muốn chứng tỏ mình cũng nhân bản và quan tâm đến tôn giáo thì tìm đến sách vở và cách tu tập của ông như một cái mode. Đối với họ, một vài ngày hay một vài tuần vào Làng Mai giống như một kiểu đi vào resort hạng sang khác lạ vậy thôi.
Giới trí thức Phật giáo, những bậc tu hành uyên thâm, những người dấn thân tìm kiếm những giá trị tâm linh, những bậc thầy về thiền ở Tầu, ở Nhật, ở Hàn thấy tư tưởng của ông nhạt như nước ốc, cách tu tập của ông như trò trẻ con. Có lẽ vì vậy ở những nơi ấy cách tu tập của ông không có đất sống. Có ai thấy Trung tâm Làng Mai nào ở Nhật không? Không! Cả ở Hàn Quốc và Đài Loan cũng không!
Về cuộc đời dấn thân của Thiền sư: Ông không thương gì đồng bào Miền Nam và biết lo cho sự an nguy của họ. Ông chỉ lợi dụng nỗi đau khổ của họ để làm lợi cho ông và môn phái của ông .Trước 1975, ông chống VNCH, ông “phản chiến” cuộc chiến bảo vệ tự do và độc lập của Miền Nam. Chẳng những ông công khai chống lại VNCH mà còn ngấm ngầm ủng hộ cuộc xâm lược của cộng sản Bắc Việt. Ông thân cộng và làm lợi cho cộng sản. Chính quyền VNCH nhân đạo nên chỉ trục xuất ông.
Ông đi đêm với CS bao nhiêu lần. Trước sau 1975 CS lợi dụng ông và ông lợi dụng CS được bao nhiêu lần. Năm 2005 CS thấy cần sớm được Hoa Kỳ đưa ra khỏi danh sách các nước cần quan tâm về tự do tôn giáo (CPC), họ tổ chức cho ông một cuộc hồi hương như là “quốc sư” từ Bắc chí Nam với cả một bộ máy tuyên truyền của CS vào cuộc tung hô. Sau đó ảo tưởng rằng đã đến lúc thể hiện được vị thế “quốc sư” của mình, ông đề nghị nọ kia dạy khôn CS, nhưng lập tức ông bị CS dạy cho một bài học.
Năm 2006, trước khi đến Việt Nam dự Hội nghị APEC, Tổng thống Bush đã đưa VN ra khỏi danh sách CPC. Thế là đến năm 2008, Thiền viện Bát Nhã của ông ở Bảo Lộc, Lâm Đồng bắt đầu bị cộng sản thôn tính. Đến năm 2018, lúc ông bệnh gần chết, ông muốn được hồi hương, biết ông chẳng làm gì ở VN được nữa và CS cũng còn lợi dụng được chút tên tuổi của ông nên cho ông về… Bây giờ ông chết CS lại ca tụng ông để lợi dụng ông… Hai bên cứ dập dìu vậy.
Trước sau ông vẫn là người chỉ tìm quyền lợi của ông và môn phái ông. Ông lợi dụng cộng sản và lợi dụng sự thiếu hiểu biết của giới “phản chiến” ở Âu-Mỹ để làm điều ấy. Ông đánh bóng tên tuổi qua nỗi đau của đồng bào, đồng loại. Nhưng đến năm 2001 thì ông bị “hors-jeux” vì giảng dạy thiếu chân thật và thiếu sự đồng cảm với nỗi đau của những người khác trong vụ bị khủng bố 11 tháng 9, từ đó ông mất điểm trong con mắt của những người Tây Phương thích ông.
Thích ông và tôn vinh ông là quyền của mỗi người, dựa trên lập trường, quan điểm và nhận thức ít nhiều đúng sai của họ mà tôi phải tôn trọng. Ở đời xưa và nay không thiếu các tiên tri giả cũng như không thiếu những tội đồ đòi được tôn làm thánh nhân, thậm chí đòi được coi là người cứu nhân độ thế. Cứ xem việc người ta sùng kính các lãnh tụ CS như Lê Nin, Mao Trạch Đông, Kim Nhật Thành, HCM thì thấy. Phần tôi, tôi thích và tôi tôn vinh những người dám hy sinh vì dân vì nước bất kể họ là ai, cộng sản hay cộng hòa, Công giáo hay Phật giáo, người Việt hay người ngoại quốc.
Tuy nhiên, trong tư cách là linh mục tôi lấy làm xấu hổ khi có người Công giáo chẳng biết gì cũng ăn theo “phong thánh” cho ông TNH, cả một trang mạng Công giáo cũng có bài về ông. Phần tôi, tôi tin thờ Chúa và tôi đi theo giáo lý của Ngài. Tôi không theo thói đời a dua a tòng tôn thờ thần tượng nhảm nhí!
Mọi người, đặc biệt là người tu hành dấn thân thì lời nói và việc làm, tư tưởng và cuộc sống phải đi đôi với nhau và phải biết thương yêu và chia sẻ thân phận với đồng bào và đồng loại. Đức Đạt-Lai-Lạt-Ma là người như vậy. Còn Thiền sư TNH tôi không thấy được như vậy và vì vậy ông không có chỗ trong lòng người Việt quốc gia chân chính và hiểu biết. Ngay cả trong lòng nhiều Phật tử quốc gia cũng không!
Lm. Phêrô Nguyễn Văn Khải DCCT
__________________
VÀI ĐIỀU TÔI MUỐN LÀM RÕ, VÀ NÓI THẲNG, VỚI ÔNG (LINH MỤC PHÊRÔ) NGUYỄN VĂN KHẢI
(Bài của ông Thận Nhiên)
Khi Thiền sư Thích Nhất Hạnh vừa viên tịch, tình cờ tôi đọc được trên Facebook của nick name linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khải bài THIỀN SƯ THÍCH NHẤT HẠNH TRONG MẮT TÔI đang gây xôn xao dư luận. Các bạn có thể đọc bài này qua đường link tôi dẫn trong phần comment dưới đây.
Xét thấy có những luận cứ sai trái, và nguy hiểm, trong bài viết ấy, tôi đã viết hai comment với ý định cảnh báo cho tác giả và sẵn sàng trao đổi nếu ông Nguyễn Văn Khải muốn. Không chỉ riêng mình tôi, mà còn một số người khác, họ vừa là tín đồ Phật giáo lẫn Công giáo, đã lên tiếng cảnh báo và phản đối nội dung của bài viết. Những comment của tôi được khá đông người đọc tán đồng nhưng ông Nguyễn Văn Khải không hề có ý kiến trao đổi. Ông đã có một động thái khác: Lặng lẽ xóa chúng đi. Tôi tìm hiểu và được biết thêm rằng việc thủ tiêu những ý kiến phản biện không chỉ xảy ra với riêng tôi, mà còn xảy ra với những người khác đã lên tiếng nữa, thậm chí có người còn bị ông block. Thủ tiêu chúng, xem như chúng không hề hiện hữu, và điều đó mặc nhiên có nghĩa là những luận cứ của ông là đúng đắn và được mọi người tán đồng.
Những nhận định sai trái chủ yếu của ông Khải về Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã được nhiều người phản bác, cụ thể và rõ ràng nhất là trong bài viết của nhạc sĩ Tuấn Khanh mà tôi dẫn link trong phần comment dưới đây.
Lẽ ra, tôi sẽ không quan tâm nhiều đến sự việc này, và cho qua, nếu ông Nguyễn Văn Khải là một người bình thường, không có nhiều ảnh hưởng đến công chúng; nhưng không phải vậy, ông viết stt đó với tư cách là một linh mục, có hàng ngàn giáo dân theo dõi (cho tới sáng nay, 25/01/2022, đã có 1.8 K người bấm like – love, 726 người viết comments, 1.2 K người share), và thật sự là không chỉ gây mâu thuẫn mà thôi, stt này đã trở thành mồi lửa cho sự xung đột, đã có một cuộc mạt sát, chống đối, hành hung bằng lời lẽ, giữa hai khối tín đồ cực đoan: tín đồ Công giáo và tín đồ Phật giáo. Sự việc ngày càng nghiêm trọng, và nguy hiểm.
Trong những comment của nhiều người cực đoan dưới stt, từ việc phê phán Thích Nhất Hạnh đã biến thành phê phán/mạt sát Jesus và Thích Ca, phê phán/mạt sát Phật giáo và Công giáo, thậm chí sự việc đang trở thành một cuộc khẩu chiến tệ hại và nguy hiểm giữa những tín đồ cực đoan của hai tôn giáo.
Tôi là người Công giáo, tôi xấu hổ với những phát ngôn sai trái của ông về mặt tri thức và nhất là về mặt đạo đức. Thậm chí, tôi ngờ rằng ông bị giật dây, hay có ý đồ đen tối gì khi gây ra mâu thuẫn giữa hai tôn giáo trong lúc này.
Do nhận thức được như vậy, tôi quyết định phải lên tiếng để mọi người thấy rằng không phải tín đồ Công giáo nào cũng tán đồng quan điểm của ông Nguyễn Văn Khải, mà có nhiều tín đồ Công giáo không đồng tình với ông ta, nhưng họ im lặng.
Tôi trình bày quan điểm của mình như sau:
1/ Ông Nguyễn Văn Khải đã không chọn lúc thích hợp để phát biểu những điều không tốt, tấn công và chỉ trích người vừa qua đời, là không lịch sự văn minh, thậm chí vô liêm sỉ.
2/ Ông Nguyễn Văn Khải tấn công người đã mất, người không thể tự vệ và phản biện, việc ông chiếm lấy lợi thế đó là không công chính.
3/ Ông Nguyễn Văn Khải đã dung dưỡng cho những người cực đoan quá khích tuôn xả căm thù bằng ngôn ngữ thô tục lên người khác, tạo ra một khí quyển bị đầu độc, đầy xu hướng tính ác, đi ngược lại tinh thần văn minh, nhân bản, và yêu thương của Công giáo.
4/ Ông Nguyễn Văn Khải đã nói xấu, tấn công Thiền sư Thích Nhất Hạnh, vốn người khác tôn giáo. Hành vi này là đi ngược lại với chủ trương của Vatican, đi ngược lại tinh thần của Giáo hội Công giáo.
5/ Năm 2015, Hòa thượng Thích Nhất Hạnh được Giáo hội Công giáo trao tặng “Pacem in Terris Peace and Freedom Award” (Giải thưởng Pacem in Terris Hoà Bình và Công Lý) nhân dịp kỷ niệm đúng 50 năm trước (1965) Mục sư Martin Luther King cũng đã nhận giải thưởng này.
Giải thưởng “Pacem in Terris Peace and Freedom Award” được thành lập năm 1964 theo tinh thần của thông điệp “Pacem in Terris” (Hòa Bình trên Trái Đất) do Đức Giáo Hoàng John XIII công bố ngày 11/04/1963. Giải thưởng này có mục đích “vinh danh một con người đã có những đóng góp lớn lao cho hòa bình và công lý”, không chỉ trong quốc gia của mình mà trên toàn thế giới. Những người được tặng giải thưởng toàn là những người cao quý nhất của nhân loại, trong đó có Saint Teresa of Calcutta. Hai người Phật giáo đã được trao giải thưởng này là Thiền sư Thích Nhất Hạnh năm 2015, và Dalai Lama năm 2019.
Trong văn bản của giải thưởng có đoạn tôn vinh trang trọng Thiền sư Thích Nhất Hạnh, nguyên văn tiếng Anh: “You embody the words of Pope John XXIII in his encyclical Pacem en Terris as a ‘spark of light, a center of love, a vivifying leaven’ to your sisters and brothers around the world.”
Ông Hoàng Ngọc-Tuấn dịch ra tiếng Việt: “Ngài là hiện thân của những lời của Đức Giáo Hoàng John XXIII trong thông điệp Pacem in Terris. như một ‘tia ánh sáng, một tâm điểm của tình thương, một chất men sinh động’ cho tất cả anh chị em của ngài trên toàn thế giới.”
(Những chi tiết về giải thưởng này là do ông Hoàng Ngọc-Tuấn sưu tra, và hoàn toàn có thể kiểm chứng tính xác thực.)
Giải thưởng này là quan điểm của Giáo hội Công giáo về Thiền sư Thích Nhất Hạnh, nó hoàn toàn trái ngược với những nhận định “trong mắt” của ông Nguyễn Văn Khải.
Do đó, ông Nguyễn Văn Khải phải nói rõ rằng đây là ý kiến của cá nhân Nguyễn Văn Khải chứ không phải là của linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khải, để người đọc không ngộ nhận rằng ông là tiếng nói đại diện cho Công giáo, hay quan điểm của ông là quan điểm của Giáo hội Công giáo Việt Nam, hay là quan điểm của Giáo hội Công giáo Vatican, hay là quan điểm của cộng đồng giáo dân Công giáo Việt Nam. Nếu không làm rõ danh xưng thì ông Nguyễn Văn Khải đang mạo nhận hay gây ngộ nhận một cách bất lương. Trong trường hợp này, danh xưng “linh mục Phêrô” là sự mạo danh dưới vị thế của một giáo sĩ Công giáo. Đó là lý do tôi không gọi ông là linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khải, mà chỉ gọi là Nguyễn Văn Khải.
Sự ngộ nhận nguy hiểm này đang trở thành mồi lửa cho cuộc xung đột tệ hại giữa hai khối tín đồ cực đoan Phật giáo và Công giáo hiện có trên mạng.
Còn các bạn tín đồ Công giáo Việt Nam, các bạn nghĩ như thế nào? Nếu các bạn cho rằng quan điểm của Nguyễn Văn Khải là đúng, thì không lẽ Giáo hội Công giáo đã quá sai lầm và bất xứng với niềm tin của chúng ta? Và ngay cả khi Giáo hội Công giáo sai lầm trong trường hợp này thì ông Nguyễn Văn Khải cũng không được mạo danh là giáo sĩ, là thành viên của Giáo hội để phát biểu những ý kiến của cá nhân.
THẬN NHIÊN, Jan 26th 2022
* Tôi không tag được bài viết này cho ông Nguyễn Văn Khải, nếu bạn nào có thể xin vui lòng giúp đưa nó đến cho ông ấy đọc. Tôi sẵn sàng đối thoại nếu ông ấy phản biện. Cám ơn.
