Ủy ban Hạ viện điều tra vụ tấn công Điện Capitol ngày 6 tháng Giêng 2021 đã tổ chức phiên điều trần thứ ba tập trung làm sáng tỏ chiến dịch gây áp lực của Tổng thống Donald Trump nhằm buộc Phó Tổng thống Mike Pence đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống tháng Mười Một năm 2020; và khi ông Pence tỏ ý không làm theo yêu cầu đó, ông Trump đã kích động đám đông tấn công vào Quốc Hội, ngăn chặn ông Pence chủ trì việc kiểm phiếu và gây nguy hiểm cho tính mạng của ông Phó Tổng thống.
Phiên điều trần đã mời hai nhân chứng trực tiếp tham dự là ông Greg Jacob, luật sư, cố vấn pháp lý của Phó Tổng thống Mike Pence và ông J. Michael Luttig, cựu thẩm phán bảo thủ. Ủy ban cũng cho trình chiếu nhiều video tài liệu và lời khai của các nhân vật liên quan như ông Marc Short, chánh văn phòng của ông Pence, ông Jason Miller, cố vấn của ông Trump và nhiều nhân vật khác. Khác với hai phiên trước, phiên này liên quan tới nhiều vấn đề pháp lý, luật lệ và hiến pháp hơn là các sự kiện thực tế.
Kế hoạch đảo chính
Trong phần đầu cuộc điều trần, Dân biểu Pete Aguilar (Dân Chủ – California), thành viên ủy ban Hạ Viện, đã yêu cầu các nhân chứng tường thuật chi tiết cuộc đấu tranh pháp lý giữa các cố vấn của Phó Tổng thống Pence và luật sư bảo thủ John Eastman, giáo sư luật trường Đại học Chapman về việc ông Pence có hay không có thẩm quyền đảo ngược kết quả bầu cử và tuyên bố chiến thắng cho ông Donald Trump.
Ông Eastman cố vấn cho ông Trump rằng, ông Pence là người duy nhất có thể tuyên bố ông Trump thắng cử với cương vị chủ tịch Thượng Viện, người chủ trì phiên họp khoáng đại của Quốc Hội để chứng nhận số phiếu đại cử tri mà các tiểu bang trình lên để công nhận kết quả bầu cử. Ông Eastman đã viết một bản ghi nhớ mà các thành viên của cả hai bên đã mô tả như một bản kế hoạch cho một cuộc đảo chính, theo đó ông Trump đã dùng đủ cách gây áp lực buộc ông Pence hoặc từ chối công nhận số phiếu của bảy tiểu bang “chiến trường” mà ông Joe Biden chiến thắng, hoặc trả kết quả về cho nghị viện các tiểu bang xem xét lại, thậm chí tạo ra các nhóm đại cử tri ủng hộ Trump ở các tiểu bang mà ông Biden Jr chiến thắng.
Trong khi đó, ông Jacob khai rằng, ông Pence biết rất sớm rằng kế hoạch của ông Trump là bất hợp pháp và không có cách nào biện minh được. Ngay cả chánh văn phòng của ông Trump, ông Mark Meadows cũng biết rằng, hành động lật ngược kết quả bầu cử đã được các tiểu bang chứng nhận và trình lên là bất hợp pháp.
Ngày 4 tháng Giêng, hai ngày trước cuộc họp Quốc Hội, ông Trump và ông Pence còn có một cuộc họp nảy lửa ở Tòa Bạch Ốc, trong đó ông Pence cố chống lại áp lực của ông Trump và quyết định làm đúng theo nhiệm vụ đã quy định trong Hiến Pháp – quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo cao nhất của đất nước bắt đầu đổ vỡ. Những áp lực và đe dọa từ ông Trump đã khiến ông Mark Short phải báo cho sở Mật Vụ và yêu cầu gia tăng các biện pháp bảo vệ an ninh cho ông Phó Tổng thống.
Các cố vấn pháp lý của ông Pence nói rằng, ông Pence không thể làm như vậy và vai trò của ông điều hành cuộc kiểm phiếu của Quốc Hội chỉ có tính cách thủ tục; ông không thể làm trái với ý chí của cử tri trong việc bầu ra nhà lãnh đạo mới của đất nước. Dân biểu Liz Cheney (Cộng Hòa – Wyoming), Phó Chủ tịch Ủy ban, cho rằng, làm như vậy không chỉ sai lầm mà còn trái luật, trái hiến pháp, gây nguy hiểm cho nền dân chủ Hoa Kỳ.
Cuộc tranh chấp pháp lý giữa luật sư của ông Pence và luật sư Eastman của ông Trump kéo dài trong gần một tháng trước ngày họp Quốc Hội. Ông Jacob khai rằng, phải hai ngày trước cuộc bạo loạn, ông Eastman mới thú nhận với ông Trump rằng kế hoạch ép ông Pence cản trở việc chứng nhận kết quả bầu cử là vi phạm pháp luật, dù ông Eastman vẫn tiếp tục cổ vũ cho việc đảo ngược kết quả bầu cử. Theo tài liệu của Ủy ban điều tra, sau cuộc bạo loạn, ông Eastman đã yêu cầu ông Trump “ân xá” khi ông chưa hề bị truy tố hay kết tội, nhưng yêu cầu đó không được ông Trump đáp ứng.
“Treo cổ Mike Pence”!
Do ông Pence không làm theo yêu cầu của ông Trump, trong bài phát biểu trước ủng hộ viên tại công viên Ellipse trưa ngày 6 tháng Giêng 2021, lúc đám đông bạo loạn đã bắt đầu tràn lên đồi Capitol nơi ông Pence chủ trì phiên họp Quốc Hội, ông Trump đã dùng những lời lẽ kích động để lên án ông Pence “phản bội”. Rồi ngay trong lúc cuộc bạo loạn đang diễn ra căng thẳng, ông Trump tiếp tục tung ra nhiều tweet kết án ông Pence đã không ngăn chặn tiến trình kiểm phiếu. “Mike Pence đã không có can đảm làm những gì cần phải làm để bảo vệ Đất nước và Hiến Pháp, để cho Đất nước một cơ hội chứng nhận các dữ kiện chính xác, không phải những dữ kiện gian trá và sai lầm. Nước Mỹ đòi hỏi sự thật!”, ông Trump viết tweet hôm 6 tháng Giêng 2021.
Đám đông bạo loạn, được sự cổ vũ của ông Trump, đã lùng sục khắp Quốc Hội để tìm ông Pence, hô vang những khẩu hiệu “Lôi cổ Mike Pence ra”, “Treo cổ Mike Pence” và một mô hình giá treo cổ được dựng lên bên ngoài khuôn viên Quốc Hội. Từ Tòa Bạch Ốc, ông Trump biết Quốc Hội đang bị bao vây và phá hoại, biết ông Pence đang ở trong Quốc Hội nhưng thay vì ngăn chặn vụ tấn công, bảo vệ người phó của mình, ông Trump đã hướng đám đông tấn công ông Pence, theo nhận định của ông Bernie Thompson, Chủ tịch Ủy ban.
Cùng với những dân biểu và nghị sĩ, ông Pence được Mật Vụ đưa đến một nơi trú ẩn an toàn trong tòa nhà Quốc Hội; ở đó ông liên tục gọi điện cho các tướng lĩnh chỉ huy quân đội yêu cầu đưa binh lính đến lập lại trật tự khi ông biết ông Trump đã không làm gì để ngăn chặn cuộc bạo loạn càng lúc càng dữ dội. Tài liệu của Ủy ban điều tra cho biết ông Pence đã phải trú ẩn tới bốn tiếng rưỡi đồng hồ và chỉ trở lại cuộc họp Quốc Hội khi trật tự được vãn hồi, đám đông bạo loạn bị giải tán. Có lúc căng thẳng nhất ông Mike Pence chỉ còn cách đám bạo loạn đòi treo cổ ông chỉ 40 feet (10 mét). Ông Thompson nói tinh thần dũng cảm của ông Mike Pence trong ngày 6 tháng Giêng là một điều may mắn cho nền cộng hòa.
Chuyên gia pháp lý J. Michael Luttig, cựu chánh án tòa phúc thẩm liên bang, nói rằng, nếu ông Pence bị giết trong vụ bạo loạn, cuộc kiểm phiếu của Quốc Hội không thực hiện được thì đó là một cuộc đảo chánh, một vụ khủng hoảng hiến pháp nghiêm trọng nhất kể từ khi thành lập nước Mỹ. Ông Trump, các đồng minh và người ủng hộ ông là mối nguy “hiện hữu và rõ ràng” cho nền dân chủ Mỹ, ông Luttig nói tại phiên điều trần.
Như vậy, Ủy ban Điều tra của Hạ viện đã hoàn thành ba phiên điều trần công khai, phiên đầu cung cấp một cái nhìn toàn cảnh về vai trò trung tâm của ông Trump trong vụ bạo loạn tấn công Quốc Hội ngày 6 tháng Giêng năm 2021; phiên thứ hai về nguồn gốc phát sinh lời nói dối lớn (Big Lie) của ông Trump về “cuộc bầu cử bị gian lận” và phiên thứ ba về kế hoạch gây áp lực với ông Pence để đảo ngược kết quả cuộc bầu cử.
Trong phiên điều trần kế tiếp vào thứ Ba 21 tháng Sáu, Ủy ban sẽ tập trung vào việc ông Trump đã gây áp lực lên các quan chức phụ trách bầu cử thuộc đảng Cộng Hòa ở các tiểu bang, các vị dân cử Cộng Hòa trong Quốc Hội để đảo ngược kết quả và giúp ông ta tiếp tục nắm giữ quyền lực như thế nào.
Đọc thêm:
