Thứ Ba ngày 4 tháng Tư 2023 là một ngày lịch sử của nước Mỹ: Lần đầu tiên một cựu tổng thống phải ra trình diện trước tòa án hình sự và được nghe công bố cáo trạng về tội lỗi của mình. Sự kiện này đánh dấu một thắng lợi của nhà nước pháp quyền Hoa Kỳ, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều vấn đề pháp lý phức tạp trong một xã hội bị chia rẽ sâu sắc về chính trị và đảng phái.
Ông Donald Trump – cựu tổng thống thứ 45 – đã xuất hiện tại phòng xử án của tòa vào chiều thứ Ba 4 tháng Tư với khuôn mặt lạnh lùng khác thường, mắt nhìn thẳng, môi mím chặt, đi cùng các nhân viên mật vụ và các luật sư biện hộ. Trước đó, ông ta đã phải trình diện Văn phòng Biện lý quận Manhattan để được lấy dấu vân tay và ghi tên vào sổ theo dõi – như bao can phạm thường dân khác, nhưng Chánh Biện lý Alvin Bragg đã miễn cho ông thủ tục chụp hình nhận diện (mugshot) vì không muốn ông ta lợi dụng hình ảnh can phạm của ông để vận động tài trợ.
Hãng tin AP tường thuật, vụ ông Trump hầu tòa ở Manhattan là một cảnh tượng đáng kinh ngạc đối với một cựu tổng thống đầu tiên phải đối mặt với tội hình. Trong lúc ông Trump ngồi im lặng với bộ mặt thất thần, các công tố viên đã tố cáo từng điểm một các hành vi phạm tội của ông ta và đặt căn bản cho một phiên tòa hình sự ở thành phố nơi ông ta từng là một nhân vật nổi tiếng.
Trọng tâm là tội làm sai lệch hồ sơ kinh doanh
Theo bản cáo trạng dài 16 trang, ông Trump bị truy tố 34 tội hình sự liên quan tới việc làm giả hồ sơ kinh doanh để che giấu hành vi chi tiền mua sự im lặng của diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels – người tố cáo đã có quan hệ tình dục với ông ta – vào giai đoạn cuối cuộc tranh cử tổng thống của ông ta năm 2016. Ông Trump không nhận tội và phủ nhận mọi cáo buộc.
Không như đồn đãi của dư luận, cáo trạng không đề cập nhiều đến hành vi chi tiền bịt miệng mà tập trung vào các cáo buộc Trump đã làm sai lệch hồ sơ kinh doanh nội bộ tại công ty của ông ta kể từ tháng Tám năm 2015 nhằm che đậy một nỗ lực bất hợp pháp gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử năm 2016, trong đó có việc chi tiền nhằm dập tắt các khiếu nại có khả năng gây hại cho việc ứng cử của ông ta. Cáo trạng bao gồm 34 hồ sơ gian lận liên quan đến những khoản tiền mà Trump gửi cho luật sư riêng và người giải quyết vấn đề của mình (fixer) để hoàn trả cho anh ta vai trò mà anh ta thực hiện trong kế hoạch bịt miệng đó. Hành vi che đậy này bị cho là phá hoại tính liêm chính của cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 và đây mới là trọng tâm vụ buộc tội ông Trump.
“Đây không chỉ là về các khoản thanh toán. Đây là 34 tuyên bố sai sự thật và làm sai lệch hồ sơ kinh doanh nhằm che giấu hành vi phạm tội,” Chánh Biện lý Bragg nói với các phóng viên khi được hỏi ba trường hợp riêng biệt có liên hệ như thế nào.
Trong trường hợp xử theo luật New York, mỗi trọng tội về kinh doanh có thể bị phạt tới bốn năm tù — mặc dù không rõ thẩm phán có áp dụng thời gian ngồi tù nào nếu Trump bị kết tội hay không. Ngày ra tòa tiếp theo là vào tháng Mười Hai – hai tháng trước khi đảng Cộng hòa bắt đầu quy trình lựa chọn ứng cử viên tổng thống năm 2024 – và Trump sẽ lại xuất hiện.
Việc bị kết án sẽ không ngăn cản Trump tranh cử hoặc đắc cử tổng thống vào năm 2024.
Ông Trump, ủ rũ và im lặng khi bước vào và bước ra khỏi phòng xử án ở Manhattan, nói “không có tội” khi đối mặt với một thẩm phán đã cảnh báo ông ta phải kiềm chế lời lẽ có thể kích động hoặc gây ra tình trạng bất ổn dân sự. Như mọi người đều biết, Trump là người lợi khẩu, luôn luôn nói dài dòng; nhiều tuần trước phiên tòa hôm thứ Ba ông ta đã lên án vụ kiện chống lại ông là đàn áp chính trị, nhưng trong hơn một tiếng đồng hồ trước tòa hôm nay ông ta chỉ thốt ra được 10 tiếng, phần lớn chỉ là “có” hoặc “không” để trả lời câu hỏi của thẩm phán Juan Merchan. Có lúc dường như ông ta trừng mắt với Chánh Biện lý quận Manhattan Alvin Bragg, người đã khởi sự vụ điều tra và xét xử.
Khi buổi hầu tòa kết thúc sau 60 phút, ông Trump ra về cũng nhanh như khi ông tới, ông bước đi mà không nói lời nào trước vô số ống kính máy quay phim của các đài truyền hình. Cùng với các luật sư biện hộ và nhân viên mật vụ bảo vệ, ông đi ngay ra phi trường LaGuardia, lên máy bay trở về Florida.
Phiên hầu tòa kế tiếp được ấn định vào ngày 4 tháng Mười Hai và các công tố viên đề nghị mở phiên tòa xử án vào tháng Một 2024.
Trump tiếp tục đả kích vụ án
Sau khi trở về dinh thự Mar-a-Lago ở Florida, nơi ông có bài phát biểu vào khung giờ vàng trước hàng trăm người ủng hộ, Trump một lần nữa khẳng định mình vô tội, một lần nữa đả kích vụ án, tấn công các công tố viên và thẩm phán chủ tọa vụ án bằng những lời lẽ gay gắt mặc dù ông ta đã được nhắc nhở trước đó. Thẩm phán Merchan đã yêu cầu các luật sư biện hộ nhắc nhở ông Trump “không đưa ra những tuyên bố kích động bạo lực hoặc gây bất ổn dân sự, “không có lời nói hoặc hành động gây phương hại cho nhà nước pháp quyền”, dù ông cho biết ông tôn trọng quyền tự do ngôn luận theo Tu Chính Án thứ Nhất của bị can đang ngồi trước mặt ông.
Trong một dấu hiệu cho thấy ông ta đang bị ám ảnh bởi các cuộc điều tra khác nữa, nghiêm trọng hơn, Trump cũng lên tiếng bài bác cuộc điều tra riêng của Bộ Tư pháp về việc xử lý các tài liệu mật và âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2016.
“Tôi chưa bao giờ nghĩ bất cứ điều gì như thế này có thể xảy ra ở Mỹ. Vụ giả mạo này được đưa ra chỉ để can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2024 sắp tới và nó nên bị hủy bỏ ngay lập tức,” Trump nói về bản cáo trạng ở New York.
Đám đông tụ tập ở Mar-a-Lago để ủng hộ ông có những người như ứng cử viên thống đốc bang Arizona đã thất bại Kari Lake và đồng minh lâu năm của ông là Roger Stone. Phu nhân của Trump, bà Melania, vắng mặt và cũng không được nhìn thấy ở New York.
Khó kết tội được Trump
Những nét chính của vụ án đã được biết đến từ lâu, tập trung vào một kế hoạch mà các công tố viên cho biết đã bắt đầu nhiều tháng sau khi ông ra ứng cử vào năm 2015, khi quá khứ trăng hoa nổi tiếng va chạm với tham vọng tổng thống của ông.
Nổi bật lên trong vụ án là hai người phụ nữ, ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels và người mẫu Playboy Karen McDougal, người cho biết họ có quan hệ tình dục ngoài hôn nhân với Trump nhiều năm trước. Ngoài ra còn có một người gác cửa của Tháp Trump, người đã tuyên bố có câu chuyện về một đứa trẻ mà anh ta cho rằng chính ông cựu tổng thống là cha đẻ của đứa con ngoài giá thú. Trump phủ nhận việc có quan hệ tình dục với cả Daniels và McDougal và phủ nhận mọi hành vi sai trái liên quan đến các khoản thanh toán.
Mặc dù các công tố viên bày tỏ sự tin tưởng vào vụ án, nhưng việc kết án không phải là điều chắc chắn do sự phức tạp về mặt pháp lý của các cáo buộc, việc áp dụng luật bầu cử tiểu bang cho một cuộc bầu cử liên bang và độ tin cậy của một nhân chứng quan trọng, cựu luật sư và người dàn xếp của Trump, Michael Cohen, người đã nhận tội vào năm 2018.
Các chuyên gia pháp lý cũng cho rằng, chưa chắc ông Trump sẽ bị kết tội theo cáo trạng nói trên và các công tố viên của Văn phòng Biện lý Manhattan khó mà chứng minh được ông ta phạm trọng tội; còn theo luật New York, hành vi làm sai lệch hồ sơ kinh doanh chỉ được coi là một khinh tội (misdemeanor offense) trừ phi công tố viên chứng minh được bị can đã cố ý phạm tội hoặc để che giấu một tội khác. Giáo sư Randy Zelin, Trường luật Cornell, từng là công tố viên và luật sư biện hộ trong các vụ án cổ cồn trắng cho rằng ông Bragg sẽ gặp nhiều trở ngại lớn khi thuyết phục bồi thẩm đoàn rằng ông Trump cố ý phạm tội hoặc che giấu một tội phạm khác khi làm sai lệch hồ sơ kinh doanh để che giấu các khoản tiền “bịt miệng” đã chi ra.
Việc liên kết hành vi làm sai lệch hồ sơ kinh doanh với hành vi vi phạm luật bầu cử hoặc những tội lỗi khác cũng là chuyện khó chứng minh được, theo giáo sư Jessica Levinson, trường Luật Loyola. “Trừ khi có bằng chứng quả tang, việc chứng minh can phạm cố tình phạm tội luôn là một thách thức,” bà Levinson nói.
Cô đào Stormy Daniels phải trả $121,000 phí luật sư cho Trump
Tin vui cho ông Trump vào cuối một ngày u ám là Tòa Phúc thẩm Liên bang Hoa Kỳ khu vực số 9 hôm nay đã ra phán quyết buộc ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels phải trả lại cho ông Trump $121,000 phí luật sư mà ông Trump đã chi trả trong một vụ án khác, trong đó cô Daniels kiện ông Trump về tội vu cáo.
Ông Trump đã thuê hai công ty luật Harder LLP và Dhillon Law Group bảo vệ quyền lợi cho ông sau khi bà Daniels kiện tội phỉ báng từ một tweet của ông về cô ta trên mạng Twitter. Một thẩm phán đã bác bỏ vụ kiện và lệnh cho bà Daniels phải trả phí luật sư cho ông Trump năm 2018 nhưng cô này kháng cáo, cho rằng mức phí đó là quá cao. Đơn kháng cáo của cô đã bị tòa phúc thẩm bác bỏ hôm nay và đó là một thắng lợi cho ông Trump chỉ vài giờ sau khi ông phải hầu tòa ở New York.
Đọc thêm:
