Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi sẽ đến thăm Đài Loan, các cuộc họp được lên lịch với các quan chức chính phủ trên hòn đảo tự trị mà Trung Quốc tuyên bố là của riêng họ, làm dấy lên viễn cảnh căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc.
Báo The Wall Street Journal cho biết, những người mà bà Pelosi dự định gặp ở Đài Loan đã được thông báo; một số cuộc họp đã được lên lịch vào tối thứ Ba, nhưng hầu hết được ấn định vào thứ Tư. “Bà ấy chắc chắn sẽ đến nhưng không rõ bà ấy có qua đêm ở Đài Bắc hay không,” một quan chức am hiểu vấn đề nói với tờ báo.
Chuyến đi gần như chắc chắn sẽ khiến Bắc Kinh tức giận. Trung Quốc đã nhiều lần cảnh báo về chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi và đe dọa có các biện pháp đối phó không xác định nếu chuyến thăm diễn ra, trong khi Tòa Bạch Ốc kêu gọi bình tĩnh.
Bà Pelosi đã đến Singapore hôm thứ Hai để bắt đầu chuyến công du châu Á. Hôm thứ Hai, bà Pelosi và bốn thành viên đảng Dân Chủ của Quốc Hội Hoa Kỳ đã gặp Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Singapore. Bà Pelosi sau đó xuất hiện trong một buổi tiệc chiêu đãi với giới kinh doanh Mỹ nhưng không trả lời các câu hỏi của báo chí.
Chuyến đi của phái đoàn bao gồm các cuộc họp cấp cao ở Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc, theo một tuyên bố do văn phòng của bà Pelosi đưa ra vào Chủ Nhật. Thông báo không đề cập đến Đài Loan.
Mặc dù vậy, Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm thứ Hai 1 Tháng Tám đã lặp lại những lời đe dọa trước đó, cảnh báo bà Pelosi không được ghé thăm Đài Loan. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian) nói trong một cuộc họp báo hàng ngày rằng quân đội Trung Quốc “sẽ không ngồi yên” nếu bà Pelosi thực hiện chuyến thăm. Ông ta không nói rõ về những hành động mà Trung Quốc có thể làm.
Trong cuộc điện đàm tuần trước giữa nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với Tổng thống Joe Biden rằng Trung Quốc sẽ bảo vệ chủ quyền quốc gia, mô tả đó là “ý chí không khuất phục của 1.4 tỷ người Trung Quốc”. “Những người nghịch lửa sẽ chết vì lửa,” ông Triệu nói vào tuần trước về cuộc điện thoại của Tập và Biden.
Về phần mình, ông Biden nói với nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng chính sách của Hoa Kỳ đối với Đài Loan không thay đổi và Washington phản đối những thay đổi đơn phương đối với hiện trạng. “Ông Biden không tìm một cuộc chiến tranh với Trung Quốc vì Đài Loan ngay lúc này,” chuyên gia Ryan Hass của Viện Brookings, nhận định.
Sáng nay thứ Hai, bà Saloni Sharma, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, nói: “Một Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ đã đến thăm Đài Loan trước đây mà không xảy ra sự cố, cũng như nhiều thành viên Quốc Hội trong những năm qua, kể cả năm nay đã có những chuyến thăm như vậy. Không có lý do gì để Bắc Kinh biến một chuyến thăm phù hợp với chính sách lâu đời của Hoa Kỳ thành một cuộc khủng hoảng hoặc xung đột nào đó”. Cựu Chủ tịch Hạ Viện, Dân biểu Newt Gingrich thuộc đảng Cộng Hòa, đã đến thăm Đài Loan năm 1997. Một phái đoàn các nghị sĩ lưỡng đảng của Quốc Hội Mỹ cũng đã đến Đài Loan hồi tháng Tư năm nay; Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi lẽ ra đã dẫn đầu phái đoàn đó nhưng bà phải hoãn chuyến đi do bị nhiễm Covid-19.
Chính quyền Biden không hài lòng nếu phái đoàn của bà Pelosi ghé thăm Đài Loan, nhưng nếu phái đoàn Hạ Viện từ bỏ điểm dừng đó, các nhà lập pháp đảng Cộng Hòa sẽ sẵn sàng chỉ trích đảng Dân Chủ vì nhu nhược trước đe dọa của Trung Quốc, nhưng nếu bà tiếp tục chuyến thăm, căng thẳng vốn đã gay gắt giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ dự kiến sẽ leo thang hơn nữa.
Bắc Kinh tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của Trung Quốc và tuyên bố sẽ sử dụng vũ lực để chiếm hòn đảo dân chủ, một đối tác lâu đời của Hoa Kỳ.
Hôm nay thứ Hai 1 Tháng Tám, Trung Quốc kỷ niệm 95 năm ngày thành lập quân đội, mà Bắc Kinh gọi là Quân Giải phóng Nhân dân (PLA). Hôm thứ Bảy, truyền hình nhà nước Trung Quốc chiếu cảnh hạm đội hải quân Trung Quốc bắn đạn thật ở Biển Đông, một trong số các cuộc tập trận được thực hiện trong tuần qua. Một trong những cuộc tập trận của quân đội Trung Quốc đã được tiến hành ở vùng biển gần đảo Bình Đàm (Pingtan) ngoài khơi tỉnh Phúc Kiến đối diện với Đài Loan và chỉ cách Đài Loan 80 dặm. Cuộc tập trận dự kiến sẽ kéo dài đến hết ngày thứ Tư, 3 Tháng Tám. Hôm Chủ Nhật, người phát ngôn Không quân Trung Quốc Thẩm Kim Khoa (Shen Jinke) được truyền thông nhà nước dẫn lời nói rằng không quân Trung Quốc có nhiều loại máy bay chiến đấu có khả năng tấn công đảo Đài Loan.
Trong khi đó nhóm tác chiến hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan của Hạm đội Bảy đã tiến vào Biển Đông, cận kề đảo Đài Loan, dường như để hộ tống hoặc bảo đảm an toàn cho chuyến công du của bà Chủ tịch Hạ Viện và sẵn sàng ứng phó với các hành động gây hấn của Trung Quốc.
Tình hình khu vực rất căng thẳng nhưng các nhà quan sát chính trị nói rằng sẽ không có xung đột quân sự. “Chắc chắn là Trung Quốc sẽ phản ứng rất mạnh nhưng sẽ không để tình hình vượt ra ngoài tầm kiểm soát”, giáo sư Trình Đinh Đinh (Cheng Dingding), khoa Quan hệ Quốc tế trường đại học Tế Nam nói với báo The New York Times.
Chuyên gia Bonnie S. Glaser, Giám đốc chương trình châu Á của Quỹ Marshall Đức ở Mỹ, nhận định, dù ông Tập Cận Bình không muốn gây ra một cuộc xung đột, nhưng “nếu phi cơ của PLA xâm nhập không phận Đài Loan thì một sự cố có thể xảy ra dù ông Tập có muốn hay không”.
Trong khi đó, tại Đài Bắc hôm thứ Hai, Thủ tướng Đài Loan Tô Tăng Xương (Su Tseng-chang) không trả lời trực tiếp khi được hỏi liệu Đài Loan có chuẩn bị cho chuyến thăm của bà Pelosi hay không. “Chúng tôi luôn chào đón nồng nhiệt các vị khách nước ngoài đến thăm đất nước chúng tôi. Tất nhiên, chúng tôi tôn trọng kế hoạch riêng của khách,” ông Tô nói.
Ông Quách Ngọc Trân (Kuo Yu-jen), giáo sư khoa chính trị trường đại học Quốc gia Tôn Dật Tiên ở Đài Loan nói rằng, đến lúc này ông không thấy có dấu hiệu Trung Quốc sẽ thực hiện các chiến dịch quân sự lớn, nhưng “Nếu Trung Quốc phản ứng quá đang, kích động các biện pháp trả đũa của Hoa Kỳ, Nhật Bản thì ông Tập Cận Bình sẽ mất nhiều hơn được”, báo NYT tường thuật.
Nhiều chuyên gia tin rằng cho dù bà Chủ tịch Pelosi hủy bỏ chuyến thăm, hoặc chuyến thăm Đài Loan của bà diễn ra suôn sẻ, không gây khủng hoảng thì tình hình căng thẳng ngày càng leo thang giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ về tương lại của hòn đảo sẽ làm cho xung đột giữa hai nước càng ngày càng dễ xảy ra trong tương lai.
Đọc thêm:
