Hai năm gần đây, Twitter vất vả tìm một nhà đầu tư năng nổ, giúp đẩy nền tảng mạng xã hội này đến các ranh giới mới và tìm một lãnh đạo tỷ phú dám nghĩ dàm làm có kinh nghiệm đầu tư để giúp cải thiện sản phẩm. Bây giờ, Twitter dường như có cả ba cùng một lúc ở cùng một người. Đó là Elon Musk, Giám đốc điều hành hai công ty lừng danh Tesla (xe hơi điện) và SpaceX (không gian), người đã trở thàmh “tin nóng” trên truyền thông vào tuần trước sau khi ông tiết lộ sẽ trở thành cổ đông lớn nhất của Twitter. Và ông nói thật. Musk nắm giữ 9.2% cổ phần của công ty và là cổ đông lớn nhất.
Một ngày sau, công ty cho biết họ sẽ bổ sung ông vào hội đồng quản trị với nhiệm kỳ hai năm, một động thái được Musk hoan nghênh trên Twitter, dẫn đến nhiều đồn đoán. Nhưng đến đêm Chủ Nhật, Giám đốc điều hành (CEO) Twitter Parag Agrawal tweet rằng Musk sẽ không tham gia hội đồng quản trị. Điều đó không có nghĩa là Musk để công ty muốn làm gì thì làm. Đó không phải tính cách của Musk, người đàn ông giàu nhất thế giới nổi tiếng với cả tinh thần đổi mới lẫn tham vọng cũng như hành vi thất thường. Việc Musk trở thành cổ đông lớn nhất của Twitter được tiết lộ như “trái bom” ngay lúc Agrawal, một gương mặt mới ít được biết đến (ít nhất là bên ngoài) cố gắng thoát ra khỏi cái bóng của Jack Dorsey, người sáng lập nền tảng và là gương mặt đại chúng lâu năm của Twitter. Dorsey đã bàn giao nhiệm vụ CEO vào Tháng Mười Một 2021 và dự kiến rời hội đồng quản trị Twitter vào Tháng Năm 2022.
Gần như ngay lập tức, tin Musk “về” Twitter đã trở thành chủ đề giới truyền thông quan tâm, đặc biệt việc liệu Musk (người từng phê bình Twitter kềm hãm tự do ngôn luận và nói bóng gió về việc tạo ra một đối thủ mới cạnh tranh với Twitter) có thay đổi các chính sách kiểm duyệt nội dung của mạng xã hội này không, và ông có giúp khôi phục tài khoản bị khoá vô định của cựu Tổng thống Donald Trump? Có hàng triệu “fan cứng” trên Twitter, Musk hiểu biết sâu sắc về cách tận dụng nền tảng này.
Nhìn chung, dựa vào thành công của Tesla và SpaceX, những người bỏ tiền vào Twitter vui mừng trước sự tham gia của Musk mà minh chứng là giá cổ phiếu của công ty tăng vọt và tăng cao hơn nữa trong phiên giao dịch sáng 11 Tháng Tư, một ngày sau khi Musk tuyên bố không tham gia hội đồng quản trị (điều này cho thấy ghế trong hội đồng quản trị không quan trọng bằng sự có mặt của ông dưới mắt các cổ đông).
Tuy nhiên, các chuyên gia quản trị công ty và những người theo dõi mạng xã hội lại cho rằng cách tham gia “không chính thống” của Musk có thể tạo ra sự phức tạp cho cả công ty lẫn CEO mới của nó. Jason Schloetzer, phó giáo sư tại Trường McDonough thuộc Đại học Georgetown, nhận định: “Có vẻ như CEO sẽ không còn được toàn quyền trong việc xử lý các vấn đề chiến lược mà cần phải tham khảo ý kiến không phải của chủ tịch hội đồng quản trị mà là của một chiến lược gia kinh doanh công ty!”.
Sau khi Musk không tham gia hội đồng quản trị Twitter, cuộc tranh luận chuyển sang việc liệu ông có mua thêm cổ phiếu trên mức 9.2%. Theo qui định, muốn tham gia hội đồng quản trị, Musk không được mua quá 14.9% cổ phần trong nhiệm kỳ của mình, mục tiêu là nhằm kiềm chế sự chi phối của ông. Giờ đây, khi rút chân khỏi hội đồng, giới hạn này không còn, có nghĩa là Musk có thể mua thêm cổ phiếu và thoải mái đưa ra các đề xuất khó xử cho CEO Agrawal.
Nhà phân tích Dan Ives cho biết việc Musk không tham gia hội đồng quản trị có thể dẫn đến loạt tình huống: “Một, cùng với một cổ đông lớn khác, Musk buộc Twitter phải thay đổi chiến lược lớn; Hai, chọc tức Hội đồng quản trị và CEO bằng các đề xuất thay đổi triệt để; Ba, Musk tuyên bố trò chơi kết thúc, giảm bớt cổ phần và không chơi nữa. Theo chúng tôi, chọn lựa có thể là một hoặc hai”.
Twitter đang tìm cách cải thiện hoạt động kinh doanh quảng cáo kỹ thuật số trong bối cảnh có nhiều qui định mới về quyền riêng tư. Như các công ty công nghệ khác, Twitter cũng phải đối mặt sự giám sát của các nhà lập pháp và công chúng về chế độ kiểm duyệt nội dung. Twitter, dù chỉ bằng một phần nhỏ quy mô của các nền tảng đối thủ như Facebook và Instagram, nhưng đã đạt được ảnh hưởng vượt trội trong truyền thông xã hội, từ chính trị đến tài chính và các lĩnh vực khác.
Trong mắt công chúng, và có lẽ cả trong nội bộ, Musk có thể được xem là “CEO bóng tối” và sẽ được xem là đứng sau những sáng kiến được thực hiện dưới sự lãnh đạo của Agrawal. Những tuần gần đây, Musk đã ám chỉ sự ủng hộ các tiêu chuẩn nguồn mở cho Twitter, điều mà Agrawal đã và đang tập trung. Kể từ những ngày đầu thành lập công ty, Agrawal đã tham gia quá trình phát triển Bluesky tại Twitter nhằm tạo ra các tiêu chuẩn mã nguồn mở, phi tập trung cho các nền tảng truyền thông xã hội.
Cách tiếp cận của Musk khác với cách tiếp cận của một nhà đầu tư hoạt động thông thường. Ông sẽ công bố ý kiến thay đổi công ty một cách công khai và đưa ra lập luận rõ ràng lý do tại sao công ty bị định giá thấp và chiến lược cải thiện. Các nhà phân tích xem tiềm năng ảnh hưởng của Musk tại công ty là rất có giá trị. “Musk rõ ràng có năng khiếu đưa ra giải pháp cho những thách thức rất lớn” – nhà phân tích Tom Forte của D.A. Davidson nhận định. Musk từng làm việc trong hội đồng quản trị của các công ty riêng, có chân trong hội đồng quản trị tập đoàn truyền thông Endeavour và hội đồng quản trị công ty lắp đặt năng lượng mặt trời SolarCity Corporation (sau được Tesla mua lại).
