“Nguyên nhân nào gây ra vụ cháy chung cư mini phố Khương Hạ; đơn vị cấp phép xây dựng tại địa phương vì sao làm ngơ cho tòa nhà xây vượt bốn tầng?” – là hai trong bốn câu hỏi mà VnExpress đặt ra hôm 18 Tháng Chín 2023.
Sáu ngày trôi qua sau vụ cháy thảm khốc tòa nhà ở phố Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội), nhà cầm quyền Hà Nội vẫn chưa tổ chức họp báo để công bố nguyên nhân về vụ cháy, cũng như chưa nói gì đến trách nhiệm của đơn vị cấp phép xây dựng tại địa phương.
Các tờ báo hiện chỉ xoáy vào những sai phạm của chủ tòa nhà bị cháy ở phố Khương Hạ và dẫn chứng còn rất nhiều những chung cư mini khác ở Hà Nội và Sài Gòn cũng ẩn chứa nhiều rủi ro tương tự.
Bên cạnh đó, có tờ báo còn cảnh báo người dân đừng gửi tiền giúp nạn nhân sống sót ở phố Khương Hạ mà hãy gửi tiền vào số tài khoản của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc phường Khương Đình hoặc quận Thanh Xuân.
Số tiền trợ giúp các nạn nhân sống sót sau vụ cháy gửi về hai tài khoản này hiện đã lên đến trên 55 tỷ đồng ($2,253,900) – KHÔNG CÓ SAO KÊ, nhưng sử dụng thế nào thì chưa thấy nói…
Điều kỳ lạ nhất là sau gần một tuần vẫn chưa có nơi nào thống kê xem có bao nhiêu nạn nhân sinh sống trong tòa nhà đó thoát chết. Hà Nội chỉ công bố số tử vong là 56, còn số bị thương là 37.
Tổng số người sống trong tòa nhà đó khoảng 150, trong 45 căn hộ, nếu trừ đi 93 người thương vong thì còn khoảng 57 người sống sót, nhưng search tìm thì không thấy báo nào nói tổng cộng có bao nhiêu người thoát chết.
Con số người chết và bị thương sau vụ cháy này đến nay vẫn bị công chúng nghi ngờ là thấp hơn số thực tế.
Tài khoản Đặng Bích Phượng ngày 17 Tháng Chín đặt câu hỏi: “Chị bạn hỏi hộ nhà chùa, danh sách nạn nhân chết trong vụ cháy chung cư ở Khương Hạ, để nhà chùa làm lễ cầu siêu. Nhưng các bên đùn đẩy nhau, nên giờ vẫn không có”.
“Đồ rằng con số thực không phải chỉ là 56-59 người thiệt mạng trong vụ này, và danh sách thực sẽ không bao giờ được công bố?”… thì các bình luận bên dưới đều đồng ý, cho rằng số nạn nhân chết vượt qua 56 nhưng nhà cầm quyền giấu, sợ “dư luận hoang mang”, “thế lực thù địch lợi dụng”.
VnExpress không đề cập đến sự chính xác của số người chết hay bị thương mà hỏi: “Vì sao chậm công bố số người tử vong?” và cho rằng mãi đến 12 tiếng sau, khi thi thể cuối cùng được đưa ra khỏi hiện trường, Hà Nội mới công bố số người chết và bị thương là quá chậm.
Khi có sự tính toán, cân nhắc của Tuyên giáo thì công bố chậm là hiển nhiên!
“Nguồn lửa bắt đầu từ đâu?” cũng là câu hỏi của VnExpress. Trong khi người dân cho rằng vụ cháy có nguyên nhân từ một cái xe điện đang sạc pin thì ông Ngô Phó Điền, bảo vệ chung cư mini, cho biết ông nhìn thấy ổ điện ở tầng một bốc cháy đầu tiên và chính ông đã vác bình chữa cháy xịt, nhưng càng xịt càng cháy to.
Theo chuyên viên phòng cháy chữa cháy, xe điện có thể không phải nguồn phát cháy, nhưng sẽ là tác nhân làm vụ cháy thêm trầm trọng. Lý do là khối pin lithium-ion của xe điện cháy rất nhanh, tỏa nhiệt lớn, cần nhiều nỗ lực, thời gian để dập lửa vì pin có thể bốc cháy trở lại.
Hai câu hỏi khác của VnExpress “nặng cân” hơn, đó là “Vì sao chung cư mini xây sai phép nhưng không bị xử lý?” và “Vì sao chưa bịt khe hở pháp lý với chung cư mini?”.
Tờ báo này nhắc lại tám năm trước, ông Nghiêm Quang Minh (44 tuổi, ngụ quận Cầu Giấy, Hà Nội) được quận Thanh Xuân cấp phép xây nhà ở riêng lẻ sáu tầng, diện tích xây dựng tầng một 167m2, mật độ 70%, tổng chiều cao công trình 20.2 m tại số 37 ngõ 29/70 phố Khương Hạ.
Tuy nhiên, ông đã biến công trình nhà ở thấp tầng thành chung cư mini cao 10 tầng, diện tích xây dựng 230m2, chia thành 45 căn hộ để bán và cho thuê.
Ngày 14 Tháng Chín, kiểm tra hiện trường vụ cháy, đại diện Bộ Xây dựng đã chỉ ra nhiều sai phạm về phòng cháy chữa cháy, như: thiếu thang thoát nạn thứ hai; thang bộ hiện tại bố trí hở nên dễ bị nhiễm khói; không có đường cho xe vào chữa cháy.
Còn Công an Hà Nội xác định ngôi nhà bị cháy có những dấu hiệu vi phạm xây dựng như xây trái phép bốn tầng, xây gần hết diện tích lô đất, chưa kể việc phòng cháy, chữa cháy có nhiều sai phạm.
Theo ông Lê Bá Mão (75 tuổi), cựu trưởng ban bảo vệ UBND phường Khương Đình, ngay khi hoạt động, hàng xóm đã có nhiều đơn thư phản đối tòa chung cư này và hai lần chủ tòa nhà từng bị quận Thanh Xuân ra văn bản xử phạt.
Thế mà, công trình xây sai phép nằm cách trụ sở UBND phường Khương Đình chỉ 3-4 phút đi bộ song nhiều năm qua không bị cán bộ nào phát giác để xử lý thì thật khó hiểu!
Mặt khác, loại nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ trong một tòa nhà được người dân gọi là “chung cư mini” là loại hình chưa có trong các văn bản pháp lý, nhưng ở Hà Nội đang có khoảng 2,000, còn ở Sài Gòn có đến 42,200!
Theo ông Vũ Ngọc Anh, vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường (Bộ Xây dựng), “chung cư mini” không có trong các văn bản quy phạm pháp luật, không được thừa nhận và thẩm định hồ sơ công trình dưới tên gọi này. Luật nhà ở 2014 chưa có khái niệm chung cư mini, mà chỉ có nhà ở riêng lẻ, nhà chung cư, nhà xã hội.
Với loại hình chung cư cao tầng hoặc nhà ở riêng lẻ kết hợp kinh doanh (như tòa nhà vừa bị cháy), Quy chuẩn QCVN 06 về an toàn cháy đã quy định về tiêu chuẩn phòng cháy.
Tuy nhiên, khi đi xin cấp phép xây dựng, chủ tòa nhà tại phố Khương Hạ và nhiều chủ hộ khác thường lách luật bằng cách xin cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ dưới sáu tầng không kinh doanh, để không phải thẩm định phòng cháy chữa cháy! Sau khi hoạt động thì đi chuyển đổi công năng sang “nhà ở kinh doanh” để bán hoặc cho thuê.
Khi chuyển đổi công năng từ nhà ở riêng lẻ sang dạng chung cư mini, đa số tòa nhà không đạt tiêu chuẩn phòng cháy và không đủ điều kiện cấp “sổ đỏ” cho các căn hộ!
Thế nhưng nhiều người có chút tiền dành dụm vẫn mua, bất chấp công trình không bảo đảm các yêu cầu về thiết kế – thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy và cũng không có giấy tờ pháp lý rõ ràng.
Thực tế những vấn đề của chung cư mini đã nảy sinh hàng chục năm nay nhưng cho đến nay nhà cầm quyền vẫn ngó lơ, chưa có giải pháp? Trong khi đó loại hình này về thực tế đã giúp giải bài toán thiếu nhà ở cho người dân thu nhập thấp và trung bình tại các đô thị lớn.
Có một câu hỏi khác từ cộng đồng mạng mà VnExpress không đề cập, đó là vì sao Hà Nội thừa tiền (đương cử là mới dùng ngân sách thành phố xây nhà hát Hồ Gươm của Bộ Công an với 52 cột đá nhập cảng nguyên khối từ Tây Ban Nha, với 900 chỗ ngồi, được ca tụng là có tiêu chuẩn âm thanh, ánh sáng hiện đại bậc nhất thế giới) nhưng tại sao không đầu tư trực thăng chữa cháy như đã hứa từ Tháng Chín 2020?
Nếu có trực thăng chữa cháy thì chắc chắn số người tử vong và bị thương trong vụ cháy tòa nhà phố Khương Hạ hôm 12 Tháng Chín 2023 sẽ không lên đến hàng trăm con người như vậy. Những cái chết oan ức, là nạn nhân của CHÍNH SÁCH và THỂ CHẾ.
