Trên các trang mạng xuất hiện lá thư ngỏ, được công bố ngày 21 tháng Chín năm 2024, nhân chuyến thăm và làm việc của Tổng Bí Thư – Chủ Tịch Nước Việt Nam Tô Lâm tại Liên Hiệp quốc và sau đó thăm Cuba từ ngày 21 – 27 Tháng Chín 2024. Thư chung của giới trí thức trong và ngoài nước bày tỏ sự bất bình trong việc Hà Nội bắt giữ nhà báo Huy Đức một cách vô pháp, và cho đến nay vẫn cô lập, không có tin tức ghi thêm về ông.
Huy Đức, tên thật là Trương Huy San, là một nhà báo nổi tiếng ở Việt Nam với blog bình luận chính trị – xã hội có tên “Osin” trước đây và sau đó là trang Facebook “Osin Huyduc.” Ông cũng là tác giả của bộ sách nổi tiếng và tạo ra nhiều tranh cãi là “Bên Thắng Cuộc” xuất bản lần đầu năm 2012 gồm hai tập. Công An Việt Nam bắt ông ngày 7 Tháng Sáu năm 2024 với cáo buộc theo Điều 331, Bộ Luật Hình Sự năm 2015 là “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.”
SGN xin đăng lại toàn văn lá thư này, cùng danh sách của 91 trí thức quốc tế đồng ký tên (đến nay đã hơn 100 người).
—
-Ông Tô Lâm, Tổng Bí Thư Đảng Cộng Sản Việt Nam, Chủ Tịch Nước
-Ông Phạm Minh Chính, thủ tướng
-Ông Trần Thanh Mẫn, chủ tịch Quốc Hội
Đồng kính gửi:
-Bà Mary Lawlor, Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hợp Quốc về Tình trạng của những Người Bảo vệ Nhân quyền
-Bà Irene Khan, Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hợp Quốc về Tự do Ngôn luận và Biểu đạt Ý kiến
-Tiến Sĩ Matthew Gillett, Chủ tịch-Báo cáo viên Nhóm Công tác của Liên Hợp Quốc về Giam giữ Tuỳ tiện
-Đại sứ quán các nước tại Hà Nội
Kính thưa quý vị,
Chúng tôi, gồm những học giả, nhà báo, viên chức ngoại giao, và nhà nghiên cứu luôn quan tâm đến Việt Nam, qua thư này bày tỏ sự quan ngại sâu sắc trước việc ông Trương Huy San, bút danh Huy Đức, nhà văn, sử gia và phóng viên điều tra nổi tiếng, bị bắt giam. Ngoài công việc học thuật và báo chí, ông Huy Đức rất được ngưỡng mộ vì các hoạt động bảo vệ môi trường và nỗ lực cổ vũ hoà giải sau chiến tranh Việt Nam.
Theo các bản tin của truyền thông Nhà nước, ông Huy Đức đã bị công an bắt giam ngày 1 Tháng Sáu năm 2024 về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước,” theo điều 331 của Bộ luật Hình sự. Trong ba tháng đầu kể từ khi bị bắt, ông không được phép gặp luật sư và thân nhân; công luận hết sức lo lắng về tình trạng của ông.
Do không có thông tin chính thức về lý do cụ thể ông Huy Đức bị bắt giam, nhiều người phỏng đoán rằng ông bị bắt vì những bình luận ông đăng tải trên các mạng xã hội về đường hướng chính trị của Việt Nam. Song hiến pháp Việt Nam qui định rõ ràng rằng công dân có quyền khiếu nại, tố cáo các cơ quan Nhà nước và cá nhân có thẩm quyền (Hiến pháp Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, tu chính năm 2013, Điều 30). Hiến pháp cũng bảo đảm rằng công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí (Điều 25). Vì đây chính là những quyền ông Huy Đức đã thực thi, do đó lẽ ra ông không nên bị bắt hoặc bị giam giữ.
Việc ông Huy Đức tiếp tục bị tạm giam cũng là điều sai trái. Sau hơn ba tháng tù giam, ông chưa bị truy tố và cũng chưa bị kết luận phạm bất kỳ tội gì. Hiến pháp Việt Nam qui định rằng một người có thể đã phạm tội cũng vẫn được coi là vô tội cho đến khi bị chứng minh là có tội trước tòa án (Điều 31). Những quyền này cũng được khẳng định trong Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền của Liên Hợp Quốc, mà chính quyền nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam đã chính thức chuẩn thuận. Hơn nữa, Việt Nam hiện là thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc có nhiệm vụ hỗ trợ và áp dụng Tuyên ngôn này.
Chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam tuân thủ những điều khoản của hiến pháp Việt Nam và các hiệp định quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, và trả tự do cho ông Huy Đức ngay lập tức.
Chúng tôi cũng mạnh mẽ yêu cầu chính quyền Việt Nam chấm dứt các hành động sách nhiễu, đe doạ hoặc ngược đãi dưới mọi hình thức những người phát biểu ý kiến và thể hiện quan điểm một cách ôn hoà.
Danh sách người ký:
