Mới đây, ngày 30 Tháng Chín, tại Tòa án Nhân dân cấp cao ở Hà Nội sau hai ngày xét xử, bị cáo cựu Thứ trưởng Y tế Trương Quốc Cường đã được giảm một năm tù, sau khi đương sự nộp tổng cộng 2.3 tỷ đồng và 51 bằng khen. Vậy là bị cáo Cường chỉ còn “được” ngồi tù ba năm. Thật là “công tâm” và thể hiện sự “khoan hồng” của nhà nước XHCN Việt Nam!
Phải nói là hình thức nộp “phiếu bé ngoan” – tức là những giấy khen trong “quá trình công tác” và “phục vụ nhân dân”; cùng với việc “đền bù thiệt hại” – để được giảm án tù là “format” mới nhất của luật pháp Việt Nam. Năm 2017, Nguyễn Xuân Sơn bị TAND TP Hà Nội tuyên án tử hình vì tham ô 49 tỷ đồng của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN). Theo “quy định của pháp luật”, Sơn sẽ được giảm án từ tử hình xuống chung thân nếu tự nguyện khắc phục tối thiểu 3/4 tài sản tham ô, tương đương tối thiểu số tiền cần khắc phục là 37 tỷ đồng. Trước đó, năm 2014, Dương Chí Dũng, cựu Chủ tịch HĐQT Vinalines, bị tòa án cấp phúc thẩm tuyên y án tử hình vì tham ô 10 tỷ đồng, buộc phải bồi thường 110 tỷ đồng. Thế nhưng, sau khi Dũng “khắc phục hậu quả”, đương sự đã được giảm án từ tử hình xuống chung thân.
Gần đây nhất là trường hợp Nguyễn Đức Chung (cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội). Tại phiên tòa phúc thẩm vụ mua bán chế phẩm Redoxy- 3C diễn ra vào Tháng Sáu, trước và trong phiên tòa, Nguyễn Đức Chung khóc lóc kêu oan, nhất định không chịu bồi thường thiệt hại 25 tỷ đồng như nội dung bản án sơ thẩm đã tuyên. Đại diện VKS đề nghị tuyên y án tám năm tù cho Nguyễn Đức Chung. Sau đó, thấy “không ổn”, Chung nhận tội. Tiếp đó, chị của Chung thay em bồi thường thiệt hại 10 tỷ đồng; rồi vợ bị cáo nộp “khắc phục hậu quả” 15 tỷ đồng. Kết quả, Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm giảm án cho Chung từ tám năm tù xuống còn năm năm; đồng thời Tòa cũng hủy lệnh kê biên ba tài sản của Chung.
Tháng Mười Một 2021, cựu Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo (Bộ Công an) Nguyễn Duy Linh bị đưa ra xét xử về tội “Nhận hối lộ” theo khoản 4, Điều 354 BLHS 2015, có mức hình phạt tù từ 20 năm, chung thân hoặc tử hình. Tương tự Nguyễn Đức Chung, ban đầu Nguyễn Duy Linh chối, em có tội chi mô; sau đó, chắc là có người “khuyên” và “tư vấn”, Nguyễn Duy Linh đổi hướng, thừa nhận, em có sai, em biết lỗi; đồng thời kêu gia đình mình nộp đủ số tiền 5 tỷ đồng nhận hối lộ. Kết quả, Nguyễn Duy Linh được “khoan hồng” còn 14 năm tù. Không chỉ Nguyễn Duy Linh. Cựu Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Bắc Son cũng thoát án tử khi nộp đủ 3 triệu đôla. Cựu Tổng Giám đốc OceanBank Nguyễn Xuân Sơn thoát án tử khi “khắc phục đền bù” hơn 3/4 số tiền gây thiệt hại…
Có thể thấy đằng sau cái gọi là “qui định pháp luật” liên quan chuyện “đền bù thiệt hại” để được giảm án là câu chuyện của chạy án. Những gì người dân được báo chí cung cấp chỉ là bề mặt sự việc. Đằng sau đó là hoạt động chạy án sôi nổi để được giảm án công khai, thông qua lá bài “đền bù thiệt hại”. Làm thế quái nào mà trong suốt “cuộc đời và sự nghiệp”, Nguyễn Duy Linh chỉ ăn có 5 tỷ đồng (khoảng $226,272 – số tiền mà hắn “đền bù”)? Một viên chức cấp cao như Nguyễn Duy Linh (Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo, Bộ Công an) thì đấm mõm $1 triệu chưa chắc hắn nhận, huống hồ món tiền lẻ vài trăm ngàn đôla!
Thế nhưng luật pháp Việt Nam “nghiêm minh” là thế, “công bằng” là thế. Mọi người đều “bình đẳng trước pháp luật” là thế. Mạng xã hội thường lôi câu chuyện năm 2017, khi Tòa án nhân dân huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang, tuyên xử “phạm nhân” Nguyễn Văn Khang bảy năm tù về hành vi “cướp tài sản”, với việc ăn trộm một con vịt về nhậu, để so sánh với bản án của đám quan chức chóp bu gây thiệt hại không biết bao nhiêu cho xã hội.
Cần nói thêm, tên Trương Quốc Cường, cựu Thứ trưởng Y tế Trương Quốc Cường, vừa được giảm một năm tù nói ở trên, chính là kẻ cho nhập cảng hơn 830,000 hộp thuốc chống ung thư giả “trong đó có hơn 600,000 hộp đã bán ra thị trường”. Ba năm tù cho kẻ gián tiếp giết người Trương Quốc Cường chẳng là gì so với tổng số án 13 năm tù của ba nông dân ở tỉnh Lâm Đồng tội trộm hai con vịt về nhậu; chẳng là gì so với bản án tổng cộng chín năm tù của hai thanh niên, hồi năm 2017, bị “tòa án nhân dân” tỉnh Khánh Hòa tuyên phạt vì tội trộm sáu buồng cau!
