Một thẩm phán liên bang được Tổng thống Bill Clinton bổ nhiệm vào năm 1998 vừa ra một phán quyết có giá trị “ý kiến đề xuất” rằng, cựu Tổng thống Trump “có nhiều khả năng hơn là không” trong việc phạm tội khi cố gắng lật đổ chiến thắng của đối thủ. Phán quyết mới có thể tăng áp lực lên Bộ Tư pháp (DOJ), vốn rất lừng chừng để khởi động cuộc điều tra việc đảo ngược cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 của Trump…
Phán quyết dựa vào các email chưa công bố
Phán quyết được Thẩm phán David O. Carter, văn phòng đặt tại tiểu bang California, đưa ra vào ngày 28 Tháng Ba cho rằng cựu Tổng thống Donald Trump “có nhiều khả năng” phạm tội liên bang khi cố gắng cản trở cuộc kiểm phiếu của các cử tri đoàn vào ngày 6 Tháng Một, 2021 tại phiên họp Quốc hội lưỡng viện do Phó Tổng thống Mike Pence chủ trì. Quyết định được đưa ra trong một phán quyết dựa vào một số email nhạy cảm mà đồng minh của Trump và luật sư John Eastman không chịu chuyển giao cho Ủy ban lựa chọn Hạ viện phụ trách điều tra cuộc bạo loạn ngày 6 Tháng Một. Luật sư John Eastman đã viết các bản ghi nhớ pháp lý quan trọng nhằm bác bỏ chiến thắng của Biden.
Thẩm phán Carter tiếp tục đánh giá xem liệu một số email có được bảo vệ bởi đặc quyền của luật sư-khách hàng hay không; và tìm hiểu xem Eastman, Trump và những người khác có tham khảo ý kiến nhau để thực hiện hành vi phạm tội. “Dựa trên bằng chứng, Tòa án thấy có nhiều khả năng Tổng thống Trump đã cố gắng cản trở Phiên họp chung của Quốc hội vào ngày 6 Tháng Một, 2021” – Carter nêu rõ trong phán quyết.
Người phát ngôn của Trump, Taylor Budowich, lập tức gọi phán quyết của Carter là “vô lý và vô căn cứ” đồng thời nhấn mạnh: “Đây là một ví dụ nữa về cách cánh tả đang ‘vũ khí hóa’ mọi phân nhánh của chính phủ để chống lại cựu Tổng thống”. Nhóm pháp lý của Eastman cũng đưa ra một tuyên bố nhấn mạnh: “Eastman có ‘nghĩa vụ’ nêu lên các yêu cầu đặc quyền của luật sư-khách hàng để bảo vệ thông tin liên lạc cho những người mà ông đại diện, nhưng ông sẽ tuân lệnh nếu tòa buộc phải trao tài liệu (email) cho ủy ban”.
Carter ra phán quyết sau khi trực tiếp xem các email của Eastman (chỉ một trong số đó được xác định có thể là bằng chứng phạm tội) và các sự kiện công khai có Trump dự phần trong các cuộc biểu tình kéo dài đến ngày 6 Tháng Một. Phán quyết dưới dạng ý kiến của Carter không có nghĩa là Trump sẽ bị buộc tội, hoặc thậm chí bị điều tra, nhưng sẽ tăng áp lực lên DOJ để tiến hành điều tra về cuộc nổi dậy ngày 6 Tháng Một và các hoạt động của Trump trước và trong ngày hôm đó. Trong khi Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland tuyên bố “sẽ buộc những kẻ gây ra bạo lực của Điện Capitol phải chịu trách nhiệm dù họ ở bất kỳ cấp nào”, thì lại có rất ít dấu hiệu cho thấy Bộ quan tâm đến cuộc điều tra.
Chiến thắng cho Ủy ban 6 Tháng Một
Phán quyết của Carter được xem là một chiến thắng cho Ủy ban 6 Tháng Một trong loạt nỗ lực xin lệnh buộc trao tài liệu và buộc ra làm chứng. Ủy ban đã bỏ phiếu vào tối 27 Tháng Ba để đề nghị khép hai cựu trợ lý của Trump – cựu giám đốc thương mại và sản xuất Peter Navarro và cựu giám đốc truyền thông Daniel Scavino Jr. – vào tội khinh thường Quốc hội vì không ra làm chứng theo lệnh. Hạ viện sẽ sớm bỏ phiếu về việc có gửi kiến nghị lên Bộ Tư pháp để truy tố họ hay không.
Dựa theo một nguồn tin nặc danh, Ủy ban cũng có kế hoạch lấy lời khai của Virginia Thomas, một nhà hoạt động bảo thủ và là vợ của Thẩm phán Tòa án Tối cao Clarence Thomas, về các tin nhắn văn bản trao đổi với Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc Mark Meadows, trong đó bà liên tục thúc ép Meadows phải làm việc tích cực để lật ngược cuộc bầu cử năm 2020 và giữ ghế cho Trump. Các tin nhắn này đang nằm trong tầm ngắm của Ủy ban 6 Tháng Một.
Trong một tuyên bố, Chủ tịch Ủy ban Bennie G. Thompson (Dân chủ, tiểu bang Mississippi) và Phó Chủ tịch Liz Cheney (Cộng hòa, nhưng chống Trump, thuộc tiểu bang Wyoming) nêu rõ “phán quyết của thẩm phán là một chiến thắng cho pháp quyền” đồng thời lưu ý nó đã mở đường để họ có được các tài liệu quan trọng (ở đây là email) cho cuộc điều tra.
Theo cựu luật sư Barbara McQuade, phán quyết của Carter đặc biệt quan trọng vì ông đã đọc “những email chưa từng được công bố” và “phản ứng của ông là một trong những cảnh báo nghiêm trọng về khả năng phạm tội của Trump. DOJ không thể bỏ qua ý kiến của Carter”. Cựu công tố viên liên bang Randall Eliason lưu ý: “Dù phán quyết sẽ không có bất kỳ tác động pháp lý nào đối với DOJ, nhưng nó đánh dấu lần thứ hai một thẩm phán liên bang cho rằng Trump có thể phải chịu trách nhiệm hình sự liên quan đến cuộc nổi dậy ngày 6 Tháng Một (cả hai thẩm phán đều thuộc đảng Dân chủ).
Tháng trước, một thẩm phán liên bang ở Washington DC đã bác bỏ tuyên bố của Trump về quyền miễn trừ các vụ kiện ông kích động bạo loạn sau khi thẩm phán nhận thấy rằng “có bằng chứng chính đáng cho thấy Trump đã tham gia vào một âm mưu với các nhóm có tổ chức để đe dọa Quốc hội”.
Nội dung phán quyết
Trong phán quyết của mình, Carter cho biết ông chỉ đánh giá các lý lẽ pháp lý quanh việc liệu có thể buộc Eastman phải trao tài liệu cho Ủy ban ngày 6 Tháng Một, chứ ông không đề nghị pháp luật nên phản ứng thế nào với các hành động của Trump. Nhưng ông gợi ý rằng “ai đó nên buộc Trump và các đồng minh của ông ấy phải chịu trách nhiệm”. Carter lưu ý: “Hơn một năm sau cuộc tấn công vào Điện Capitol, công chúng vẫn muốn biết ai phải chịu trách nhiệm. Tòa án đưa ra quyết định dựa vào một số ít email ‘có vấn đề’”.
Người phát ngôn DOJ từ chối bình luận. Cựu luật sư Joyce White Vance nói: “Khi đánh giá liệu Trump có phạm tội hay không, Carter chỉ nói ‘bằng chứng nghiêng về phía có tội ngày càng nhiều’. Nhưng theo tôi, chúng rất thuyết phục”. Phán quyết dài 44 trang của Carter kết luận Ủy ban 6 Tháng Một nên được quyền xem một số trong 111 email. Phán quyết đặt ra hai câu hỏi: Liệu Ủy ban có thể xem chúng không và liệu chúng có nên được bảo vệ bởi đặc quyền luật sư-khách hàng không?
Đáng chú ý nhất, phán quyết của Carter đánh giá những email này có nên xếp vào “ngoại lệ”, nghĩa là cho phép Ủy ban vượt qua lá chắn bảo vệ luật sư-khách hàng nếu Ủy ban chứng minh được đây là dữ liệu phải họ cần phải có như chứng cứ buộc tội gửi lên DOJ. Một email là bản ghi nhớ dự thảo, khuyến nghị Phó Tổng thống Mike Pence nên từ chối phiếu đại cử tri từ các bang tranh chấp. Carter nhấn mạnh: “Bản ghi nhớ dự thảo vừa liên quan mật thiết vừa lộ rõ âm mưu cản trở phiên họp chung của Quốc hội”.
Kết luận của thẩm phán
Phán quyết của Carter được đưa ra sau khi có đơn do các luật sư của Ủy ban 6 Tháng Một đệ trình cáo buộc Trump và các đồng minh quan trọng đã tham gia vào tội lật ngược kết quả bầu cử, âm mưu lừa gạt nước Mỹ và cản trở một thủ tục chính thức của Quốc hội: Kiểm phiếu đại cử tri. Carter lưu ý:
“Nhiều quan chức Tòa Bạch Ốc của Trump đã “tuyên bố công khai và nhấn mạnh riêng với Tổng thống rằng không có bằng chứng về gian lận. Vào đầu Tháng Một, hơn 60 tòa án đã bác các đơn kiện gian lận do vô lý hoặc thiếu bằng chứng. Nhưng tiến sĩ Eastman và Tổng thống Trump vẫn phát động chiến dịch lật ngược cuộc bầu cử dân chủ, một hành động chưa từng thấy trong lịch sử nước Mỹ. Chiến dịch của họ không chỉ giới hạn trong “cung đình” mà là một cuộc đảo chính thông qua thuyết âm mưu và đã truyền cảm hứng cho cuộc tấn công bạo lực vào Quốc hội chúng ta, dẫn đến cái chết của một số nhân viên thực thi pháp luật và làm mất niềm tin của công chúng vào quy trình chính trị của chúng ta”.
___________
