Chiến dịch bắt trùm ma túy Mexico Rafael Caro Quintero (RCQ) là một nhiệm vụ kéo dài đầy cam go. Mười hai lần truy bắt y đều thất bại trước khi đương sự bị tóm vào ngày 15 Tháng Bảy 2022…
Sa lưới
Trong nhiều năm, lực lượng đặc nhiệm bí mật của Hoa Kỳ đã bỏ ra nhiều công sức để tìm kiếm RCQ dù họ từng lần ra tung tích y trong khu rừng rậm ở Tây Bắc Mexico. Nhưng hết lần này đến lần khác, họ đều thất bại khi lên kế hoạch cho việc bắt giữ. Cho đến khi bị bắt, Caro Quintero, 69 tuổi, là người bị truy nã gắt gao nhất của Cơ quan Bài trừ Ma tuý Hoa Kỳ (Drug Enforcement Administration-DEA).
RCQ bị buộc tội giết tàn độc đặc vụ DEA Kiki Camarena vào năm 1985 và hoạt động buôn ma túy sau khi bất ngờ được thả khỏi nhà tù Mexico vào năm 2013. Từ 2013 đến 2022, khi mức thưởng cho việc bắt giữ RCQ từ $5 triệu tăng lên $20 triệu, Hoa Kỳ và Mexico đã tiến hành 12 chiến dịch bắt y. Theo các quan chức Hoa Kỳ, thất bại là do thông tin mật bị rò rỉ ở cấp cao của Mexico. Từ lâu, phía Mỹ xác định được nơi RCQ ẩn náu ở vùng nông thôn Sinaloa, cách một căn cứ quân sự của Mexico chỉ vài dặm. Một cựu quan chức cấp cao của Mỹ cho biết DEA đã mua chuộc một số người thân của RCQ làm mật báo viên, thậm chí còn biết y dùng những con đường đất nào để đến thăm bạn gái.
The Washington Post cho biết, Tháng Một 2021, Mỹ và Mexico bắt đầu lên kế hoạch nghiêm túc truy bắt RCQ. Đây là lần thứ 10 có một kế hoạch như thế sau chín lần thất bại. Kế hoạch lần này cũng không khác những lần trước, thông tin tình báo về nơi ẩn náu của RCQ chủ yếu đến từ các đặc vụ Mỹ, sau khi họ nói chuyện trực tiếp với một số cộng sự của RCQ ở Sinaloa. Một toán thủy quân lục chiến Mexico dùng trực thăng Blackhawk bay vào khu vực Bắc Mexico nhưng khi họ đáp xuống thị trấn Babunica, nơi sinh của RCQ, thì y đã biến mất…
Enrique “Kiki” Camarena
Trong phòng họp của DEA ở Mexico City, một bức tranh của Enrique “Kiki” Camarena được treo cao trên tường. Một số đặc vụ còn đeo ghim trên ve áo ghi dòng chữ: “Hãy nhớ Kiki!”. Về mặt nào đó, vụ giết Camarena là thảm kịch lớn trong lịch sử hoạt động của DEA ở Mexico. Khi Netflix ra mắt Narcos: Mexico, bộ phim này cũng bắt đầu bằng câu chuyện về Camarena và RCQ. Camarena là một đặc vụ được chuyển đến văn phòng DEA ở Mexico vào năm 1981.
Ngày 7 Tháng Hai 1985, Camarena bị bắt cóc khi đang đi ăn trưa với vợ. Người ra lệnh bắt cóc chính là RCQ, lúc đó là thủ lĩnh của cartel Guadalajara. Các nhà điều tra cho biết RCQ cử hẳn một bác sĩ để giữ cho nạn nhân sống trong lúc tra tấn. Theo kết quả khám nghiệm tử thi, Camarena chết do một cây đàn cũ đâm vào đầu. Thi thể nạn nhân được tìm thấy ngày 5 Tháng Ba 1985, bọc trong túi nhựa và chôn tại một trang trại hẻo lánh. Vài tháng sau, RCQ bị bắt và bị thẩm phán liên bang Mexico kết án 40 năm tù vì tội giết Camarena và các tội danh khác. Nhưng đến năm 2013, sau 18 năm y ngồi tù, một tòa phúc thẩm Mexico đã lật lại bản án, cho rằng vụ án lẽ ra phải được giám sát bởi một tòa án tiểu bang và cuối cùng quyết định thả RCQ. Y lập tức biến mất.
Vài ngày sau, Nhóm Đặc nhiệm RCQ của DEA được thành lập. Chiến dịch truy bắt đầu tiên RCQ được Nhóm Đặc nhiệm RCQ tiến hành vào năm 2015 với khoảng một chục chiếc Blackhawk, nhiều hơn số trực thăng truy bắt Bin Laden. Toán đặc vụ DEA hạ cánh cùng với thủy quân lục chiến Mexico ở ngôi làng Babunica. Những người cảnh giới cho RCQ bắt đầu chạy tán loạn. “Cảnh tượng bát nháo giống như xịt thuốc chống côn trùng vào tổ gián!” – một đặc vụ nhớ lại. RCQ đã trốn thoát.
Ông trùm RCQ phủ bóng mọi nơi
Thập niên 2010, đặc vụ DEA tại văn phòng Guadalajara phát hiện rằng, khi họ dành rất nhiều thời gian để lên kế hoạch săn lùng RCQ thì cách không xa nơi làm việc của họ, dấu hiệu về sự giàu có của gia đình RCQ hiện diện khắp nơi mà không cần che giấu! Chính phủ Hoa Kỳ cho biết y sở hữu một số bất động sản có giá trị nhất thành phố, từ chung cư, nhà ở, trạm xăng và cửa hàng mặt tiền.
Giá trị bất động sản của y tăng lên nhiều lần, kể cả trong những năm y còn là tù nhân và lúc phải chạy trốn sau này. “Tài sản của y đứng tên các thành viên trong gia đình” – Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho biết vào năm ngoái. Trong năm 2019 và 2021, Bộ Tài chính Mỹ đề nghị chính phủ Mexico thu giữ một số tài sản. Nhưng người thân của RCQ đã trở thành những kẻ nổi tiếng trong thành phố và họ thuê luật sư giỏi giúp “vô hiệu hoá” các nỗ lực thu giữ tài sản của họ.
Một đặc vụ DEA nhớ lại từng dự một cuộc đua ngựa tại Câu lạc bộ Cưỡi ngựa Guadalajara. Khi nhìn sang bên phải, ông thấy Héctor Caro Quintero Elenes, con trai của RCQ. Héctor là một trong những vận động viên cưỡi ngựa xuất sắc nhất Mexico. “Thật kỳ lạ – đặc vụ nói – Tôi đang nhìn con trai của kẻ mình đang truy tìm”. Một số người ở Câu lạc bộ Jockey cho biết, y mua cả món trứng cá muối đắt tiền cho vú em của mình!
Trong khi Héctor sống trong như lụa, cha y ngủ trong một căn lều ở vùng cao nguyên Mexico. Trong một cuộc phỏng vấn năm 2018 với nhà báo điều tra Mexico Anabel Hernández, RCQ cho biết y cảm thấy mệt mỏi vì những nỗ lực không ngừng để bắt y. Vậy rốt cuộc RCQ bị bắt như thế nào? Phát ngôn viên của tổng thống Mexico cho biết tin đồn về nơi ở của RCQ đến từ một người hàng xóm phàn nàn về một bữa tiệc thịnh soạn vào rạng sáng ngày 15 Tháng Bảy tại ngôi làng RCQ đang ẩn náu. Trong khi đó, phát ngôn viên của hải quân Mexico, Chuẩn đô đốc José Orozco, nói: “Thủy quân lục chiến Mexico đã theo dõi RCQ suốt vài tháng và đơn vị tình báo của Hải quân đã xác định được vị trí của y”.
Nhưng một cựu quan chức Hoa Kỳ lại kể khác. Cuộc điều tra RCQ gần nhất bắt đầu cách đây khoảng tám tháng, khi DEA cung cấp thông tin tình báo cho thủy quân lục chiến Mexico. Sau khi Tổng thống López Obrador trở về sau cuộc họp ngày 12 Tháng Bảy với Tổng thống Joe Biden ở Washington, các lãnh đạo cấp cao của quân đội Mexico đã ký lệnh bắt RCQ. DEA theo dõi toàn bộ chiến dịch vây bắt nhưng không trực tiếp có mặt.
