Nghe có vẻ thiếu khoa học, nhưng chính các nhà khoa học đưa ra cảnh báo hình dạng cơ thể cho thấy ai đó có nguy cơ bị ung thư đại trực tràng.
Theo Hiệp Hội Ung Thư Hoa Kỳ (American Cancer Society), ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ hai về các bệnh ung thư, với khoảng 150,000 trường hợp mới được dự đoán vào năm 2024.
Nguy cơ phát triển loại ung thư này trong đời là khoảng 1/23 đối với nam và 1/25 đối với nữ. Nhiều yếu tố liên quan đến lối sống có liên quan đến ung thư đại trực tràng, như khẩu phần ăn nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, hút thuốc, uống nhiều rượu và béo phì. Tuy nhiên, cân nặng cũng tác động đến nguy cơ gây bệnh.
Có lẽ bạn đã từng gặp các kiểu cơ thể hình “quả táo” và “quả lê,” những thuật ngữ được sử dụng rộng rãi để mô tả sự phân bố mỡ khắp cơ thể. Tất nhiên cũng có những kiểu cơ thể khác, chẳng hạn như đồng hồ cát, hình tam giác ngược, hay cây tre,… Mỗi cách so sánh này đều khá dễ hiểu, nhưng một người phù hợp với loại nào phụ thuộc vào di truyền, lối sống, giới tính và tuổi tác của họ.
Nhiều nghiên cứu phát hiện ra rằng hình dáng cơ thể quả táo nói riêng – tức là người có vòng eo lớn và hông hẹp, là lý do làm tăng nguy cơ bị các vấn đề sức khỏe khác nhau, như bệnh tim và tiểu đường Loại 2.
Những mối liên hệ này cũng tồn tại ngay cả ở những người có chỉ số khối của cơ thể (Body Mass Index – BMI) khỏe mạnh.
Thử nghiệm mới cho thấy rằng việc phân bổ mỡ thừa ở vùng eo làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng.
Heinz Freisling, nhà dịch tễ học tại Cơ Quan Nghiên Cứu Ung Thư Quốc Tế, nói với Newsweek: “Hình dáng cơ thể chủ yếu được quyết định bởi sự kết hợp của các yếu tố môi trường và di truyền. Các yếu tố quyết định khác của loại cơ thể là nội tiết tố, trao đổi chất hoặc các yếu tố khác chưa được biết đến.
Mặc dù khuynh hướng di truyền của mọi người đối với một loại cơ thể cụ thể không thể thay đổi, nhưng chúng ta hành động dựa trên các yếu tố môi trường. Ví dụ như hút thuốc lá làm tích tụ mỡ quanh eo. Hoạt động thể chất điều độ và ăn uống cân bằng giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh.”
Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances, Freisling và các đồng nghiệp phát hiện ra rằng những người có thân hình cao khều, có kiểu cơ thể “béo phì phần trung tâm,” tức là người có thân hình quả táo dài, có nhiều khả năng phát triển bệnh ung thư đại trực tràng hơn. Nguy cơ gây béo phì cũng gia tăng.
Nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ 329,828 người tham gia từ Ngân Hàng Sinh Học (Biobank) của Vương Quốc Anh – một cơ sở dữ liệu y sinh điều tra những đóng góp tương ứng của di truyền và môi trường đối với sự phát triển của các bệnh khác nhau, để điều tra mối quan hệ này giữa loại cơ thể và nguy cơ ung thư.
Nhóm thử nghiệm xem xét dữ liệu di truyền từ 460,198 người tham gia để xác định xem liệu có bất kỳ biến thể di truyền cụ thể nào có liên quan đến một trong hai loại cơ thể này hay không.
Nhìn chung, những phát hiện của họ cho thấy những người béo phì và béo phì vùng trung tâm (hình quả táo) có nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng cao hơn, mặc dù các cơ chế di truyền củng cố các loại cơ thể này và các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn có thể có nguồn gốc sinh hóa khác nhau.
Freisling cho biết: “Một trong những phát hiện thú vị trong nghiên cứu của chúng tôi là những loại cơ thể này dường như ảnh hưởng đến sức khỏe của hệ tiêu hóa, đặc biệt là đại trực tràng, thông qua các quá trình mang tính hệ thống chứ không phải cục bộ.
Chúng tôi nhận thấy phần lớn hình dáng cơ thể béo phì có liên quan đến các gen được biểu hiện quá mức ở một số vùng não nhất định, trong khi phần lớn hình dáng cơ thể cao, béo phì ở phần trung tâm chủ yếu liên quan đến các gen được biểu hiện quá mức trong mô mỡ. Rõ ràng rằng điều này cho thấy sức khỏe tiêu hóa, ít nhất là một phần, có khả năng bắt nguồn từ não và mô chất béo.”
Tất nhiên những kết quả này vẫn chỉ mang tính quan sát và cơ thể con người có đủ hình dạng và kích cỡ. Nhưng nghiên cứu này cũng là một bước quan trọng hướng tới việc nhận ra tầm quan trọng của sự đa dạng di truyền và loại cơ thể khi xem xét phân tích nguy cơ ung thư.
