Cộng đồng tình báo Mỹ tin rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin xem cái gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine là “cuộc chiến không thể thua”, vì vậy, khả năng ông ta leo thang xâm lược mà không quan tâm đến sinh mạng dân thường là điều sẽ xảy ra.
Điều trần trước Ủy ban Tình báo Hạ viện ngày 8 Tháng Ba, Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia (Director of National Intelligence), bà Avril Haines cho biết tình báo Mỹ đánh giá Putin là kẻ “khó có thể bị nản lòng trước những thất bại mà quân đội Nga đang phải đối mặt ở Ukraine”. Nhận xét này là có cơ sở. Nhiều dấu hiệu cho thấy ông ta đang tăng gấp đôi qui mô “chiến dịch quân sự đặc biệt” để ngăn Ukraine gia nhập NATO.
Giám đốc CIA William Burns nói: “Putin đã phát động cuộc xâm lược với quyết tâm thống trị và kiểm soát Ukraine dựa trên loạt giả định là chắc chắn sẽ thành công do sức đối kháng của Ukraine yếu; các đồng minh châu Âu như Pháp và Đức “không thích rủi ro”; được Trung Quốc “bảo đảm các biện pháp trừng phạt không thể gây tổn thương cho nền kinh tế Nga”; và quan trọng hơn là quân đội của ông ta đủ sức mạnh để giành chiến thắng nhanh chóng với chi phí tối thiểu. Dĩ nhiên, Putin đã sai và cái sai được chứng minh trong thực tế!”.
Cộng đồng tình báo đã ra điều trần trước Ủy ban Tình báo Hạ viện để trình bày các nguy hiểm về an ninh toàn cầu trong năm 2022, trong đó tập trung vào động cơ dẫn đến cuộc xâm lược đẫm máu của Nga vào Ukraine và tác động của các lệnh trừng phạt sâu rộng do Mỹ và phương Tây đưa ra. Cuộc điều trần năm nay được xem là đánh giá công khai nhất quan điểm của Mỹ về cuộc chiến tồi tệ do Putin gây ra ở quốc gia láng giềng Ukraine. Giám đốc CIA Burns nói trước Ủy ban: “Cuộc xâm lược là quyết định thuần tuý cá nhân của Putin được hình thành bằng sự kết hợp giữa tham vọng và sự nuối tiếc về một nước Nga cũ trong nhiều năm qua”.
Trung tướng Scott Berrier, Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng (Defense Intelligence Agency) cho biết: “Cộng đồng tình báo ước tính với độ tin cậy thấp đã có khoảng 2,000 đến 4,000 quân Nga thiệt mạng ở Ukraine kể từ khi Moscow tiến hành cuộc xâm lược vào tuần cuối Tháng Hai”. Tuần trước, Haines nói với các nhà lập pháp: “Việc Putin nâng cao tình trạng sẵn sàng cho các lực lượng hạt nhân là rất bất thường”, và “chúng tôi nghĩ rằng ông ấy chỉ muốn phát đi một thông điệp và hy vọng nó có hiệu quả trong việc ngăn cản NATO can dự vào cuộc xung đột ở Ukraine. Đó là mục đích chính của lệnh này”. Haines cũng cho biết thêm, trong thông báo đặt các lực lượng hạt nhân chiến lược của Nga trong tình trạng cảnh báo đặc biệt không có thuật ngữ kỹ thuật nào liên quan đến chiến tranh hạt nhân như người ta biết về hệ thống của họ.
Hiện cộng đồng tình báo Mỹ vẫn tin rằng Putin không hề muốn xung đột trực tiếp với Mỹ. Đây cũng là đánh giá về các mối đe dọa tiềm tàng hàng năm cho an ninh Mỹ do Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (Office of the Director of National Intelligence) công bố vào ngày 8 Tháng Ba. Đánh giá được biên soạn từ Tháng Một 2022 nêu rõ: “Moscow đang tìm kiếm sự đồng thuận với Mỹ trên cơ sở không can thiệp vào các vấn đề đối nội của nhau và Mỹ thừa nhận ảnh hưởng của Nga tại các nước Liên Xô cũ”.
Theo báo cáo, Moscow xem năng lực hạt nhân của mình là “cần thiết để duy trì khả năng răn đe và đạt được các mục tiêu trong một cuộc xung đột tiềm tàng” trước Mỹ và NATO, đồng thời xem khả năng răn đe bằng vũ khí hạt nhân là “bảo đảm cuối cùng cho vị thế của Liên bang Nga”.
Ban đầu Nga đánh giá thấp sức mạnh kháng cự của Ukraine nhưng nay đã có sự điều chỉnh. Chính vì thế mà các mục tiêu quân sự cuối cùng của Moscow vẫn chưa rõ ràng, trong đó có câu hỏi: Liệu Nga có tiếp tục theo đuổi kế hoạch qui mô lớn chiếm toàn bộ hoặc phần lớn lãnh thổ Ukraine hay không, khi nó cần nhiều nguồn lực hơn dù quân đội Nga đã linh hoạt hơn trong chiến thuật và cách tấn công để đạt được các mục tiêu. Thực tế chiến trường cho thấy quân Nga bắt đầu hoạt động hết sức liều lĩnh, coi thường sinh mạng dân thường. Các đơn vị Nga tấn công bằng pháo đa nòng và không kích bừa bãi vào các khu dân cư.
Giám đốc CIA Burns dự đoán vài tuần tới sẽ rất tệ hại với nhiều thương vong dân thường, nếu Moscow bế tắc vì không thể thành lập một chế độ bù nhìn hoặc ban lãnh đạo lâm thời thân Nga trước sự kháng cự kiên cường của quân dân Ukraine. Dân biểu Dân chủ Adam Schiff của tiểu bang California, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện nói với các phóng viên sau phiên điều trần: “Putin đã tính toán sai nghiêm trọng và đang phải đối mặt với một Ukraine hoàn toàn khác với sự tưởng tượng của ông ta. Thực tế này khiến ông ta trở nên tàn bạo”.
Trong một chiến dịch quân sự mở rộng và kéo dài, lãnh đạo Nga sẽ phải đánh giá lại các mục tiêu của mình, trong tình hình phong trào phản đối cuộc xâm lược tiếp tục tăng trên toàn thế giới và các lệnh trừng phạt do Mỹ và NATO áp đặt bắt đầu phát huy tác dụng. Cuộc khủng hoảng kinh tế mà Nga đang trải qua cũng sẽ trầm trọng hơn do chia rẽ chính trị bên trong nước Nga về quyết định xâm lược mang tính cá nhân của Putin.
Để chiến thắng, Putin sẽ phải chấp nhận chi phí “tiền máu” tăng từng ngày, đến mức vượt quá sức chịu đựng của cả nền kinh tế lẫn người dân Nga. Bài học này Mỹ đã rút ra được trong quá khứ. Khi nhuệ khí chiến trường giảm, không biết bao giờ mới chiến thắng và nền kinh tế rơi xuống đáy, phản ứng tiêu cực của người dân Nga là điều chắc chắn xảy ra. Và không nhà độc tài nào có thể trụ được trước làn sóng phản đối mạnh mẽ như thế.
