Trong bối cảnh cuộc bầu cử chủ tịch Hạ viện rối rắm nhất lịch sử vừa qua, khả năng điều hành “đâu ra đó” của thư ký Hạ viện Cheryl Johnson là điều mà tất cả các nhà lập pháp đều công nhận. Bà còn được xem là hình ảnh của một công chức mẫn cán phi chính trị mà nước Mỹ rất cần.
Người được hâm mộ nhất trong cuộc bầu bán hỗn loạn
Sau 6 giờ chiều ngày thứ Năm, 5 Tháng Một theo giờ miền Đông (ET) nước Mỹ, sau ba ngày bỏ phiếu lịch sử và 10 vòng cố gắng (và thất bại) để bầu ra chủ tịch Hạ viện tiếp theo, sự bình tĩnh và khiêm cung của thư ký Cheryl Johnson dưới bầu không khí “chiến tranh” với áp lực nặng nề là điều duy nhất mà một Hạ viện bị chia rẽ phải đồng tình. Khi French Hill (Cộng hoà-Arkansas) đứng lên đề cử… lần thứ 11, ông đã dừng lại để cảm ơn Cheryl Johnson, người đã đứng ở bục điều hành gần như cả tuần trước. Hill nói: “Thưa bà thư ký, hãy để tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và đánh giá cao của tôi đối với công việc bà đang làm!”. Trong một sự thể hiện sự đoàn kết hiếm hoi, Hạ viện mới hơn 430 thành viên đã đứng dậy hoan nghênh Johnson nhiệt liệt.
Thư ký Hạ viện đầu tiên được bầu vào năm 1789, và trong 234 năm kể từ đó, chức vụ có nhiệm kỳ hai năm này ít được biết đến. Nhưng trong bối cảnh cuộc bầu cử chủ tịch Hạ viện (speaker) hỗn loạn nhất lịch sử Mỹ, Johnson đã đạt được thành tích cao nhất so với bất kỳ thư ký Hạ viện nào trước bà, khi một quá trình bầu bán chính trị vốn là bình thường nay trở thành “sân khấu” theo nghĩa đen nhất của nó, thậm chí có lúc trở thành “sân khấu hài vui vẻ”!
Trước khi Dân biểu Kevin McCarthy (GOP- California) được bầu làm chủ tịch Hạ viện vào sáng sớm thứ Bảy 7 Tháng Một 2023, Cheryl Johnson là chủ tọa trên thực tế của Hạ viện với những quy tắc duy nhất do bà đặt ra cho cuộc chơi. Johnson đã tạo ra ấn tượng: Luôn mặc chiếc áo khoác màu cam; mái tóc màu đồng sáng bóng không bị rối; kiên quyết nhưng lịch sự khẩn cầu những người có trong căn phòng với câu mào đầu: “Quý bà”, “Quý ông”, hay “Đứng dậy để làm gì ạ?”.
Trong suốt cả tuần căng thẳng của cuộc bầu bán chưa từng có, nhiều nhà lập pháp không ngại lên mạng xã hội ca ngợi bà. “Tôi bị ấn tượng bởi sự đĩnh đạc và khả năng xử lý tình huống tuyệt vời của thư ký Cheryl Johnson, người có hai thập niên phục vụ và đã làm rất tốt vai trò điều hành chúng tôi trong thời điểm khó khăn này” – Jamie Raskin, đảng viên Dân chủ Maryland viết.
“Thư ký Cheryl Johnson có thể ngồi vào vị trí speaker? Bà ấy thật phi thường khi luôn ý thức về sự công bằng và trật tự” – Ro Khanna (Dân chủ-California) tweet. Bà Johnson đã làm tròn trách nhiệm bằng sự duyên dáng, năng lực và tự tin” – bà Eleanor Holmes Norton, dân biểu Washington D.C. nói với tờ The Washington Post – Bà ấy điều hành khi không có trong tay bản hướng dẫn hay tiền lệ nào”.
“Trăm năm” mới có…
Thông thường, vai trò thư ký Hạ viện gồm các nhiệm vụ hành chính quan trọng nhưng dưới sự chỉ đạo của chủ tịch, chẳng hạn như chuyển thông điệp tới Thượng viện hoặc xác nhận việc thông qua các dự luật và nghị quyết của Hạ viện.
Là người gốc New Orleans lấy bằng luật tại Đại học Howard, Johnson đã làm việc gần hai thập niên trong Hạ viện, nơi bà từng là giám đốc và cố vấn chính sách tại nhiều ủy ban khác nhau. Sau đó, bà làm giám đốc văn phòng quan hệ chính phủ của Viện Smithsonian trong 10 năm trước khi trở thành thư ký Hạ viện thứ 36 vào năm 2019.
Bà là một trong bốn phụ nữ và là người da đen thứ hai giữ cương vị này. Tuyên thệ nhậm chức lần đầu với chủ tịch lúc đó là Nancy Pelosi, Johnson đã làm công việc thư ký trong một số thời điểm phi thường, đặc biệt là cuộc nổi dậy ngày 6 Tháng Một, 2021, khi những kẻ bạo loạn ủng hộ Tổng thống Donald Trump xông vào Điện Capitol.
Năm 2020 và 2021, chính Johnson là người đã chuyển các điều khoản luận tội Trump tới Thượng viện, không chỉ một mà hai lần. Nhưng không có nhiệm vụ nào nổi bật hơn nhiệm vụ bà thực thi trong tuần này. Đây không phải là lần đầu tiên bà giữ cương vị “điều hành” Hạ viện:
Khi một Hạ viện mới được bầu lên hai năm một lần, thư ký sẽ kiểm soát Hạ viện cho đến khi bầu được chủ tịch mới. Nhưng quá trình đó thường chỉ kéo dài trong vài phút chứ không phải cả tuần như lần này. Johnson đã giám sát hết vòng này đến vòng bỏ phiếu khác, các cuộc điểm danh tẻ nhạt mà từ Alma Adams (Dân chủ-North Carolina) đến Ryan Zinke (Cộng hoà-Montana) phải mất một giờ mới hoàn tất.
Xuyên suốt tất cả, bà luôn có mặt và tự tin, và người ta có thể nhìn thấy bà đang ghi chép và nhấp ngụm nước từ chiếc ly nhựa, rồi tiến đến chiếc bục, nơi chỉ với vài cái gõ búa bà đã giành quyền chỉ huy căn phòng. Khi nghe các dân biểu thảo luận với nhau quá ồn ào, hoặc khi có cuộc tranh cãi nổ ra trong phòng, như giữa Kat Cammack (Cộng hoà-Florida) và các đảng viên Đảng Dân chủ vào đầu tuần, Johnson kêu gọi trật tự và kiên quyết “tái lập lễ nghi”.
Tấm gương của một công chức mẫn cán phi chính trị
Mỗi lần một cuộc bỏ phiếu thất bại, chính bà là người kết thúc vòng bầu cử bằng điệp khúc quen thuộc đầy bực bội: “Không có thành viên nào nhận được đa số phiếu bầu. Chưa bầu được chủ tịch!”. Đến đêm thứ Sáu thất bại, Kevin McCarthy mời thành công trong vòng bỏ phiếu thứ 15.
Sau 12g30 sáng thứ Bảy theo giờ miền Đông, Johnson thông báo với Hạ viện, ông McCarthy đã nhận được 216/428 phiếu bầu (tính đa số trên tổng số phiếu nhận được). Bà tuyên bố: “Kevin McCarthy đáng kính của California đã nhận được đa số phiếu bầu, được bầu làm chủ tịch Hạ viện một cách hợp lệ”. Và ngay lúc đó, nhiệm kỳ của thư ký Hạ viện của bà cũng kết thúc để chuyển sang nhiệm kỳ mới.
Theo dõi hành động của bà Johnson (cùng với các thư ký đọc Susan Cole và Tylease Alli, những người đã gọi đi gọi lại tên của tất cả 435 dân biểu) là một lời nhắc nhở rằng nền dân chủ không chỉ dựa vào các chính trị gia dân cử, mà còn dựa vào sự tận tụy (và phần lớn là phi chính trị) của các công chức mẫn cán. Giống như người giữ trật tự, họ đã duy trì hoạt động của Hạ viện, ngay cả khi phe Cộng hòa chiếm đa số vẫn chưa thể kiểm soát được Hạ viện bằng ghế chủ tịch. Họ làm công việc của mình một cách trung lập, không tỏ ra ưu ái cho bất kỳ ứng viên nào. Thậm chí còn không biểu lộ cảm xúc khi cựu Tổng thống Trump cũng nhận được phiếu bầu!
Hiếm khi tên tuổi của một thư ký Hạ viện được nhiều người biết đến, nhưng bà Johnson lại khác. Cách làm việc của bà là một hình mẫu cho tất cả và hy vọng nó sẽ truyền cảm hứng cho những người trẻ tuổi có thể đang ngồi trước truyền hình nhận ra rằng, có nhiều cách để phục vụ đất nước mà không cần phải hô hào chính trị.
